Από καιρό γίνεται προσπάθεια από τους επιστήμονες της σημειωτικής και με βάση αριθμητικούς δείκτες και άλλα στοιχεία, να βγουν συμπεράσματα από την «ανάγνωση» φωτογραφιών, που αναφέρονται σε συλλογικές εκδηλώσεις, πορείες, διεκδικητικές δραστηριότητες κλπ.

Γι' αυτόν που υπογράφει αυτήν τη στήλη, εκείνο που του τράβηξε το ενδιαφέρον από τις δικές μας αγωνιστικές κινητοποιήσεις και τις σχετικές φωτογραφίες, είναι ο αυξανόμενος αριθμός των παλιών εκείνων συναγωνιστών μας, που αναγκάζονται να χρησιμοποιήσουν μπαστούνι - το «υπομασχάλιον έρεισμα». Η βασική, βέβαια, αιτία είναι η προχωρημένη ηλικία και τα συνακόλουθα βιολογικά προβλήματα. Μια δική μου, όμως, δειγματοληπτική έρευνα έδειξε ότι στα γενικά προβλήματα της ηλικίας έρχονται να προστεθούν ορισμένοι ιδιαίτερα επιβαρυντικοί παράγοντες, όπως οι δοκιμασίες και τα δεινοπαθήματα των αγωνιστών, όπως βασανισμοί και παραμορφώσεις αρθρώσεων, τραυματικές επίπονες οστεοαρθρίτιδες, τραύματα κατά την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης από πυροβόλα όπλα, χειροβομβίδες, όλμους, νάρκες κ.ά.

Ετσι, π.χ., οι ομαδικοί βασανισμοί στο Μακρονήσι, με τους ορθοστάτες των σκηνών, με ρόπαλα, με καλάμια «μπαμπού», με λοστούς, με τον «φάλαγγα», εκτός από τις άμεσες, κληροδότησαν βαρύτατες συνέπειες και τραυματικές επιβαρύνσεις στο σκελετικό σύστημα και ιδιαίτερα στις αρθρώσεις του γόνατος και στα οστά του πέλματος από τον άγριο «φάλαγγα».