Τα προβλήματα υποχρηματοδότησης στην Ανώτατη Εκπαίδευση έρχονται στην επιφάνεια το τελευταίο διάστημα, εκτός όλων των άλλων, και με παρεμβάσεις των διοικήσεων των ιδρυμάτων. Με συνεντεύξεις Τύπου οι Πρυτανείες των μεγαλύτερων πανεπιστημίων της χώρας (Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης - ΑΠΘ και Πανεπιστημίου Αθήνας - ΕΚΠΑ) μας θύμισαν τις προηγούμενες μέρες τις δραματικές μειώσεις που έχουν υποστεί οι προϋπολογισμοί των ιδρυμάτων τους τα τελευταία χρόνια. Στο ΑΠΘ η κρατική χρηματοδότηση έπεσε από τα 40 εκατ. που ήταν το 2009, στα 17,5 εκατ. το 2014 και στα 15 εκατ. για το 2015. Αντίστοιχα, στο ΕΚΠΑ η περικοπή της κρατικής χρηματοδότησης άγγιξε το 74% από το 2009 μέχρι σήμερα, ενώ μόνο φέτος θα περικοπεί σε σχέση με πέρυσι κατά 17%. Οπως είναι φυσικό, τα παραπάνω δεν αποτελούν απλά μια λογιστική καταγραφή, αλλά μεταφράζονται σε δραματικές συνέπειες στη λειτουργία των ιδρυμάτων, άρα και στις σπουδές των φοιτητών. Και έχουν δίκιο να διαμαρτύρονται οι διοικήσεις των ιδρυμάτων γι' αυτήν την κατάσταση, όμως δυστυχώς και οι διοικήσεις δεν είναι άμοιρες ευθυνών.

Πώς, άραγε, προσπάθησαν να πιέσουν τις κυβερνήσεις όλα αυτά τα χρόνια, όταν μετρούσαν χρόνο με το χρόνο μειωμένους προϋπολογισμούς, όταν «κουρεύονταν» τα αποθεματικά τους κ.ο.κ.; Χρειάζεται να σκεφτούμε ότι μέσα στην ίδια περίοδο που μειωνόταν δραματικά η κρατική χρηματοδότηση, περνούσαν ταυτόχρονα και μια σειρά από αναδιαρθρώσεις στα ιδρύματα, με βασικό σταθμό το νόμο - πλαίσιο 4009/2011, ο οποίος και μπήκε από την πρώτη στιγμή της ψήφισής του σε εφαρμογή. Οι εκάστοτε διοικήσεις των ιδρυμάτων είπαν σε όλα αυτά «ναι». Εφάρμοσαν και εφαρμόζουν μέχρι κεραίας τις αναδιαρθρώσεις. Δεν αντέδρασαν ούτε στιγμή σε αυτές, δεν πίεσαν ούτε στο ελάχιστο τις κυβερνήσεις που τους οδηγούσαν σε οικονομική ασφυξία. Ολα αυτά τα χρόνια έβλεπαν τις μπίζνες με τις επιχειρήσεις ως ένα θετικό αντιστάθμισμα στη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης. Κι ακόμα έτσι τις βλέπουν, υποθηκεύοντας την όποια ανάπτυξη της επιστήμης θα μπορούσε να υπάρξει με κριτήριο το όφελος και την προκοπή του λαού.

Είναι, επίσης, χαρακτηριστικό ότι η Σύνοδος των Πρυτάνεων, αναγνωρίζοντας το οξύ οικονομικό πρόβλημα σημαντικού αριθμού φοιτητών και των οικογενειών τους, που αδυνατούν να στηρίξουν τις σπουδές τους και οδηγούνται ακόμα και στο να μην μπορούν να φοιτήσουν στις σχολές που έχουν εισαχθεί, ζητά αύξηση των δαπανών φοιτητικής μέριμνας για δωρεάν σίτιση και στέγαση των φοιτητών. Ομως, κι αυτό το αίτημά τους προς την πολιτεία για επιπλέον χρηματοδότηση καταλήγει να ακούγεται περισσότερο ως... ευχολόγιο, αφού δεν συνοδεύεται από συγκεκριμένες δράσεις και προτάσεις διεκδικητικού χαρακτήρα. Πόσο μάλλον που πολλά ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης έχουν στην κατοχή τους κτίρια που μπορούν να αξιοποιηθούν ως φοιτητικές εστίες, αλλά δεν έχουν εκπονήσει οι διοικήσεις τους κανένα σχέδιο για να δρομολογήσουν τη μετατροπή τους σε εστίες. Εξάλλου, στις περικοπές των προϋπολογισμών που έχουν υποστεί τα τελευταία χρόνια καταγράφονταν μεγάλες περικοπές και στα κονδύλια της σίτισης. Ποια ήταν η τακτική των διοικήσεων απέναντι σε αυτές τις περικοπές; Προσπαθούσαν να διαχειριστούν τις μειώσεις μετακυλίοντάς τες στους φοιτητές, δηλαδή μειώνοντας τον αριθμό των δικαιούχων δωρεάν σίτισης, ορίζοντας αντίτιμο που θα πληρώνουν οι φοιτητές για κάθε μερίδα στα εστιατόρια και τις λέσχες των ιδρυμάτων κ.ο.κ.

Και υπάρχει μια ακόμα πλευρά: Η υποχρηματοδότηση, οι ελλείψεις προσωπικού των ιδρυμάτων και όλες οι συνέπειές τους έχουν μπει στο επίκεντρο των κινητοποιήσεων των φοιτητών. Τα ζητήματα της φύλαξης, της καθαριότητας, της λειτουργίας των γραμματειών των σχολών, της εξασφάλισης του απαραίτητου προσωπικού και υποδομών ώστε να μη στοιβάζονται οι φοιτητές στα αμφιθέατρα και, φυσικά, η δημιουργία εστιών και η εξασφάλιση δωρεάν στέγασης και μετακινήσεων έχουν μπει στο επίκεντρο των κινητοποιήσεων του Μετώπου Αγώνα Σπουδαστών και των φοιτητικών συλλόγων που συσπειρώνονται σε αυτό τα τελευταία χρόνια, και ακόμα πιο έντονα από την αρχή της τρέχουσας ακαδημαϊκής χρονιάς. Πώς αντιμετωπίζονται όμως αυτές οι διεκδικήσεις των φοιτητών από τις διοικήσεις που υποτίθεται διαμαρτύρονται για τα ίδια προβλήματα και τις συνέπειες της υποχρηματοδότησης; Με εχθρότητα απέναντι στις φοιτητικές κινητοποιήσεις. Στην καλύτερη των περιπτώσεων οι διοικήσεις απαντούν στους φοιτητές ως «κυβερνητικοί εκπρόσωποι», παραθέτοντάς τους τη... δύσκολη οικονομική κατάσταση και στη χειρότερη περίπτωση, όπως αυτή του ΕΚΠΑ, τους υποδέχονται με λουκέτα και ΜΑΤ...