Παρά τις αισιόδοξες προβλέψεις και δηλώσεις των κυβερνητικών παραγόντων σχετικά με την πορεία των λεγόμενων "μεγάλων" έργων και την απορρόφηση όλων των διαθέσιμων κοινοτικών πόρων, η πραγματικότητα, την οποία καταγράφουν οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, φαίνεται τελείως διαφορετική. Ετσι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα ακόμη και στην καλύτερη περίπτωση δε θα μπορέσει να αξιοποιήσει ολόκληρο το ποσό που της αναλογεί από το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης.

Η καθυστέρηση που παρατηρείται οφείλεται σε δυο κυρίως παράγοντες. Ο πρώτος αφορά στις βραδείες διαδικασίες σχεδιασμού, έγκρισης και προώθησης των έργων. Εκτός από τις εγγενείς αδυναμίες της κυβερνητικής πολιτικής και τις παραδοσιακές γραφειοκρατικές αγκυλώσεις πρέπει να αναζητηθεί και ο ρόλος των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, που ερίζουν για την αναδοχή των μεγάλων έργων. Από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις ήταν αυτή του αεροδρομίου των Σπάτων, όπου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέβαλε τελικά όχι μόνο τις προδιαγραφές του έργου, αλλά και τις εταιρίες, που θα το αναλάβουν.

Ο δεύτερος παράγοντας, που συντείνει στην καθυστέρηση αφορά στην αδυναμία εξασφάλισης των ιδίων πόρων που απαιτούνται, προκειμένου η Ευρωπαϊκή Ενωση να εκταμιεύσει τα κοινοτικά κονδύλια για τη χρηματοδότηση των συγκεκριμένων έργων. Οπως είναι γνωστό, η Ευρωπαϊκή Ενωση χρηματοδοτεί ένα μέρος των έργων και η Επιτροπή δίνει το "πράσινο φως" για τη χρηματοδότηση των έργων μόνο, εφόσον η ελληνική κυβέρνηση εξασφαλίζει το υπόλοιπο ποσό, που απαιτείται για την ολοκλήρωσή τους. Η αδυναμία εξεύρεσης των ιδίων πόρων αποδεικνύεται από την απλή ανάγνωση των στοιχείων του προϋπολογισμού των δημοσίων επενδύσεων, αλλά και από την εμπειρία της εκτέλεσης των αντίστοιχων προϋπολογισμών στο παρελθόν. Πολύ περισσότερο, όταν ο κρατικός προϋπολογισμός βρίσκεται κάτω από τις ασφυκτικές απαιτήσεις του προγράμματος "σύγκλισης".

Η ανάγκη εξεύρεσης των πόρων που απαιτούνται δημιουργεί σοβαρές παρενέργειες, μιας και η κυβέρνηση για την εξασφάλισή τους προσανατολίζεται στην περικοπή δαπανών άλλου χαρακτήρα, κυρίως κοινωνικού. Μια άλλη παρενέργεια έχει να κάνει με τον προσανατολισμό σημαντικών πόρων προς κατευθύνσεις που δεν έχουν σχέση με τις ανάγκες για την παραγωγική ανάπτυξη της χώρας, αλλά για τα έργα που επιβάλλονται κατά κύριο λόγο για τις διαμετακομιστικές ανάγκες της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Κάτω από την πίεση του χρόνου η κυβέρνηση μελετά ορισμένα μέτρα για την επίσπευση των διαδικασιών, προκειμένου να μειώσει όσο το δυνατόν τις απώλειες. Στην κατεύθυνση αυτή βρίσκεται η ίδρυση της Μονάδας Οργάνωσης Διαχείρισης, που έχει ζητηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτή η μονάδα θα εντοπίζει τις αδυναμίες και θα εισηγείται λύσεις στην ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας. Για τον ίδιο σκοπό επιδιώκεται η δραστηριοποίηση των Συμβούλων Διαχείρισης και των Τεχνικών Συμβούλων, οι οποίοι θα μελετούν και θα αξιολογούν την αναγκαιότητα των έργων, για τα οποία θα γίνονται οι δημοπρατήσεις.

Σοβαρές καθυστερήσεις παρατηρούνται επίσης στην υλοποίηση των περιφερειακών προγραμμάτων, όπως και του προγράμματος "Τουρισμός - Πολιτισμός", αλλά και όσων περιλαμβάνονται στις χρηματοδοτήσεις του Κοινωνικού Ταμείου. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα 1.300 δισεκατομμύρια δραχμές, που προβλέπονταν για την ανάπτυξη της απασχόλησης, την επαγγελματική κατάρτιση και επιμόρφωση κατά τη διάρκεια του 1995 δεν απορροφήθηκε σχεδόν ούτε μια δραχμή.

Με ιδιαίτερη σπουδή κινείται η κυβέρνηση και ειδικότερα το υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών για την επίσπευση των έργων που έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα τηλεπικοινωνιών, για τα οποία η κοινοτική συμμετοχή υπολογίζεται σε 52 δισεκατομμύρια δραχμές και στο πρόγραμμα για τον εκσυγχρονισμό των ταχυδρομείων, όπου η κοινοτική συμμετοχή υπολογίζεται σε 24 δισεκατομμύρια δραχμές.

Τα παραπάνω βέβαια αποτελούν προς το παρόν ευσεβείς πόθους, είτε στην καλύτερη περίπτωση απλές εκδηλώσεις προθέσεων εκ μέρους της κυβέρνησης. Ομως, ακόμα και αν υλοποιηθούν, δεν μπορούν να ανατρέψουν τις εκτιμήσεις της αρμόδιας κοινοτικής επιτρόπου κυρίας Βουλφ Μάτις ότι δηλαδή η απορροφητικότητα των κοινοτικών κονδυλίων από την Ελλάδα παρουσιάζεται χαμηλή και η χώρα μας αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο απώλειας σημαντικού μέρους των διαθέσιμων κονδυλίων του Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.