Ανοδος του εναρμονισμένου δείκτη πληθωρισμού σημειώθηκε τον Απρίλη στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, τον περασμένο μήνα ο πληθωρισμός «έτρεχε» με ρυθμό 2,6%, έναντι 2,3% το Μάρτη. Σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα (2,9%) βρέθηκε ο πληθωρισμός στη «ζώνη ευρώ». Η εξέλιξη αυτή πλήττει κυρίως τους εργαζόμενους αφού σημαίνει και νέα μείωση της αγοραστικής τους δύναμης. Ωστόσο, προκαλεί ανησυχία και στο Διευθυντήριο της ΕΕ καθώς το κρίσιμο μέγεθος της ΟΝΕ, δηλαδή η «σταθερότητα των τιμών», κλονίζεται και μαζί μ' αυτό κλονίζονται και οι άλλες επιλογές, όπως η πολιτική των επιτοκίων. Εννοείται ότι η συντηρητική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στον τομέα των επιτοκίων στηρίχτηκε στο επιχείρημα ότι «προέχει η σταθερότητα των τιμών». Ομως, το οικονομικό επιτελείο της ΕΕ βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος. Από τη μια, οι διεθνείς οικονομικές εξελίξεις, και ειδικότερα η μείωση των αμερικανικών επιτοκίων, ωθούν προς τη μείωση του «ευρωεπιτοκίου», ενώ, από την άλλη, η μείωση θα ενισχύσει τις πληθωριστικές πιέσεις.

Το θέμα, βεβαίως, δεν είναι οι σπαζοκεφαλιές των τραπεζιτών, αλλά οι επιπτώσεις της μιας, ή της άλλης επιλογής στους εργαζόμενους. Από την άποψη αυτή, οι εργαζόμενοι στα κράτη-μέλη της ΕΕ πρέπει να περιμένουν έναν νέο κύκλο αποφάσεων και μέτρων για τη συρρίκνωση του εισοδήματός τους, αλλά και την επιτάχυνση των «διαρθρωτικών αλλαγών». Εξάλλου, η συνταγή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την αντιμετώπιση της «επιβράδυνσης» στην παγκόσμια οικονομία είναι: Απολύσεις και δραστικές επεμβάσεις στο εργασιακό καθεστώς και το σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης.

Τον υψηλότερο πληθωρισμό μεταξύ των κρατών- μελών παρουσιάζει η Ολλανδία (5,3%) και ακολουθούν η Πορτογαλία (4,6%) και η Ιρλανδία (4,3%). Τα χαμηλότερα ποσοστά έχουν η Βρετανία (1,1%), η Γαλλία (2%) και η Αυστρία (2,5%). Οσον αφορά στην Ελλάδα, ο πληθωρισμός από το 2,1% του περσινού Απρίλη εκτοξεύτηκε στο 3,7%.

Παίρνοντας υπόψη το ειδικό βάρος των επιμέρους δαπανών στη διαμόρφωση της συνολικής δαπάνης, που απαιτείται για να γεμίσει το «καλάθι της νοικοκυράς», βλέπουμε ότι η μεγαλύτερη επιβάρυνση προκύπτει από τις δαπάνες για την ενέργεια (αύξηση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης), τη διατροφή και τη στέγαση. Αμέσως μετά ακολουθούν οι δαπάνες για τις σπουδές των παιδιών και τις μετακινήσεις.

Από τα στοιχεία της Eurostat προκύπτει ότι οι αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην πορεία αύξησης του πληθωρισμού. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, οι δαπάνες ενός νοικοκυριού για την κάλυψη των αναγκών θέρμανσης αποτελούν το 10% περίπου των συνολικών δαπανών. Ομως, το ειδικό βάρος του πετρελαίου στον οικογενειακό λογαριασμό τον Απρίλη του 2001 παρουσιάζει σημαντική μείωση σε σχέση με τον Απρίλη του 2000, μείωση της τάξης του 32%. Αρα, εν μέρει ευσταθεί η άποψη ότι το πετρέλαιο ευθύνεται για την αύξηση του πληθωρισμού.

Η αλήθεια βρίσκεται στο ότι οι επιχειρήσεις που χρησιμοποίησαν τις αυξήσεις των πετρελαϊκών τιμών το προηγούμενο διάστημα για να αυξήσουν τις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών τους, τις κρατούν στα ίδια υψηλά επίπεδα και μετά τη «διόρθωση» στις τιμές του «μαύρου χρυσού». Μια άλλη παράμετρος είναι τα κέρδη των μεγάλων εταιριών πετρελαίου που αυξήθηκαν σημαντικά μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2001, κατά μέσο όρο σε ποσοστό 18%.

Υπό το πρίσμα αυτών των εξελίξεων και ενώ παραμένει άγνωστο το πόσο θα διαρκέσει η «επιβράδυνση» του ρυθμού των οικονομιών στα κράτη-μέλη της ΕΕ, το Συμβούλιο των υπουργών Οικονομίας συζήτησε την περασμένη βδομάδα εναλλακτικές προτάσεις, ενώ επικύρωσε και τις αναθεωρήσεις προς τα κάτω των προβλέψεων για την πορεία της οικονομίας. Μεταξύ των προτάσεων αυτών βρίσκεται και η επιτάχυνση των διαδικασιών για την «αναμόρφωση» των συστημάτων Κοινωνικής Ασφάλισης. Γι' αυτό το λόγο, εξάλλου, η βελγική προεδρία (για το δεύτερο εξάμηνο) ζήτησε από τις κυβερνήσεις όλων των κρατών-μελών την κατάστρωση των σχεδίων τους και την υποβολή τους μέχρι το τέλος του 2001, ώστε να χαραχτεί από το 2002 μια κοινή πολιτική για τον κρίσιμο αυτό τομέα. Προς την κατεύθυνση της διατήρησης των υψηλών ποσοστών κέρδους του κεφαλαίου κινούνται και οι προτάσεις για την επιτάχυνση της απελευθέρωσης των αγορών με έμφαση στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεπικοινωνιών και αερομεταφορών.