Οχτώ χρόνια μετά το Ρίο (1992) και τρία μετά το Κιότο (1997), επί δυο βδομάδες, οι εκπρόσωποι 186 χωρών δεν κατόρθωσαν να αποφασίσουν τι θα γίνει με το φαινόμενο του θερμοκηπίου και τις εξ αυτού κλιματικές αλλαγές, που σταθερά άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους χρόνο με το χρόνο και να γίνονται ολοένα πιο εμφανείς και καταστροφικές. Οχι πως περιμέναμε να καταλήξουν σε συμφωνίες, ούτε, πολύ περισσότερο, να σεβαστούν οι βιομηχανικές χώρες και να εφαρμόσουν αυτά που υπέγραψαν στο Κιότο. Γιατί αυτό θα σήμαινε, όπως έχουμε τονίσει συχνά, ουσιαστικά, την ανατροπή της μονομανίας των νόμων της αγοράς από τους ισχυρούς, δηλαδή της πλήρους ασυδοσίας χάριν των νόμων του κέρδους των πολυεθνικών. Και κάτι τέτοιο εντός του καπιταλιστικού συστήματος είναι ανέφικτο. Τουλάχιστο, για τους μη αφελείς.

Οι επιστήμονες έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για τα αέρια - δολοφόνους (κυρίως το διοξείδιο του άνθρακα), που παράγονται σε τεράστιες ποσότητες και ανατρέπουν την ισορροπία του κλίματος. Η παραγωγή ενέργειας βασίζεται ως γνωστό στο πετρέλαιο, στο φυσικό αέριο και το κάρβουνο. Η βιομηχανία χρησιμοποιεί κι αυτή ορυκτά καύσιμα και η κίνηση των αυτοκινήτων το ίδιο. Την ίδια στιγμή που η παραγωγή αυξάνεται, οι μετακινήσεις με τα αυτοκίνητα πολλαπλασιάζονται και καταναλώνουμε ή σπαταλούμε όλο και περισσότερη ενέργεια, τα τροπικά δάση, που αποτελούν τους βασικούς πνεύμονες του πλανήτη, μειώνονται δραματικά. Ετσι, βαδίζουμε με μαθηματική ακρίβεια στην «υπερθέρμανση του πλανήτη», που θα έχει σαν αποτέλεσμα το λιώσιμο των πάγων, την άνοδο της στάθμης της θάλασσας και τις ανυπολόγιστες καταστροφές σε παράκτιες χώρες. Και, φυσικά, μια γεύση από τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουμε αρχίσει να παίρνουμε, έστω και σε περιορισμένη προς το παρόν δόση. Να σημειώσουμε ότι η δεκαετία του ενενήντα ήταν η θερμότερη, όχι μόνο του εικοστού αιώνα, αλλά και της χιλιετίας, σύμφωνα με τη γνώμη διαπρεπών επιστημόνων.

Μετά την οικοπανήγυρη του Ρίο, στο Κιότο, είναι αλήθεια ότι έγινε ένα δειλό βήμα. Δηλαδή, αποφασίστηκε η μείωση των εκπομπών των αερίων, που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου κατά 5,2%, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, που λήφθηκε σαν έτος βάσης των υπολογισμών. Από τότε δεν έγινε απολύτως τίποτα. Αν και αυτό υπογράφηκε, δεν επικυρώθηκε παρά από ελάχιστες χώρες, με αποτέλεσμα η κατάσταση, όχι απλώς να μη βελτιώνεται, αλλά να χειροτερεύει. Μεγάλα οικονομικά συμφέροντα του πλούσιου Βορά, κάτω από την ομπρέλα των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, του Καναδά και της Αυστραλίας μπλόκαραν την απόφαση, επειδή οι βιομηχανίες τους θα υφίσταντο μεγάλες ζημιές. Τι κι αν η βιομηχανία είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την αύξηση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα κατά 30% την τελευταία πεντηκονταετία;

Η ΕΕ, από την άλλη πλευρά, με περισσότερες οικολογικές «ευαισθησίες», αρνείται να πράξει οτιδήποτε, αφού οι οικονομικοί της ανταγωνιστές (ΗΠΑ και Ιαπωνία) δεν επικυρώνουν, άρα και δεν εφαρμόζουν τις αποφάσεις του Κιότο. Ετσι, αρκείται σε ασκήσεις επί χάρτου. Οσο για τις φτωχές χώρες, έχουν κάθε δίκιο να διαμαρτύρονται, επειδή δεν πρέπει να πληρώσουν αυτές τα σπασμένα μιας πολιτικής που άλλοι είναι οι υπεύθυνοι. Φαύλος κύκλος.

Ετσι φτάσαμε στη Χάγη, όπου δε βρέθηκε λύση. Αντίθετα, ακούστηκαν διάφορα φαιδρά, κυρίως από την πλευρά των ΗΠΑ (που ευθύνονται για το 25% των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα), όπως η καλλιέργεια ειδικών σπόρων που θα απορροφούν τα αέρια του θερμοκηπίου, ειδική διατροφή των προβάτων και των χοίρων και την αναδάσωση μεγάλων εκτάσεων. Προς το τέλος, έριξαν και την ιδέα των «καθαρών» αυτοκινήτων, στα οποία και πάλι θα έχουν το πάνω χέρι της παραγωγής τους. Σ' αυτό, όμως, που επιμένουν είναι οι «πιστώσεις άνθρακα». Μ' άλλα λόγια, τη δυνατότητα αγοράς ρύπανσης από χώρες, όπως η Ρωσία και η Ουκρανία που έχουν εκπληρώσει τις ποσοστώσεις τους (σ.σ. σύμφωνα με το Κιότο), όχι επειδή ακολούθησαν κάποια σοβαρή πράσινη πολιτική, αλλά εξαιτίας της αποβιομηχάνισής τους! Οπότε, προς το παρόν, πάνε περίπατο οι υποχρεωτικοί έλεγχοι για την τήρηση του πρωτοκόλλου και οι κυρώσεις από τη μη τήρησή του. Αν το φαινόμενο του θερμοκηπίου συνδυάζεται με την άνοδο της στάθμης των νερών, τότε οι πρωταγωνιστές της Χάγης έκαναν σπουδαία δουλιά και ήταν απόλυτα συνεπείς. Προσπάθησαν και κατάφεραν να κάνουν μια τρύπα στο νερό, που ίσως τους φανεί- ως τεχνογνωσία - χρήσιμη, όταν πλημμυρίσουμε.