Ο Χαρίλαος Φλωράκης γεννήθηκε στις 20 Ιουλίου του 1914 στο χωριό Ραχούλα του Δήμου Ιτάμου των θεσσαλικών Αγράφων.

Ηταν το 4ο από τα έξι παιδιά της οικογένειάς του.

Είναι μόλις 15 χρονών, όταν συνδέεται για πρώτη φορά με το κομμουνιστικό κίνημα, διαβάζοντας το «Αλφάβητο του Κομμουνισμού».

Το 1929, όταν ο βενιζελισμός με το Ιδιώνυμο διώκει τους κομμουνιστές, εκείνος οργανώνεται στις Ομάδες Πρωτοπόρων μαθητών της ΟΚΝΕ.

Συμμετέχει στη δράση κατά της 4ης Αυγούστου μέσα από τις τάξεις του πανίσχυρου συνδικάτου των ΤΤΤ. Το 1940 παίρνει μέρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο.

Ως υπάλληλος των ΤΤΤ, αναπτύσσει συνδικαλιστική δράση και διατελεί γραμματέας της Εκτελεστικής Επιτροπής της συνδικαλιστικής ομοσπονδίας του κλάδου.

Το 1941 γίνεται μέλος του Κόμματος και παίρνει δραστήρια μέρος στην ανασυγκρότησή του. Εργάζεται κάτω από συνθήκες πλήρους παρανομίας, ενώ οδηγείται δύο φορές στα κρατητήρια.

Παίρνει μέρος στην οργάνωση και καθοδήγηση της απεργίας των Τριατατικών τον Απρίλη του '42, στην πρώτη μεγάλη απεργία υπό κατοχή και μία από τις πρώτες απεργίες στη σκλαβωμένη Ευρώπη.

Προσχωρεί στο ΕΑΜ μία ακριβώς μέρα, μετά την ίδρυσή του, πολεμά τους κατακτητές από τις γραμμές του ΕΛΑΣ, με το ψευδώνυμο Καπετάν Γιώτης και φθάνει στο βαθμό του ταγματάρχη.

Αντιπάλεψε τον αγγλικό ιμπεριαλισμό και την ντόπια ολιγαρχία, στη μάχη του Δεκέμβρη. Πολέμησε τον αγγλοαμερικανικό ιμπεριαλισμό από τις τάξεις του Δημοκρατικού Στρατού, φθάνοντας στο βαθμό του υποστράτηγου.

Το 1949 εκλέγεται μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ. Σπουδάζει και αποφοιτά αριστούχος από την Ακαδημία Πολέμου Φρούντζε της Μόσχας.

Διώκεται, φυλακίζεται και εξορίζεται συνολικά 18 χρόνια. Τα 12 κατάδικος και ισοβίτης στις φυλακές και 6 χρόνια στις εξορίες. Πολλές φορές κάθεται στο εδώλιο του κατηγορουμένου και δικάζεται σε ισόβια κάθειρξη. Από τις πιο γνωστές, η Μεγάλη Δίκη, το Μάη του 1960 στο στρατοδικείο της Αθήνας.

Το Δεκέμβρη του '72 στη 17η Ολομέλεια της ΚΕ, ο Χαρίλαος Φλωράκης εκλέγεται Α΄ Γραμματέας της ΚΕ του Κόμματος, όπου παρέμεινε μέχρι το 1989.

Του έχουν απονεμηθεί τα μετάλλια τιμής του ΕΛΑΣ και στρατιωτικής αξίας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Επίσης το βραβείο Φιλίας των Λαών από τον πρόεδρο του ανώτατου σοβιέτ της ΕΣΣΔ, το βραβείο Καρλ Μαρξ από το συμβούλιο του κράτους της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας και το βραβείο Δημητρόφ από το τη Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας.

Ιδιαίτερη στιγμή, η απονομή του βραβείου Λένιν το Σεπτέμβρη του 1984 από την Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ενωσης.