Η διαμόρφωση των εθνικών σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών - μελών, με την προώθηση των αντιλαϊκών μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να ξεκινήσουν οι εκταμιεύσεις προς τους επιχειρηματικούς ομίλους καθώς και η θεματική συζήτηση αναφορικά με τις διευρυνόμενες «δημοσιονομικές ανισορροπίες», βρέθηκαν στο επίκεντρο της χτεσινής τηλεσυνεδρίασης του συμβουλίου Γιούρογκρουπ.

Οπως διαπιστώνεται, η τρέχουσα κρίση είχε μεγαλύτερες επιπτώσεις στα κράτη που ήδη είχαν αντίστοιχα ζητήματα, όπως η Ελλάδα, ενώ σε γενικότερο επίπεδο η κρίση λειτούργησε ως καταλύτης για τη διεύρυνση των αποκλίσεων μεταξύ των κρατών - μελών.

Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) Κλ. Ρέγκλινγκ, σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση, κάλεσε όλες τις χώρες «να συνεχίσουν τις μεταρρυθμίσεις», καθώς, όπως είπε, «αυτή η κρίση θα επηρεάσει σοβαρά τις οικονομίες».

Τις αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις έδειξε σαν «καταλύτη για την οικονομική μεγέθυνση» και ο Ελληνας υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρας, μιλώντας στη συνεδρίαση, τονίζοντας ότι έτσι θα έρθουν «υψηλότερα επίπεδα επενδύσεων, παραγωγικότητας, ανταγωνιστικότητας και απασχόλησης».

Πρόκειται δηλαδή για «σήμα» κλιμάκωσης των αντιλαϊκών αναδιαρθρώσεων, που με τη σειρά τους περιέχονται και στο «εθνικό πρόγραμμα ανάκαμψης και ανθεκτικότητας». Στη συζήτηση για τα σχέδια ανάκαμψης, ο Χρ. Σταϊκούρας ανέδειξε τη σημασία της υλοποίησης μεταρρυθμίσεων που θα τονώσουν και θα κινητροδοτήσουν τις ιδιωτικές επενδύσεις, ώστε «να μειωθεί το επενδυτικό κενό», όπως είπε χαρακτηριστικά αποτυπώνοντας την επιδίωξη της κυβέρνησης να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την καπιταλιστική ανάκαμψη. Ο υπουργός Οικονομικών ανέπτυξε ορισμένους από τους τομείς στους οποίους εστιάζει το ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπως είναι η βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η επένδυση στην εκπαίδευση και την απόκτηση δεξιοτήτων, οι πολιτικές για την αγορά εργασίας, οι μεταρρυθμίσεις στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και η ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού τομέα και των αγορών κεφαλαίου.

Τόνισε ακόμα ότι η μετάβαση από τα έκτακτα μέτρα στήριξης στα μέτρα ανάκαμψης απαιτείται να πραγματοποιηθεί στον κατάλληλο χρόνο, στηρίζοντας έτσι την προοπτική διατήρησης της χαλαρής δημοσιονομικής πολιτικής προκειμένου να χρηματοδοτούνται οι παρεμβάσεις στήριξης των επιχειρηματικών ομίλων, για όσο διάστημα κριθεί αναγκαίο. Οπως είπε, η απόσυρση των έκτακτων μέτρων στήριξης εάν γίνει πρόωρα θα εκτροχιάσει την ανάταξη των εθνικών οικονομιών, ενώ εάν γίνει καθυστερημένα, είναι πιθανό να επιδεινώσει τις ανισορροπίες.

Η συνεχιζόμενη υποχώρηση της οικονομικής δραστηριότητας αποτυπώνεται και στην εξέλιξη των μεγεθών του κρατικού προϋπολογισμού. Σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία που δημοσιεύτηκαν χτες, στο 12μηνο του 2020 το πρωτογενές αποτέλεσμα εμφανίζει έλλειμμα 18,2 δισ. ευρώ, ενώ το ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού (μαζί με δαπάνες για τόκους) εκτοξεύει το έλλειμμα στα 22,8 δισ. ευρώ.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, μέσω του οποίου διενεργούνται παρεμβάσεις στήριξης της εργοδοσίας, έφτασαν το 2020 στα 10,6 δισ. (από 5,6 δισ. για το 2019), κυρίως λόγω των δαπανών για την αποζημίωση ειδικού σκοπού επιχειρήσεων, για την επιδότηση τόκων επιχειρηματικών δανείων, για το μέτρο της ενίσχυσης των επιχειρήσεων με τη μορφή της επιστρεπτέας προκαταβολής κ.ά.

Σε ό,τι αφορά το 2021, πηγές του υπουργείου Οικονομικών αναφέρουν ότι με τροπολογία που θα κατατεθεί στη Βουλή θα προβλέπεται η δυνατότητα πρόωρης εκταμίευσης των κεφαλαίων του Ταμείου Ανάκαμψης πριν από την ενεργοποίηση του συγκεκριμένου μηχανισμού της ΕΕ, μέσω αντίστοιχης εκταμίευσης από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του κρατικού προϋπολογισμού.

Τέλος, σύμφωνα με προβλέψεις του ΚΕΠΕ για το α' εξάμηνο του 2021, ο προβλεπόμενος ρυθμός υποχώρησης του ΑΕΠ διαμορφώνεται στο 3,7%. Ειδικότερα, στο α' τρίμηνο του 2021 αναμένεται κατρακύλα 10,4% και το β' τρίμηνο ανάκαμψη 3%.