Ζούμε μια πολυφωνική εποχή. Ποτέ άλλοτε τόσοι πολλοί, τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους, δεν έχουν συγκλίνει σ' ένα στόχο: Πώς θα ξεπεράσει ο καπιταλισμός την κρίση του.

Αλλο ο Παπανδρέου, άλλο ο ΣΕΒ. Συμφωνούν, όμως, στην πράσινη ανάπτυξη. Τι είναι η πράσινη ανάπτυξη; Ανάμεσα στ' άλλα, είναι κι ένα κόλπο για να αυξήσουν τις εξαγωγές τους οι χώρες που έχουν τεχνογνωσία και ανάλογη βιομηχανία. Δηλαδή, προσδοκία κερδών. Εκεί συναντιούνται το ΠΑΣΟΚ με τον ΣΕΒ.

Αλλο το ΠΑΣΟΚ, άλλο ο ΣΥΝ. Συμφωνούν, όμως, στην ανάπτυξη. Του καπιταλισμού, βεβαίως. Και βεβαιώνουν, επιπρόσθετα, πως είναι καλύτεροι διαχειριστές από τη ΝΔ. Ενδοοικογενειακό είναι το πρόβλημά τους, στο τέλος πάντα το ταμείο τούς ενώνει.

Μένει, έτσι (μέσα στην παρένθεση, εδώ πιο κάτω, σ' ένα κείμενο), η απορία, που περιέχει και την απάντηση: Σ' αυτά καλούνε το ΚΚΕ να συμφωνήσει;

Το παράδοξο είναι πως αυτήν την «ενότητα μέσα στη διαφορετικότητά τους», την αρνούνται. Ετσι, στις χτεσινές εφημερίδες, εμφανίζονται τρία όχι. Μα, όταν κοιτάς στο περιεχόμενο, βλέπεις 4 ναι κι ένα όχι. Τα ναι που εμφανίζονται σαν όχι είναι του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ. Το ΠΑΣΟΚ διαφωνεί, λέει, γιατί δεν υπάρχει σχέδιο για ξεπέρασμα της κρίσης, συμφωνεί ότι πρέπει να ξεπεραστεί η κρίση. Ο ΣΥΝ διαφωνεί γιατί η κυβέρνηση δε στοχεύει στην ανάπτυξη, είναι λέει της ύφεσης, το σχέδιό της. Το άλλο ναι εκτός της κυβέρνησης είναι του ΛΑ.Ο.Σ., που το 'πε ανοιχτά.

Εντελώς συμπτωματικά, ανάπτυξη είχαμε μέχρι το ξέσπασμα της κρίσης, ανάπτυξη θα 'χουμε και μετά απ' αυτήν. Το πρόβλημα είναι πως πρόκειται για καπιταλιστική ανάπτυξη. Αυτό κάνουν γαργάρα οι «διαφωνούντες». Γιατί, αλλιώς, θα 'πρεπε να ομολογήσουν πως, όταν μιλούν για ξεπέρασμα της κρίσης, εννοούν να σωθούν οι καπιταλιστές. Αλλά τότε πώς θα μπορούν να ψαρεύουν ανάμεσα σε εργάτες;

Πάμε γι' άλλα: Καλή η δουλειά που έκανε η Αμερικανή συνάδελφος. Οπου κι αν κάνεις αυτό το ρεπορτάζ, αυτό που διαφέρει είναι τα ονόματα. Κι όσοι «ξεφύλλισαν» έστω και τις πρώτες σελίδες από το Κεφάλαιο γνωρίζουν πως πιο «ωραίες» περιγραφές για την κατάσταση της εργατικής τάξης από αυτές της εγγλέζικης στατιστικής υπηρεσίας δεν υπάρχουν. Η διαφορά βρίσκεται στην ανάλυση κι ακόμα περισσότερο στη θεωρία που προκύπτει.

Ο εργάτης ποτέ δεν άλλαξε την κατάσταση της εκμετάλλευσής του περιγράφοντάς την. Ισα ίσα, εκεί που σταματάνε οι περιγραφές κι αρχίζει η οργάνωση της πάλης για την ανατροπή, εκεί ανοίγει κι ο δρόμος για την κατάργηση της εκμετάλλευσης. Σ' αυτό ακριβώς το σημείο εστιάζει και η κριτική στους οπορτουνιστές. Που ακριβώς πάντα όταν προκύπτει μπροστά στα μάτια των εργατών η ανάγκη ανατροπής, άρα και οργάνωσης προς τα κει, τότε ακριβώς οι οπορτουνιστές σπεύδουν να πλασάρουν προτάσεις επί προτάσεων. Είναι ικανοί να βάλουν στο χαρτί τα πιο προωθημένα αιτήματα. Αρκεί αυτά όχι μόνο να μην περιέχονται σ' ένα σχέδιο ανατροπής, αλλά και να την αποκλείουν. Αυτό ακριβώς παίζεται και σήμερα. Αυτό που επιδιώκεται είναι η συσπείρωση των εργατών γύρω από «αναπτυξιακούς» στόχους. Αλί και τρισαλί στον εργάτη που ακριβώς τώρα δε θα πει: «Να βουλιάξετε, ρε, όλοι μαζί». Για να μπορέσει έτσι να φτιαχτεί μια «καινούρια κοινωνία άλληνε».

Ασχετο: Αλλο Γκρούεφσκι κι άλλο Μπακογιάννη, συμφωνούν, όμως, στο κοινό τους σπίτι. Και κάπως έτσι, μέσ' στο γενικό χαμό, πλακώσανε και οι «ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες». Και σηκώνουν θέμα μειονότητας. Τι απάντησε η αρμόδια υπουργός; Οτι είναι περήφανη που συναντήθηκε με την Κλίντον, άρα έχουμε καλές σχέσεις, άρα δεν κινδυνεύουμε. Κάτι «ανθρώπινα δικαιώματα» μένει μόνο να ικανοποιηθούν. Οπως στη Γιουγκοσλαβία, μέρες που ναι...