Αρκετά βιβλία, στο παρελθόν, αφορούσαν στην Επανάσταση του '21 και σε φιλέλληνες ποιητές και καλλιτέχνες, και αναφέρονταν σύντομα ή με ελάχιστες σελίδες στις επαναστατικές ιδέες και ειδικότερα στα φιλελληνικά ποιήματα του κορυφαίου Ρώσου ποιητή του 19ου αιώνα, Αλέξανδρου Πούσκιν. Η γνώση, βεβαίως, που παρείχαν για τον Πούσκιν ήταν περιορισμένη. Τη γνώση αυτή πολλαπλασιάζει το πρόσφατα εκδομένο βιβλίο του Δημήτρη Ι. Φαρσόλα «Ο Αλέξανδρος Πούσκιν και η ελληνική επανάσταση (1821-1829)», σε μια καθ' όλα εξαιρετική μετάφραση του Γιάννη Σπανδωνή (εκδόσεις «Φιλίστωρ»). Παιδί της πολιτικής προσφυγιάς, με έφεση στη μόρφωση, αλλά και με τις γερές εκπαιδευτικές βάσεις και τη γλωσσομάθεια που πρόσφερε μια χώρα με μεγάλη εκπαιδευτική παράδοση και κουλτούρα, όπως η Ρουμανία, με πανεπιστημιακές σπουδές στη δεκαετία του '60 στις ΗΠΑ και πανεπιστημιακός καθηγητής έκτοτε εκεί, ο Δημήτρης Ι. Φαρσόλας, έχοντας ερευνήσει σε διάφορες χώρες, όλες τις «πηγές» περί της ελληνικής επανάστασης και έχοντας εντρυφήσει οτιδήποτε αφορά στον Πούσκιν (από βιογραφικής, ιστορικής και λογοτεχνικής πλευράς), καταθέτει πλήθος βιογραφικών, ιστορικών, επιστολικών και ποιητικών τεκμηρίων για τους «δεσμούς» του ποιητή με την ελληνική επανάσταση. Για τον «προστάτη» του Ιωάννη Καποδίστρια. Τις επαναστατικές ιδέες του ενάντια σε κάθε μοναρχική, φεουδαρχική, κατακτητική τυραννία, που ενέπνευσαν την ατίθαση νιότη του και τη μεγαλειώδη, στη γλωσσική της απλότητα, ποίησή του. Τη σχέση του με τους Ρώσους «Δεκεμβριστές» και φυσικά με τους «Φιλικούς». Τον πόθο του να λευτερωθούν οι Ελληνες, αλλά και την ταλάντευσή του από τις διχόνοιες τους. (σ.σ. το αναμφίβολα αξιόλογο βιβλίο ελέγχεται, βεβαίως, για ορισμένες αντιδιαλεκτικές «ερμηνείες». Λ.χ η διχόνοια ερμηνεύεται ως εθνικό ιδίωμα των Ελλήνων και όχι ως σπορά των Μεγάλων Δυνάμεων, ανάλογα με τα συμφέροντα της καθεμιάς).

Ιδιαίτερη αρετή του βιβλίου είναι η παράθεση ποιητικών τεκμηρίων - χαρακτηριστικών επαναστατικών στίχων του Πούσκιν. Αντιγράφουμε σπαράγματά τους: «Δεσποτικέ παλιάνθρωπε,/ μισώ κι εσένα και το θρόνο σου...!/ Τρέμετε, ω, τύραννοι του κόσμου!/ Κι εσείς, ριγμένοι χάμω σκλάβοι, ακούστε:/ Κάντε καρδιά, κάντε κουράγιο, κι ανταρτέψτε». «Πικρό φαρμάκι λιώνει την ψυχή μου/ βραχνάς η οκνηρία με κάνει να τα χάνω./ Γιατί αργεί του πολέμου η αρχή;/ Γιατί η πρώτη μάχη δεν άναψε ακόμα;» «Πόλεμος: Ηρθε ο ξεσηκωμός./ Της τιμής τα λάβαρα ανεμίζουν (...)». «Κι αμέσως, σαν η μάχη τελειώσει/ ανάμεσα στο σκλαβωμένο κόσμο,/ στο χέρι σου θ' αδράξεις τη βαριά,/ και βροντερά θα κράξεις: Λευτεριά».