ΑΓΙΟΙ ΣΑΡΑΝΤΑ (ανταπόκριση ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΡΗΓΑΣ). -

Σοβαρές πολιτικές ζυμώσεις γίνονται σε όλες τις πλευρές της αλβανικής πολιτικής ζωής αυτή την περίοδο. Αυτό φαίνεται καθαρά από το γεγονός ότι οι ηγέτες του νότου μαζεύτηκαν σε ένα συγκεκριμένο σημείο - στην πόλη Μπαλς στο νοτιότερο σημείο της Αλβανίας - για να συζητήσουν το μέλλον και πήραν και απόφαση που συνόψισαν σε διακήρυξη επτά σημείων.

Τα κυριότερα σημεία αυτής της διακήρυξης είναι:

- Πρώτον, ζητούν την παραίτηση του Προέδρου Μπερίσα εντός τριών ημερών (δηλαδή ως τις 20 του μήνα). Σε ερώτηση του "Ρ" για το τι σκοπεύουν να κάνουν αν δεν παραιτηθεί ο Σ. Μπερίσα ο εκπρόσωπος των εξεγερμένων είπε πως τότε θα συσκεφτούν και θα αποφασίσουν για την παραπέρα δράση.

- Υποστηρίζουν την κυβέρνηση Μπασκίμ Φίνο, αλλά διατυπώνουν επιφυλάξεις σχετικά με το εάν θα συνεχίσουν αυτή την υποστήριξη, εφόσον η κυβέρνηση αυτή συνεργάζεται με τον Πρόεδρο Μπερίσα.

- Τάσσονται ενάντια στην παρουσία ξένων στρατιωτικών δυνάμεων στη χώρα, εφόσον αυτές έχουν ως σκοπό να μαζέψουν αυτή τη στιγμή τα όπλα που έχει ο αλβανικός πληθυσμός.

- Ζητούν συμμετοχή στον καθορισμό της τύχης της Αλβανίας και τις πολιτικές διεργασίες, διευκρινίζοντας ότι δε σκοπεύουν να μετατραπούν σε πολιτικό κόμμα.

Την ανακοίνωση αυτή μας τη διάβασε ο εκπρόσωπος των Αγίων Σαράντα σ' αυτήν τη συγκέντρωση,στρατηγός εν αποστρατεία, Τσεβάκ Γκότσι, που μας είπε ακόμη ότι η συνάντηση στο Μπαλς είχε ως αποτέλεσμα την εκλογή και ενός ανωτέρου οργάνου για όλες τις εξεγερμένες περιοχές του νότου, του οποίου πρόεδρος εξελέγη ο ίδιος και αντιπρόεδρος, ένας εκπρόσωπος από την περιοχή της Αυλώνας.

Ο Γκότσι μάς διάβασε εκείνο το σημείο της διακήρυξης που αναφέρει ότι τα όπλα που βρίσκονται στα χέρια του πληθυσμού αυτή τη στιγμή βρίσκονται σαν εγγύηση ενάντια στη δικτατορία του Προέδρου Μπερίσα. Αυτό το τελευταίο, βεβαίως, δεν είναι ένα ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος σημείο. Γίνεται, όμως, τέτοιο, εάν σκεφτεί κανείς ότι οι δηλώσεις της κυβέρνησης Φίνο και ιδιαίτερα του ίδιου του πρωθυπουργού Μπασκίμ Φίνο αφορούν τη συλλογή αυτών των όπλων και την αφαίρεσή τους από τον πληθυσμό.

Σε ερώτησή μας, ποια είναι η σχέση του με τον κύριο Φουάτ Καράλι, ο Γκότσι μάς είπε ότι του δίνει κάθε δυνατή βοήθεια για να ασκήσει τα καθήκοντά του. Δεν ξέρουμε εάν αυτό ήταν μία διπλωματική απάντηση, που προσπαθεί να αποκρύψει πραγματικές διαφορές που υπάρχουν τουλάχιστον στους Αγίους Σαράντα, σε μια κατάσταση που είναι πραγματικά δύσκολη και λεπτή... Εκείνο που γνωρίζουμε, όμως, είναι ότι ανάμεσα στις δηλώσεις του Φουάτ Καράλι και του Τσεβάκ Γκότσι υπήρχαν σημαντικές διαφορές.

Σ' αυτό το σημείο να σημειώσουμε ότι ο Τσεβάκ Γκότσι μας σημείωσε ότι αυτές οι νέες δυνάμεις που δημιουργούνται θα είναι υπό τον έλεγχο και τη διοίκηση των εξεγερμένων. Ο δε Φουάτ Καράλι μάς είχε πει θα είναι υπό τη διοίκηση της κυβέρνησης, και θα παίρνουν εντολές από αυτήν!

Επίσης, τον ρωτήσαμε τι γνώμη έχει για τη συνάντηση με τους αστυνομικούς αρχηγούς και τον πρωθυπουργό Μπασκίμ Φίνο, που θα γίνει την Τετάρτη. Ο Τσεβάκ Γκότσι μάς απάντησε ότι τέτοια συνάντηση δεν πρόκειται να γίνει και ότι εάν γίνει ο πρωθυπουργός δε θα συναντηθεί με τους αρχηγούς των αστυνομικών, αλλά με όλον το λαό και τους εκπροσώπους του και ότι θα προσπαθήσει να ταξιδεύσει και ο ίδιος για να τον συναντήσει.

Οι διαφορές αυτές, αν υπάρχουν, δημιουργούν, βέβαια, το ερώτημα από πού προέρχονται. Χωρίς να γνωρίζουμε την αλβανική πολιτική ζωή, που για μας είναι τουλάχιστον για την ώρα δυσεξήγητη, μπορούμε να πούμε ότι θεωρούμε ως πιο πιθανές αιτίες αυτών των ειδών των διαφορών το πρόβλημα της τάξης, το οποίο όλοι επικαλούνται στη νότια, τουλάχιστον, Αλβανία, αν και από ό,τι φαίνεται υπάρχει σε ολόκληρη.

Εδώ να σημειώσουμε ότι πρόβλημα τάξης υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει εφόσον η κατάσταση είναι αυτή που είναι. Διαψεύδουμε, όμως, ρητά και κατηγορηματικά τις τυχόν ανταποκρίσεις και αφηγήσεις, οι οποίες παρουσιάζουν την Αλβανία του Νότου - που εμείς είδαμε, γιατί για την υπόλοιπη δεν έχουμε εικόνα - σαν μια χώρα όπου επικρατεί πλήρης αναρχία, όπου ο ένας σφάζει τον άλλον και όπου ο ένας επιτίθεται εναντίον του άλλου με ακράτητη μανία, τουλάχιστον, για να τον ληστέψει. Ολα αυτά δεν αληθεύουν.

Επαναλαμβάνουμε ότι εμείς οι ίδιοι ταξιδέψαμε σε μέρη που θα μπορούσαν να θεωρηθούν επικίνδυνα ή ακόμη και εξαιρετικά επικίνδυνα σε συνθήκες που θα μπορούσαν να θεωρηθούν εξαιρετικά ανασφαλείς και φορτωμένοι, μάλιστα, με αντικείμενα που στα μάτια ενός Αλβανού θα φαίνονται σαν μια μεγάλη περιουσία(ακόμη θα έλεγα χωρίς υπαινιγμό και στα μάτια ενός Ελληνα σαν μικρή περιουσία) και όμως κανείς δε μας πείραξε, ούτε μας απείλησε, ούτε προσπάθησε να μας αφαιρέσει οτιδήποτε.

Βέβαια, καταλαβαίνουμε τη δυσαρέσκεια πολλών για τα σκληρά παζάρια που κάνουν οι Αλβανοί οδηγοί, για να μας μεταφέρουν από το ένα μέρος στο άλλο. Μπορούμε να καταλάβουμε και να δικαιολογήσουμε αυτή την αγανάκτηση, όμως, αυτή η ίδια κατάσταση δεν είναι μια επιπλέον απόδειξη ότι όλα είναι σχεδόν φυσιολογικά; Επαναλαμβάνω, λοιπόν, ότι το πρόβλημα της τάξης, παρότι υφίσταται, δεν είναι τόσο αγωνιώδες και εξοντωτικό όσο παρουσιάζεται και οπωσδήποτε δεν ανταποκρίνονται στην αλήθεια τυχόν αφηγήσεις που έχουν δημοσιευτεί στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό που εμφανίζουν την κατάσταση ως μια κατάσταση πυρκαγιών, χάους και αίματος.

Από την άλλη μεριά, θα πρέπει να πούμε ότι και το πρόβλημα της τάξης, στο βαθμό που υπάρχει, ίσως δεν είναι τόσο αθώο (χωρίς, επαναλαμβάνουμε, να γνωρίζουμε αρκετά πράγματα και χωρίς να έχουμε καμία πρόθεση να πείσουμε κάποιον για πράγματα που δε γνωρίζουμε). Ωστόσο, δεν μπορούμε να μην εκφράσουμε απορία για το πώς είναι δυνατόν να χτυπιούνται διαρκώς τα ίδια κτίρια πχ. μία από τις τράπεζες των Αγίων Σαράντα έχει ληστευτεί ως τώρα 3 - 4 φορές πιθανότατα από τα ίδια άτομα χωρίς κανένα άλλο κτίριο διπλανό, κοντινό ή μακρινό να πάθει τίποτε; Πώς είναι δυνατόν κτίρια εντελώς ευπρόσβλητα και εντελώς τρωτά και μάλιστα πειρασμός πραγματικός για οποιονδήποτε ληστή σε τέτοιες συνθήκες, όχι μόνο να είναι άθικτα αλλά και να λειτουργούν κανονικά;

Και δεν μπορούμε, επίσης, να δεχτούμε το επιχείρημα της προστασίας, που λένε ότι υπάρχει. Χωρίς να αποκλείουμε να υπάρχει, ωστόσο πρέπει να πούμε ότι σε μια πόλη σχετικά μικρή, όπου υπάρχουν τόσα πολλά κέντρα προστασίας που αποτελούνται από αναξιόπιστα άτομα, τα οποία μεταξύ τους δε διακρίνονται καθόλου για την ικανότητα συντονισμού, θα έκαναν την πόλη, στην πραγματικότητα, ακόμη πιο επικίνδυνη παρά αν έμενε χωρίς οποιαδήποτε προστασία. Συνεπώς, λοιπόν, το πρόβλημα της τάξης και στο βαθμό ακόμη που υπάρχει είναι ένα πρόβλημα που πρώτον δεν έχει τέτοια έκταση όσο λένε και δεύτερον κρύβει πιθανώς λεπτομέρειες που μας είναι δύσκολο αυτή τη στιγμή να συλλάβουμε.

Μήπως, άραγε, κρύβει και πρόθεση να δημιουργηθεί η εικόνα χάους, ώστε να υπάρξει επέμβαση ή κάποιου είδους ξένη παρέμβαση; Μήπως κρύβει και τους φόβους ενός στοιχείου πολύ φανερού, τουλάχιστον στον Αγίους Σαράντα, στοιχείου ας πούμε των μεσαίων τάξεων, των επιχειρηματικών στρωμάτων, τα οποία φοβούνται τον ένοπλο λαό ακόμη και όταν προστατεύονται από αυτόν; Γιατί, πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας ότι και η αλβανική κοινωνία δεν είναι μια κοινωνία ομοιογενής όπου όλοι έχουν τους ίδιους στόχους.

Εκείνο που πρέπει να πούμε είναι ότι με βάση τη θεωρία της παράλληλης διαδικασίας και χωρίς να μπαίνουμε στην ουσία, που είχαμε αναφέρει σε προηγούμενες ανταποκρίσεις μας, εκείνο που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι υπάρχουν ορισμένα δείγματα προσπάθειας αναδιοργάνωσης. Ετσι, πχ. στο δρόμο από το Αργυρόκαστρο προς τα ελληνικά σύνορα, είδαμε κάποιον ο οποίος είχε φέρει με φορτηγό καινούρια χάλκινα καλώδια και προσπαθούσε να επιδιορθώσει τις ζημιές που είχαν πάθει οι ηλεκτρικές και οι τηλεφωνικές γραμμές. Από την άλλη πλευρά, στο αλβανικό τελωνειακό φυλάκιο της Κακαβιάς, σήμερα, για πρώτη φορά προσπάθησε να μας ελέγξει μια αλβανική αστυνομική περίπολος με στολή, η οποία παραιτήθηκε από αυτό όταν έμαθε ότι είμαστε Ελληνες δημοσιογράφοι.

Οταν, όμως, βγαίναμε από την αλβανική Κακαβιά, αν και δεν υπήρχε κανενός είδους αστυνομική ή άλλη παρουσία, ωστόσο τα τζάμια του τελωνείου, τα οποία είχαν εντελώς καταστραφεί, τώρα είχαν αποκατασταθεί. Δείγμα μιας προσπάθειας των εξεγερμένων να βάλουν μια κάποια μεγαλύτερη τάξη ώστε να αποφευχθούν περιττές θυσίες και ζημιές; Δείγμα κυβερνητικής προσπάθειας να ελέγξει την κατάσταση; Δείγμα συντονισμένης προσπάθειας, πιθανώς, να τεθούν οι εξεγερμένοι προ τετελεσμένων γεγονότων και να απωθηθούν σιγά σιγά από το πολιτικό παιχνίδι; Τίποτα δεν μπορούμε αυτή τη στιγμή να αποκλείσουμε. Το μέλλον θα δείξει.