Αυτή η έλλειψη είναι εμφανής στο κείμενο των Θέσεων:

1. Απουσιάζουν κατ' αρχήν εκτιμήσεις για τους αγώνες που αναπτύχθηκαν την προηγούμενη τετραετία στην εργατική τάξη, αλλά και στα άλλα μαζικά κινήματα, με αποτελέσματα να μην υπάρχουν συγκεκριμένα συμπεράσματα, τέτοια που να αποτελούν οδηγό για δράση, για την πορεία συσπείρωσης της εργατικής τάξης και την αντιμετώπιση του κατακερματισμού της (αποτέλεσμα των αντεργατικών μέτρων που εφαρμόζονται ήδη εδώ και αρκετά χρόνια), για τις αιτίες που συμβάλλουν στη χαμηλή πολιτική και οργανωτική ικανότητά της να αναπτύσσει αγώνες.

2. Οι αναφορές στις διάφορες συσπειρώσεις και συνεργασίες (βλ. σελ. 34) έχουν ενδεικτικό και γενικόλογο χαρακτήρα χωρίς διευκρινίσεις για την ταξική και πολιτική φυσιογνωμία των συνεργαζόμενων δυνάμεων και προσωπικοτήτων, για τη μετέπειτα στάση τους, χωρίς να συγκεκριμενοποιούνται τα αποτελέσματα των συνεργασιών στην οργάνωση, εξέλιξη και έκβαση των αγώνων. Το ίδιο ισχύει και για το Π.Α.ΜΕ. (σελ. 24). Ποιες δυνάμεις περικλείει; Ποια ήταν η συμβολή του στην ανάπτυξη των αγώνων; Ποια προβλήματα παρουσιάζονται και πώς θα ξεπεραστούν; Απουσιάζουν επίσης εκτιμήσεις για το αγροτικό κίνημα, τα κινήματα παιδείας και ειρήνης.

3. Απουσιάζει κάθε αναφορά στα εκλογικά αποτελέσματα και τις εκλογικές συνεργασίες (δημοτικών, βουλευτικών και ευρωεκλογών), παρά την εκτίμηση της Πολιτικής Απόφασης του 15ου: «Το ΚΚΕ αντιμετωπίζει την εκλογική αναμέτρηση σαν μια από τις σημαντικές στιγμές στην αλυσίδα της ταξικής πάλης, που δείχνει το επίπεδο πολιτικής ωριμότητας του λαού και την ικανότητα του Κόμματος να αντιπαλεύει τις δυσκολίες και τα εμπόδια που υπάρχουν για την άνοδο της πολιτικής επίδρασης και της εκλογικής επιρροής του» (Ντοκουμέντα 15ου, σελ. 184).

Τα παραπάνω καταδεικνύουν σημαντικές ελλείψεις και μάλιστα τη στιγμή που το 16ο Συνέδριο φιλοδοξεί να απαντήσει στο θέμα της συγκρότησης του μετώπου! Με ποια κριτήρια τελικά θα αποτιμήσουμε τη δράση της προηγούμενης περιόδου και θα απαντήσουμε στο στόχο που έβαζε το 15ο, «η επόμενη τετραετία να αποτελέσει περίοδο που θα μπουν οι ρίζες, οι βάσεις για το χτίσιμο του αντιιμπεριαλιστικού, αντιμονοπωλιακού, δημοκρατικού κοινωνικοπολιτικού μετώπου πάλης» (15ο, σελ. 165). Η θέση μας αυτή επιβεβαιώθηκε; Τελικά, δεν αποτελεί δείγμα αυταρέσκειας, όταν από το σύνολο των εκτιμήσεων και στόχων που έχουμε διατυπώσει, επιλέγουμε μόνο αυτούς που επιβεβαιώνονται ή υλοποιούνται για να πούμε ότι γενικά επιβεβαιωθήκαμε; Την εντύπωση αυτή δημιουργούν πολλές φορές οι Θέσεις (παρά την περί του αντιθέτου διαβεβαίωση, σελ. 32) καθώς αναφέρονται αδυναμίες και καθυστερήσεις, οι οποίες όμως θα έπρεπε να είχαν αντιμετωπιστεί, σύμφωνα με τους στόχους του 15ου Συνεδρίου.

Η ανάδειξη των αιτιών είναι γενικόλογη και αποκτά πολλές φορές μορφή ευχολογίου, αφού κατ' αρχήν δε γίνεται συγκεκριμένη αναφορά στις προσπάθειες που έγιναν και τα προβλήματα που προέκυψαν.

Ετσι π.χ. το 15ο Συνέδριο έθετε σαν στόχο, μεταξύ άλλων τα εξής:

- Την ποσοτική και ποιοτική ενίσχυση του Κόμματος και της επιρροής του κατά τη διάρκεια της επόμενης τετραετίας. «Να μπει νέο αίμα στις γραμμές του ΚΚΕ από νέους και νέες εργατοϋπαλλήλους, νέες ηλικίες γενικά. Να οικοδομηθούν γερές ΚΟΒ σε εργοστάσια, επιχειρήσεις και άλλους τόπους δουλιάς και νέες ΚΟΒ όπου δεν υπάρχουν» (15ο, σελ. 166).

- Την ενίσχυση και πλήρη επανάκτηση από μέλη και στελέχη των κομμουνιστικών χαρακτηριστικών (15ο, σελ. 166).

Τι αποτελέσματα είχαμε στα παραπάνω; Επιβεβαιώθηκαν οι εκτιμήσεις μας για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων; Ποιοι ήταν οι παράγοντες που εμπόδισαν την υλοποίηση αυτών των στόχων; Πώς επιμερίζονται οι ευθύνες στα διάφορα όργανα και γιατί; Το ίδιο ισχύει για την ιδεολογική δουλιά, τα οικονομικά, τα κομματικά έντυπα, την οργανωτική ανασύνταξη και άλλα.

Η πρότασή μας ξεκινάει από τις δυο διαφορετικές συνθήκες που μπορεί να προκύψουν, με την ένταση των κοινωνικοπολιτικών αναμετρήσεων, δηλαδή σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης, «κυβέρνηση της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, δηλαδή της δικτατορίας του προλεταριάτου», και σε συνθήκες ταξικών αναμετρήσεων και μεγάλης φθοράς της επιρροής των αστικών κομμάτων, κυβέρνηση α.α.δ. με βάση το Κοινοβούλιο.

Ωστόσο, στη συνέχεια οι Θέσεις δε διευκρινίζουν τον ταξικό χαρακτήρα της «λαϊκής εξουσίας», αν δηλαδή η έννοια της λαϊκής εξουσίας ταυτίζεται με την εξουσία της εργατικής τάξης, με το σοσιαλισμό.

Αν ταυτίζεται η λαϊκή εξουσία με την εργατική εξουσία, τότε η λαϊκή εξουσία είναι σοσιαλιστική και θα πρέπει να αναφέρεται ξεκάθαρα. Αν όχι, τότε αυτό αποτελεί αλλαγή των Θέσεων του 15ου, σύμφωνα με τις οποίες «η ανατροπή του καθεστώτος της εξάρτησης και των μονοπωλίων, η αντιμετώπιση των συνεπειών της, δεν μπορεί να γίνει από μια οποιαδήποτε κυβέρνηση, εκτός από την εξουσία της εργατικής τάξης και των συμμάχων της» (15ο, σελ. 31, 34).

Και στη δεύτερη περίπτωση (αν και πρόκειται για προγραμματική θέση) θα έπρεπε να αναφέρεται ρητά η αλλαγή θέσης του προηγούμενου Συνεδρίου. Συνέπεια των παραπάνω είναι η πολιτική μας πρόταση για το α.α.δ.μ να αποκτά τη μορφή ενός συνονθυλεύματος άμεσων στόχων πάλης (πολλοί εκ των οποίων είναι δευτερεύουσας σημασίας) και προγραμματικών αρχών οικοδόμησης του σοσιαλισμού χωρίς αναφορά στον ταξικό χαρακτήρα της πολιτικής εξουσίας και στις κυρίαρχες παραγωγικές σχέσεις!

Η προσπάθεια συγκερασμού στόχων, που απορρέουν από δυο διαφορετικές κοινωνικοπολιτικές πραγματικότητες, έχει ως αποτέλεσμα να συνυπάρχουν στο ίδιο κεφάλαιο (π.χ. 26, σελ. 25) αναφορές στη σχεδιασμένη λαϊκή οικονομία, που προϋποθέτει την επιτυχή έκβαση της σοσιαλιστικής επανάστασης, με αιτήματα για την κατάργηση «κάθε μορφής διαπραγμάτευσης που διασπά τους εργαζόμενους και ευνοεί τους εργοδοτικούς εκβιασμούς» (πού; στο σοσιαλισμό;) καθώς και με αγώνες (αλήθεια, ενάντια σε ποιους;) για φτηνό εισιτήριο και ενίσχυση των μέσων μαζικής μεταφοράς.

Συνολικά, στο κείμενο δεν τηρούνται σε μεγάλο βαθμό βασικές αρχές σύνταξης ενός κορυφαίου κομματικού ντοκουμέντου όπως είναι οι Θέσεις, δηλαδή μεταξύ άλλων:

- Διατύπωση θέσεων με σαφήνεια τουλάχιστον σε βασικά ζητήματα (π.χ. λαϊκή εξουσία - οικονομία).

- Ανάδειξη ουσιαστικών πλευρών της δράσης του εργατικού και λαϊκού κινήματος και της παρέμβασης του Κόμματος.

- Αποκάλυψη των αιτιών που συμβάλλουν στη διαιώνιση των προβλημάτων στην κομματική λειτουργία.

- Ιεράρχηση στόχων.

Στις Θέσεις θα έπρεπε μεταξύ άλλων:

1. Να διατυπώνονται με σαφήνεια οι στόχοι ενός προγράμματος του μετώπου, σύμφωνα με την προγραμματική εκτίμηση για δημιουργία κυβέρνησης σε συνθήκες απουσίας επαναστατικής κατάστασης και πρόγραμμα στόχων ενός επαναστατικού μετώπου.

2. Να καταδεικνύονται οι όροι και οι προϋποθέσεις μετάβασης από τη μια κατάσταση στην άλλη.

3. Να αναδεικνύεται σαν το σημαντικότερο ιδεολογικό καθήκον (στο οποίο θα πρέπει να υποτάσσονται όλα τα υπόλοιπα του ιδεολογικού μετώπου) η τεκμηρίωση της αναγκαιότητας του σοσιαλισμού με βάση το σημερινό επίπεδο κοινωνικής ανάπτυξης και τα επιτεύγματα όλων των επιστημονικών κλάδων. Σ' αυτό το καθήκον, όχι αποκομμένα, αλλά με στόχο τη διατύπωση συμπερασμάτων για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού, θα πρέπει να ενταχθεί και η μελέτη των αιτιών που οδήγησαν στην ανατροπή των σοσιαλιστικών κρατών.

ΚΟΒ Εργατοϋπαλλήλων Κυψέλης