Αδεια θα μείνουν φέτος τα τελάρα των παραγωγών της Πέλλας και της Ημαθίας. Δυο μέρες παγωνιάς στις αρχές του Απρίλη ήταν αρκετές για να ξεπαστρέψουν τον καρπό στις δεντροκαλλιέργειες και να τινάξουν στον αέρα τούς κόπους μιας χρονιάς, προκαλώντας τη μεγαλύτερη καταστροφή τα 50 τελευταία χρόνια. Οι καταστροφές στο ροδάκινο, που αποτελεί και την κύρια καλλιέργεια της περιοχής, ξεπερνούν το 90%, ενώ αντίστοιχα είναι τα ποσοστά της ζημιάς που υπέστησαν και τα υπόλοιπα αγροτικά προϊόντα, όπως τα κεράσια, τα μήλα, τα αχλάδια, τα δαμάσκηνα, τα βερίκοκα, αλλά και τα σπαράγγια. Πάνω από 19.000 παραγωγοί στους δύο νομούς βρίσκονται στα όρια της χρεοκοπίας, την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση σχεδιάζει για ακόμη μια χρονιά «μέτρα ανακούφισης», αναντίστοιχα με το μέγεθος της καταστροφής, αλλά και μακριά από τις πραγματικές ανάγκες της αγροτιάς.

Η παραγωγή σε ροδάκινο εκτιμόταν ότι θα ξεπερνούσε φέτος τους 900.000 τόνους στους δυο νομούς, δίνοντας μια ανάσα στους παραγωγούς, ύστερα και από τις περσινές μεγάλες καταστροφές, για τις οποίες οι αγρότες δεν έχουν ακόμα αποζημιωθεί. Μετά τον παγετό του Απρίλη, «κάηκαν» οι 850.000 τόνοι ροδάκινου της αναμενόμενης παραγωγής, που φέτος δεν πρόκειται να ξεπεράσει τους 70.000 τόνους!

Η ανοιξιάτικη κακοκαιρία έπληξε εκτός από τους καρπούς και μεγάλο αριθμό δέντρων, αδρανοποιώντας την παραγωγή για τουλάχιστον μια τριετία. Πάνω από 15.000 στρέμματα νέων, αλλά και μεγαλύτερων σε ηλικία ροδακινιών αχρηστεύτηκαν στην κυριολεξία από τις βροχές και τον παγετό, με αποτέλεσμα οι παραγωγοί να ξεκινούν τη νέα καλλιεργητική χρονιά μετρώντας ήδη απώλειες στην παραγωγή τους, καθώς όσα δέντρα τελικά επιβιώσουν και δεν ξεριζωθούν, θα καρποφορήσουν μετά από τρία χρόνια.

Μπροστά στη νέα παραγωγή, οι ήδη μεγάλες οικονομικές υποχρεώσεις των μικρών και μεσαίων αγροτικών νοικοκυριών γίνονται δυσβάσταχτες. Οι πολιτικές εξόντωσης που εφαρμόστηκαν την τελευταία δεκαετία από την κυβέρνηση, στα πλαίσια των ευρωπαϊκών κανονισμών για την αγροτική παραγωγή, έχει συρρικνώσει στο ελάχιστο το εισόδημα της μικρομεσαίας αγροτιάς, που εξαναγκάζεται είτε να εγκαταλείψει τη γη της, είτε να αναζητήσει διέξοδο στο δανεισμό, βουτώντας όλο και πιο βαθιά στην υπερχρέωση και στην εξάρτηση από τις τράπεζες.

Τη φετινή χρονιά η κατάσταση επιδεινώνεται, καθώς οι τράπεζες αρνούνται το δανεισμό, αφού δε θα υπάρχει εισόδημα για να χρησιμοποιηθεί ως εγγύηση. Την ίδια στιγμή και οι χρεοκοπημένοι Συνεταιρισμοί δεν μπορούν να καταβάλλουν τις έντοκες προκαταβολές, που - παρά τα ληστρικά επιτόκια τους - άλλες χρονιές, τέτοια εποχή, αποτελούσαν τονωτική ένεση για τους αγρότες μπροστά στα έξοδα της συγκομιδής και της προετοιμασίας της νέας παραγωγής.

Ενα βήμα πριν το οριστικό λουκέτο βρίσκονται και οι αγροτικοί συνεταιρισμοί της περιοχής, που έχουν ήδη ξεκινήσει απολύσεις του μόνιμου προσωπικού, αφού δεν έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στα λειτουργικά τους έξοδα. Ανυπολόγιστες είναι οι συνέπειες και για την τοπική οικονομία, που στηρίζεται κυρίως από το αγροτικό εισόδημα, το οποίο φέτος, ακόμα και στην περίπτωση που δοθούν οι προβλεπόμενες αποζημιώσεις, θα είναι κατά 50% μειωμένο σε σχέση με πέρσι, χωρίς να υπολογίσει κανείς τα διαρκώς αυξανόμενα έξοδα καλλιέργειας για τη νέα χρονιά.

Μπροστά στην κατάσταση που διαμορφώνεται, η αγροτιά προβάλλει διεκδικητικά το αίτημα για πλήρη και άμεση αποζημίωση της κατεστραμμένης παραγωγής, αλλά και για ουσιαστική στήριξη του εισοδήματός της. Η εμπειρία, ωστόσο, των προηγούμενων χρόνων δεν αφήνει περιθώρια για αυταπάτες. Παρά τις μεγαλόστομες υποσχέσεις και το όψιμο ενδιαφέρον για τα προβλήματα των αγροτών, η κυβέρνηση προωθεί σταθερά το ξερίζωμα των μικρομεσαίων αγροτικών νοικοκυριών, οδηγώντας τα στην οικονομική εξαθλίωση. Ακόμη και σήμερα εκκρεμούν αποζημιώσεις της τελευταίας τριετίας, αφού μόλις πριν λίγες μέρες οι αγρότες άρχισαν να εισπράττουν χρήματα από τους ΠΣΕΑ (Πολιτικοί Σχεδιασμοί Εκτάκτων Αναγκών) του 2000 και 2001, ενώ από τα ανάλογα προγράμματα του 2002 έχει αποζημιωθεί μόλις το 30% των παραγωγών. Είναι ενδεικτικό ότι για το 2002 δεν υπάρχουν ακόμα εκτιμήσεις καταστροφών για 550 παραγωγούς στους δυο νομούς, ενώ δεν έχουν εξεταστεί και 3.000 δηλώσεις προς τον ΕΛΓΑ, που παραπέμπονται στις ελληνικές καλένδες. Στην ίδια μοίρα βρίσκονται και 6.000 παραγωγοί που έχουν υποβάλει ενστάσεις για υποεκτίμηση από τον ΕΛΓΑ της περσινής ζημιάς και οι οποίες δεν έχουν ακόμα εξεταστεί.

Την ίδια στιγμή, το εποχιακό προσωπικό του ΕΛΓΑ στην περιοχή θα ενισχυθεί φέτος με 17 μόλις γεωπόνους - εκτιμητές, αριθμός πολύ μικρότερος από τις πραγματικές ανάγκες, αφού οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις στους δυο νομούς που επλήγησαν από τον παγετό ξεπερνούν τα 725.000 στρέμματα.

Οι αγρότες αντιμετωπίζουν με δυσπιστία τις κυβερνητικές εξαγγελίες για γρήγορη αποζημίωση με αποπληρωμή μέχρι τον Οκτώβρη για τα ροδάκινα, αλλά και τις υποσχέσεις για δίκαιη εκτίμηση της φετινής ζημιάς. Με δεδομένο το μέγεθος της καταστροφής, απαιτούν ο συντελεστής αποζημίωσης του ΕΛΓΑ να αυξηθεί από το 61,6% της εκτιμώμενης ζημιάς στην παραγωγή τουλάχιστον στο 75% και να καταβληθούν άμεσα οι οικονομικές ενισχύσεις από τους ΠΣΕΑ για την ακαρπία του 2000-2001 και τον παγετό του 2002. Παράλληλα επαναφέρουν το αίτημα της επέκτασης της ασφαλιστικής κάλυψης για κάθε είδους καταστροφή, όχι μόνο για τον καρπό, αλλά και για το ίδιο το φυτικό κεφάλαιο, συμπεριλαμβανομένων και όλων των οπωροφόρων δέντρων, ανεξαρτήτου ηλικίας.

Οι παραγωγοί διεκδικούν το πάγωμα όλων των χρεών τους για το έτος 2003 προς την Αγροτική Τράπεζα, καθώς και τη χορήγηση στους παγετόπληκτους ειδικού άτοκου δάνειου μέχρι την πληρωμή των αποζημιώσεων. Για την αντιμετώπιση των άμεσων χρεών τους, τέλος, ζητάνε την παράταση των ληξιπρόθεσμων λογαριασμών (ΔΕΗ κτλ.), μέχρι την πληρωμή των αποζημιώσεων.