Associated Press

Ιρανές που εκλέχτηκαν με τον Μ. Χαταμί στην Ιρανική Βουλή

Εντυπωσιακή και πολυσήμαντη είναι η εκλογική νίκη του Μοχάμαντ Χαταμί, αφού τα αριθμητικά αποτελέσματα αποτυπώνουν ανάγλυφα την επιθυμία του ιρανικού λαού για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και την απογοήτευσή του από τις, μέχρι σήμερα, «επιδόσεις» του νικητή των εκλογών. Αν κάποιος είναι απόλυτα χαμένος από τις προεδρικές εκλογές στο Ιράν είναι οι «σκληροπυρηνικοί» του θρησκευτικού καθεστώτος, των οποίων η αντίδραση αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αν και φαίνεται ότι ανέμεναν τον καταποντισμό και γι' αυτό δεν υποστήριξαν ανοιχτά κανέναν από τους 8 συντηρητικούς αντιπάλους του Χαταμί.

Το 77% των ψήφων συγκέντρωσε ο Μοχάμαντ Χαταμί, αφήνοντας σε πολύ μεγάλη απόσταση πίσω του τον μοναδικό συντηρητικό υποψήφιο που κατάφερε να συγκεντρώσει ένα αξιοπρεπές ποσοστό, τον πρώην υπουργό Εργασίας Αχμάντ Ταβάκολι, με 16%. Τα ποσοστά των υπολοίπων 8 αντιπάλων του Χαταμί κυμαίνονται από 0,1% έως 2,8%. Τον Ιρανό Πρόεδρο επέλεξαν 21,6 εκατομμύρια ψηφοφόροι από τους 28,15 που συμμετείχαν στην ψηφοφορία. Ο βασικός στόχος του Χαταμί και των συνεργατών του φαίνεται ότι επιτεύχθηκε, δηλαδή η εξασφάλιση μεγάλης διαφοράς από τον δεύτερο υποψήφιο, αλλά και η αύξηση των ψήφων σε σύγκριση με αυτούς που είχε κερδίσει στις προεδρικές του 1997, και είχαν μόλις ξεπεράσει τα 20 εκατομμύρια.

Εντούτοις, η εκλογική νίκη του Χαταμί απέχει μακράν από το να είναι θρίαμβος. Και αυτό εξαιτίας της μεγάλης αποχής. Συγκεκριμένα, η συμμετοχή στις εκλογές μειώθηκε κατά 10%, (μείον 1 εκατομμύριο ψήφοι) παρά την καταγραφή 5 εκατομμυρίων νέων ψηφοφόρων. Το 1/3, όμως, του εκλογικού σώματος (14 εκατομμύρια) δεν προσήλθαν στις κάλπες, ενώ τα άκυρα ξεπέρασαν το μισό εκατομμύριο. Για τους αναλυτές, η αποχή και τα άκυρα κρύβουν ένα διπλό μήνυμα για τον Χαταμί, το οποίο δεν είναι απαραίτητα θετικό.

Εκτιμάται ότι οι συγκεκριμένοι Ιρανοί στηρίζουν τις μεταρρυθμίσεις, επέλεξαν, όμως, τον τρόπο αυτό για να εκφράσουν την απογοήτευσή τους και την έλλειψη εμπιστοσύνης στο πρόσωπο του Χαταμί. Και αυτό γιατί ο Ιρανός Πρόεδρος, ασχέτως δηλώσεων, δεν άφησε καν να εννοηθεί κάποια πρόθεση συνολικής ρήξης με το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν, προϋπόθεση αναγκαία για όλο και περισσότερους Ιρανούς, της επίτευξης έστω και ελαχίστων βημάτων προόδου. Υπενθυμίζεται ότι ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης ελέγχει τη νομοθετική και τη δικαστική εξουσία, το στρατό και τα σώματα ασφαλείας.

Παρά τη σαφήνεια του μηνύματος, ο Χαταμί, μέσα από τις πρώτες δηλώσεις του, δεν έδειξε να αλλάζει τακτική. «Είναι αναγκαίο σήμερα και αύριο να ενισχύσουμε και να εμβαθύνουμε το σύστημα δημοκρατίας και τα λαϊκά δικαιώματα, μέσα στα όρια του νόμου και υπό το φως της θρησκείας».

Από την άλλη πλευρά, οι «σκληροί» του ιρανικού καθεστώτος, με επικεφαλής τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, απέφυγαν τα σχόλια. Ενδεικτικό, ίσως, είναι, πάντως, ότι ομάδες της ακροδεξιάς παρακρατικής οργάνωσης Ανσάρ Χεζμπολάχ επιτέθηκαν σε οπαδούς του Χαταμί που πανηγύριζαν στους δρόμους της Τεχεράνης, τραυματίζοντας άγνωστο αριθμό ανθρώπων, ενώ έγιναν και 30 συλλήψεις οπαδών του Προέδρου, χωρίς να διευκρινιστεί ο λόγος. Την ικανοποίησή τους για την επανεκλογή Χαταμί εξέφρασαν οι ΗΠΑ.