Η Λέσβος δεν χρειάζεται δεύτερη ματιά για να κερδίσει τον επισκέπτη της. Τόπος πανέμορφος, φιλόξενος, ευλογημένος γενναιόδωρα απ' τη φύση. Κανένα όμως απ' αυτά της τα «δώρα» σήμερα δεν είναι ικανά να προσφέρει ξεγνοιασιά στους κατοίκους της, που βλέπουν τις δυνατότητες του τόπου τους να μην αξιοποιούνται προς όφελός τους και οι ίδιοι να δίνουν καθημερινά μια σκληρή μάχη για την επιβίωσή τους και την παραμονή τους στο νησί.

Χιλιάδες στρέμματα με ελιές ρημάζουν απ' την εγκατάλειψη, τα χωριά μαραζώνουν, οι κτηνοτρόφοι πασχίζουν να κρατήσουν τα κοπάδια τους. Ο σκεπτικισμός, η ανησυχία και η αγωνία τους για το αύριο ολοφάνερα. Στην κεντρική πλατεία της Αγίας Παρασκευής συναντήσαμε τον Δ. Καραγιάννη, πρόεδρο της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων, τον Στ. Κόμβο, μέλος της διοίκησης και τους αγροτοκτηνοτρόφους Χρ. Αναγνώστη και Β. Γιαννή.

Το κεφαλοχώρι της Αγίας Παρασκευής είναι ένα αγροτοκτηνοτροφικό χωριό με 2.500 κατοίκους, που όμως μαραζώνει. Ειδικά τώρα με την ακρίβεια, ο κόσμος δεν ξεμυτίζει εύκολα απ' το σπίτι, σκεπτόμενος πού και πώς θα ξοδέψει έστω και μισό ευρώ.

Οπως θα πουν οι συνομιλητές μας, το περίφημο λάδι Μυτιλήνης με την εξαιρετική του ποιότητα δεν τους αποφέρει παρά ψίχουλα, η ελαιοπαραγωγή συρρικνώνεται, αφού το προϊόν της στην καλύτερη ποιότητα πωλείται προς 2,80 το κιλό, για να φτάσει στα ράφια του σούπερ μάρκετ σε τριπλάσια και τετραπλάσια τιμή. Κατά πολύ φθηνότερο πωλείται στις βιομηχανίες το λάδι μεγαλύτερης οξύτητας, που ωστόσο το ραφινάρουν και το προωθούν κι αυτό στην αγορά σε τιμή απλησίαστη για το βαλάντιο της εργατικής - λαϊκής οικογένειας.

Η μορφολογία του εδάφους, η ίδια που προσφέρει τη φημισμένη ποιότητα στο λάδι Μυτιλήνης, αυξάνει κατά πολύ το κόστος παραγωγής λόγω της δυσκολίας προσέγγισης στα ορεινά, δίχως οδική πρόσβαση στα λιοχώραφα. Οι παραγωγοί τονίζουν την ανάγκη στήριξης του ελαιολάδου και τη σύνδεση των επιδοτήσεων με την παραγωγή και όχι με τα στρέμματα. Σημειώνουν την ανάγκη αύξησης του κονδυλίου για τη δακοκτονία, που παραμένει καθηλωμένο, της στελέχωσης των αρμόδιων υπηρεσιών. Διαφορετικά, τονίζουν, η εγκατάλειψη της ελιάς στον τόπο που ταυτίστηκε μαζί της είναι δρόμος δίχως επιστροφή.

Ιδια η πορεία και για τα κοπάδια τους. «Δίνουμε το γάλα και το κρέας χωρίς να ξέρουμε τι τιμή θα πάρουμε γι' αυτό. Πέρυσι πήραμε 1,20 για το πρόβειο και 0,70 για το γίδινο, δώσαμε 7 ευρώ το κρέας, όταν ο καταναλωτής στην Αθήνα έπρεπε να το πληρώσει διπλάσια τιμή. Οι ζωοτροφές εκτοξεύτηκαν από τα 10 ευρώ τα 40 κιλά στα 18 ευρώ, η μπάλα το τριφύλλι από 7 ευρώ πέρυσι στα 16 φέτος ή το ζιζανιοκτόνο το πεντάλιτρο από 35 ευρώ στα 110», επισημαίνει ο Βαγγέλης.

Ο Χρήστος προσθέτει πως ταυτόχρονα με το κόστος των ζωοτροφών, εκτοξεύτηκε και το κόστος των καυσίμων: «Κάνω 50 χιλιόμετρα τη μέρα, χρειάζομαι 300 ευρώ μόνο για πετρέλαια, υπάρχουν μονάδες που εξοπλίστηκαν με αρμευτικές μηχανές σύγχρονες, δεν χρησιμοποιούνται σήμερα γιατί το κόστος λειτουργίας τους είναι απαγορευτικό. Τα πρόβατα πρέπει να εμβολιαστούν, διαφορετικά μας περιμένουν πρόστιμα, όμως προσωπικό στις δημόσιες υπηρεσίες δεν υπάρχει, αναγκαζόμαστε να καταφεύγουμε σε ιδιώτες και να πληρώνουμε απ' την τσέπη μας».

Προσθέτει πως μοιραία με βάση τα παραπάνω εκτοξεύτηκαν και τα χρέη των αγροτοκτηνοτρόφων σε ασφαλιστικές εισφορές, για φόρους, για ρεύμα, για αγροεφόδια, για ζωοτροφές. «Το μόνο που αναπτύσσεται στη Λέσβο είναι τα γραφεία, μελετητικά γραφεία, περιβαλλοντικά γραφεία... Εμείς είμαστε αιχμάλωτοι της μάχης για την επιβίωση, απ' το πρωί μέχρι το βράδυ στα χωράφια και στις στάνες και αποτέλεσμα μηδέν. Και μαζί με μας και οι υπόλοιποι, αφού η κτηνοτροφία είναι στο επίκεντρο της οικονομίας του νησιού. Απ' τις 100 νταλίκες που θα ξεφορτώσει ένα καράβι, οι 90 φέρνουν ζωοτροφές»!

Κι όλα αυτά ενώ - συμπληρώνει ο Βαγγέλης - «τρέχουν όλες μας οι υποχρεώσεις, σπουδάζουμε παιδιά, άλλα μικρότερα έχουν φροντιστήρια, πώς να τα βγάλει πέρα μια οικογένεια;»...

Ολοι μαζί επισημαίνουν την ανάγκη της οργανωμένης πάλης, για να μπορέσουν να μένουν και να παράγουν στον τόπο τους, με τη διεκδίκηση δίκαιων αιτημάτων, όπως τα απαριθμεί στη συζήτησή μας ο Δ. Καραγιάννης: Κατώτατες εγγυημένες τιμές, για να καλύπτεται το κόστος παραγωγής και να τους μένει και κάτι στην τσέπη. Αποζημιώσεις απ' τον ΕΛΓΑ. Οργανωμένη απ' την Περιφέρεια δακοκτονία. Επιδοτήσεις στην παραγωγή. Μείωση του κόστους παραγωγής στα αγροεφόδια, στο πετρέλαιο, στο ρεύμα, για υποδομές όπως αγροτικοί δρόμοι που θα καθιστούν εύκολη την πρόσβαση στη γη τους.

Επόμενη στάση μας η Καλλονή, με τον φημισμένο της κόλπο και την πλούσια παραγωγή αλιευμάτων. Συναντάμε τον Π. Νανίδη, πρόεδρο του Συλλόγου Παράκτιας Επαγγελματικής Αλιείας δήμου Δυτικής Λέσβου. Γνωρίζει τα νερά του κόλπου σαν την τσέπη του, ζει σε αυτά από παιδί και ζει απ' αυτά την οικογένειά του εδώ και δεκαετίες.

Συγκινείται όταν μιλάει για τον τόπο του. Η αγάπη του είναι φανερή για το «θαύμα της φύσης», όπως αποκαλεί τον κόλπο Καλλονής, όπου - όπως μας ενημερώνει - εκτός απ' τη διάσημη σαρδέλα, ζουν και αναπαράγονται πάμπολλα άλλα είδη ψαριών και οστράκων.

Απ' τα νερά του, σημειώνει, μπορούν να φάνε ψωμί πολλοί άνθρωποι. Ηδη σήμερα 2.000 ζουν απ' την αλιεία στον κόλπο της Καλλονής και 200 αλιευτικά σκάφη τον οργώνουν τροφοδοτώντας το νησί με φρέσκο πεντανόστιμο ψάρι.

Η ανάγκη προστασίας αυτού του φυσικού καταφυγίου για τα ψάρια υπαγορεύει - σημειώνει - την ανάγκη να «κοπούν» ζώνες ασφαλείας σε όλη την επικράτεια και στον κόλπο Καλλονής, στις οποίες δεν θα επιτρέπεται η αλιεία, ώστε να βρίσκουν άσυλο τα ψάρια, να αναπαράγονται με ησυχία οι πληθυσμοί τους και να αυξάνονται τα ιχθυαποθέματα. Μέτρο που όμως για να είναι αποτελεσματικό απαιτεί τους ανάλογους ελέγχους.

Μας μιλάει και αυτός για το μεγάλο βάρος που σηκώνουν οι αλιείς με την αύξηση στην τιμή των καυσίμων. «Πέρυσι το μαύρο πετρέλαιο (σ.σ. χρωματίζεται για να ξεχωρίζει από το υπόλοιπο πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης) είχε 27 λεπτά, πριν δύο βδομάδες 1,20 και πριν δύο μέρες 1,40», σημειώνει, προσθέτοντας πως αυτό δεν είναι το μοναδικό έξοδο που έχει ένας ψαράς, αφού οι τιμές για εργαλεία απαραίτητα για τη δουλειά του, όπως τα δίχτυα, έχουν απογειωθεί, και από τα 10 ευρώ το κιλό έφτασαν στα 17 έως 80 ευρώ, αναλόγως το δίχτυ.

Εργαλεία που εύκολα μπορεί να καταστραφούν και να χρειαστούν αντικατάσταση, δίχως να υπάρχει για τους αλιείς ένας οργανισμός για αποζημιώσεις, όπως υποτυπωδώς κάνει σήμερα ο ΕΛΓΑ. Υπάρχουν περιπτώσεις, σημειώνει, που ένας επαγγελματίας χρειάζεται να δαπανήσει 10.000 με 15.000 ευρώ ετησίως μόνο για δίχτυα ή για την ανανέωση του επαγγελματικού του εξοπλισμού, ενώ κάθε εξάμηνο θα πρέπει να φροντίσει το σκάφος του, για τη συντήρησή του.

Ο συνομιλητής μας διαμαρτύρεται για την επιβολή ...τελών κυκλοφορίας που ξεκινούν απ' τα 250 ευρώ για ένα μικρό σκάφος, αλλά και για τον διπλασιασμό του τέλους που πληρώνουν προκειμένου να δένουν τα σκάφη τους στο λιμάνι.

Τέλος και με αφορμή παλιότερες απόπειρες που ωστόσο αποκρούστηκαν απ' τον Σύλλογο, σημειώνει την ανάγκη να εγκαταλειφθούν βλέψεις για παραχώρηση «οικοπέδων» εντός του κόλπου για οστρακοκαλλιέργειες, αλλά και να εξαιρεθεί αυτός ο εξαιρετικός βιότοπος από το γενικό χωροταξικό, αφού αποτελεί από μόνος του ένα μεγάλο οστρακοτροφείο.