Εντονες διεργασίες βρίσκονται σε εξέλιξη για την περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ, με ιμπεριαλιστικά κέντρα να ανταγωνίζονται για τους όρους «διευθέτησης» της σύγκρουσης Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, αλλά και συνολικότερα για την επιρροή στην κρίσιμη περιοχή του Νότιου Καυκάσου.

ΕΕ, Ρωσία και ΗΠΑ διαγκωνίζονται για ρόλο «μεσολαβητή», ενώ σημαντικό ρόλο παίζει και η Τουρκία, στενή σύμμαχος του Αζερμπαϊτζάν.

Χθες οι αντιπρόεδροι των κυβερνήσεων Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν συναντήθηκαν στη Μόσχα, στο πλαίσιο διαπραγματεύσεων που έχουν ξεκινήσει για οριοθέτηση των συνόρων που προέκυψαν μετά τον τελευταίο πόλεμο στο Ναγκόρνο Καραμπάχ το 2020.

Σήμερα συναντιούνται στις Βρυξέλλες οι ηγέτες των δύο χωρών, Ν. Πασινιάν και Ιλχ. Αλίεφ, με μεσολαβητή τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σ. Μισέλ, συνεχίζοντας τις διαπραγματεύσεις για υπογραφή Συνθήκης ειρήνης που θα τερματίσει την 30χρονη σύγκρουση.

Η Αρμενία εμφανίζεται «στριμωγμένη» από τις δυνάμεις που παρεμβαίνουν στον Νότιο Καύκασο (Ρωσία, ΕΕ, ΗΠΑ, Ιράν, Τουρκία) να δεχτεί παραχώρηση εδαφών στο Αζερμπαϊτζάν, με βάση και τις στρατιωτικές νίκες του αζέρικου στρατού στον τελευταίο πόλεμο.

ΕΕ και ΗΠΑ επιδιώκουν μια τέτοια «διευθέτηση» που θα προέβλεπε απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων από το Ναγκόρνο Καραμπάχ μετά τον Νοέμβρη του 2025, όταν λήγει η πενταετής θητεία τους (που έχει δυνατότητα επ' αόριστον ανανέωσης ανά 5 χρόνια). Ταυτόχρονα, σύμφωνα με δημοσιεύματα η ΕΕ επιδιώκει Γερεβάν και Μπακού να συμφωνήσουν σε ένα αυτόνομο καθεστώς για το Καραμπάχ, ως μέρος του Αζερμπαϊτζάν.

Οι δύο συναντήσεις πραγματοποιούνται στον απόηχο των εντάσεων στη ζώνη σύγκρουσης Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, ενώ τον Αύγουστο σημειώθηκε άλλο ένα ένοπλο επεισόδιο με νεκρούς και τραυματίες. Τότε το Αζερμπαϊτζάν είχε ανακοινώσει ότι είχε «εξουδετερώσει» «παράνομες» στρατιωτικές ομάδες των Αρμενίων στη «γραμμή απεμπλοκής» στον διάδρομο Λατσίν, όπου, στο πλαίσιο των τριμερών συμφωνιών Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν - Ρωσίας για κατάπαυση του πυρός, έχουν αναπτυχθεί περίπου 2.000 Ρώσοι στρατιώτες.

Η Αρμενία έχει εκφράσει δυσαρέσκεια για τον ρόλο των ρωσικών «ειρηνευτικών» δυνάμεων, αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν επιτελούν την «αποστολή» τους, και «απείλησε» με ευρύτερη «ειρηνευτική αποστολή» σε διεθνές επίπεδο, δηλαδή να εμπλακούν κι άλλες δυνάμεις, ενδεχομένως του ΟΗΕ ή του ΟΑΣΕ. Πριν λίγες μέρες ο Πασινιάν σημείωσε ότι υπάρχουν «ρωγμές» στις διεθνείς δυνάμεις που είναι εξουσιοδοτημένες να εγγυώνται την ασφάλεια της χώρας, κυρίως στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, με σαφείς αιχμές κατά της Ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ, όπου συμπροεδρεύουν Γαλλία, ΗΠΑ και Ρωσία.

Αλλά και το Αζερμπαϊτζάν εμφανίζεται δυσαρεστημένο για τις τριμερείς συμφωνίες με Αρμενία και Ρωσία, που παραμένουν σχετικά στάσιμες. Την περασμένη βδομάδα ο Αλίεφ ανακοίνωσε ότι αζέρικα στρατεύματα αναπτύχθηκαν στο Λατσίν και τέθηκαν υπό έλεγχο δύο χωριά. Η δήλωση που υπέγραψαν οι ηγέτες του Αζερμπαϊτζάν, της Ρωσίας και της Αρμενίας το 2020 προέβλεπε μεταξύ άλλων ότι τα ρωσικά στρατεύματα θα παρέμεναν στο Λατσίν, μέχρι να κατασκευαστεί εναλλακτική διαδρομή που θα συνδέει την Αρμενία με το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Στις 11 Αυγούστου το Αζερμπαϊτζάν ανακοίνωσε ότι κατασκευάστηκε νέος αυτοκινητόδρομος.

Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλ. Πούτιν είχε τηλεφωνικές επικοινωνίες προχθές και την περασμένη βδομάδα με τον Αρμένιο πρωθυπουργό, σημειώνοντας την ανάγκη να ενισχυθούν οι σχέσεις των δύο κρατών και να εφαρμοστούν οι συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός.