Ενα σημαντικό βήμα για το συντονισμό των φιλειρηνικού κινήματος στις βαλκανικές χώρες έγινε την περασμένη βδομάδα στη Θεσσαλονίκη με το Α Βαλκανικό Συνέδριο Κινημάτων Ειρήνης. Σε μια περίοδο, που στην περιοχή ο ιμπεριαλισμός επιχειρεί με όλα τα μέσα να εγκαθιδρύσει τη "νέα τάξη πραγμάτων", η φωνή των φιλειρηνικών κινημάτων είναι μια αχτίδα ελπίδας για τους λαούς που πρέπει να γίνει δύναμη αντίστασης και ανατροπής των σχεδίων του "διαίρει και βασίλευε". Για τα συμπεράσματα και τις αποφάσεις του Συνεδρίου μίλησε στο "Ριζοσπάστη" ο Θανάσης Παφίλης, γενικός γραμματέας της Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Υφεση και Ειρήνη (ΕΕΔΥΕ).

- Ποια είναι τα βασικά συμπεράσματα από το Α Βαλκανικό Συνέδριο Ειρήνης που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη;

-Αναμφισβήτητα, η ίδια η σύγκληση του συνεδρίου, οι αποφάσεις του, και μάλιστα στη συγκεκριμένη περίοδο που πραγματοποιήθηκε, είναι ελπιδοφόρο μήνυμα για το κίνημα ειρήνης και τους λαούς και, ταυτόχρονα, αποτελεί μια απάντηση στα σχέδια έντασης της "νέας τάξης πραγμάτων" που προσπαθούν να υλοποιήσουν οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

Αποκτά μια ιδιαίτερη βαρύτητα, γιατί έρχεται ευθέως να απορρίψει και να εκφράσει τη ριζική αντίθεσή του στην πολιτική των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της Ευρωπαϊκής Ενωσης και σε ό,τι αφορά τη μέχρι τώρα εξέλιξη της κατάστασης στα Βαλκάνια και σ' ό,τι αφορά το μέλλον της περιοχής.

Είναι πολύ σημαντικό ότι όλα σχεδόν τα κινήματα ειρήνης των βαλκανικών χωρών, σε κοινό κείμενο, ζητούν την απομάκρυνση όλων των ξένων στρατευμάτων από τα Βαλκάνια, απορρίπτουν τους στρατιωτικούς συνασπισμούς ΝΑΤΟ, ΔΕΕ, "Συνεταιρισμός για την Ειρήνη" και διακηρύσσουν τη θέληση να αγωνιστούν για ένα άλλο σύστημα ασφάλειας, που θα στηρίζεται στην ειρήνη, τη φιλία, την ισότιμη συνεργασία.

Τονίζω αυτή την πλευρά, γιατί, παρά τα επιμέρους προβλήματα, φαίνεται ότι διαλύονται, κάτω και από τις εξελίξεις, οι όποιες αυταπάτες, δισταγμοί, ή και "αφέλειες" υπήρχαν για το ρόλο των ιμπεριαλιστικών οργάνων. Και είναι φανερό ότι αυτές οι πλευρές δεν αφορούν αλλαγή πλεύσης μόνο σε επίπεδο κορυφών, αλλά εκφράζουν τις διεργασίες που γίνονται στους λαούς και την πίεση που ασκούν.

Το Βαλκανικό Συνέδριο, που πραγματοποιείται σε μια χρονική περίοδο όπου ο διεθνής ιμπεριαλισμός με το δολοφονικό χέρι του ΝΑΤΟ προσπαθεί να "πείσει" ότι είναι ο εγγυητής της ειρήνης (Συνθήκη Ντέιτον), σε μια περίοδο που γίνεται προσπάθεια να ορθωθούν τείχη ανάμεσα στους λαούς με εθνικισμό, θρησκευτικό φανατισμό, έρχεται να απαντήσει, διαλύοντας τους μύθους, διατυπώνοντας τη θέση: "Με την ολοκλήρωση της εγκατάστασης των ΝΑΤΟικών στρατευμάτων, με την επέκταση της παρουσίας αμερικανικών βάσεων και στρατευμάτων και σε άλλες βαλκανικές χώρες, διαμορφώνεται ένα τοπίο ΙΔΙΟΜΟΡΦΗΣ ΞΕΝΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ, στο οποίο οι λαοί μας, με τις πλούσιες παραδόσεις τους, βρίσκονται ουσιαστικά υπό την παρακολούθηση και ΚΗΔΕΜΟΝΙΑ των μεγάλων δυνάμεων" (κείμενο διακήρυξης - απόφασης).

Και ενώ αυτό αποτελεί μια δραματική κραυγή και διαπίστωση, είναι εξίσου σημαντική, και θα 'λεγα με χαρακτήρα σαλπίσματος αγώνα, η θέση: "Υψώνουμε τη φωνή μας και διατρανώνουμε τη θέλησή μας ότι θέλουμε και μπορούμε να ζήσουμε και να συνεργαστούμε ισότιμα, χωρίς την ξένη στρατιωτική παρουσία και επικηδεμονία". Και συνεχίζει: "Καλούμε όλες τις βαλκανικές κυβερνήσεις να διακηρύξουν την προσήλωσή τους στις αρχές του απαραβίαστου των συνόρων, την αποκήρυξη κάθε μορφής εδαφικών διεκδικήσεων και επιδιώξεων, το σεβασμό των δικαιωμάτων όλων των πολιτών, ανεξάρτητα από καταγωγή, θρησκεία, γλώσσα και έθιμα".

Να, λοιπόν, που τα κινήματα ειρήνης δείχνουν το δρόμο της διπλωματίας των λαών, σε αντίθεση με τη σημερινή διπλωματία των κυβερνήσεων. Δείχνουν σ' όλους όσοι προπαγανδίζουν τη θέση του μονόδρομου και τους ραγιαδισμού, ότι υπάρχει και άλλος δρόμος από το δρόμο της υποταγής στην απανθρωπιά της "νέας τάξης".

Η απόφαση, δε, για συγκρότηση Συντονιστικού Γραφείου Βαλκανικών Κινήσεων Ειρήνης επιβεβαιώνει κατά ένα τρόπο ότι και πρακτικά μπορούν να υπάρξουν άλλοι δρόμοι συνεννόησης.

- Ποιες είναι οι προοπτικές για το φιλειρηνικό κίνημα, μετά το Συνέδριο και τη συγκρότηση του Συντονιστικού Γραφείου;

- Τα κινήματα ειρήνης και ξεχωριστά το καθένα στη χώρα του, αλλά και από κοινού, χρειάζεται με ένα ενιαίο πρόγραμμα δράσης να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο και να οργανώσουν την αντίστασή του. Μια πρώτη πλευρά - και σ' αυτό βοηθάει το Συντονιστικό - είναι να βοηθήσουν και να στηρίξουν, με την πείρα τους, την παρουσία τους και άλλες ενέργειες, να ζωντανέψουν, να δυναμώσουν οι φιλειρηνικές οργανώσεις σε όλες τις χώρες. Δεύτερο σημείο είναι η διοργάνωση ενιαίων εκδηλώσεων. Υπάρχει, ήδη, η απόφαση για βαλκανική πορεία ειρήνης που θα καταλήξει στο Σαράγεβο τον Ιούνη, στην οποία θα πάρουν μέρος όλα τα κινήματα.

Σημαντικό σημείο είναι η ενεργοποίηση και άλλων συνδικαλιστικών και κοινωνικών οργανώσεων. Εγινε η πρόταση και υιοθετήθηκε να πρωτοστατήσουμε μαζί με πολιτιστικούς φορείς για τη διοργάνωση Πολιτιστικής Βαλκανιάδας, στην οποία θα πάρουν μέρος καλλιτέχνες από όλες τι χώρες για να ενώσει τη φωνή διαμαρτυρίας κατά του πολέμου και να δώσει το μήνυμα της ειρήνης και ισότιμης συνεργασίας.Σκεφτόμαστε ανάλογη δραστηριότητα να εξελιχθεί προς το χώρο της νεολαίας, της οποίας προσπαθούν να κόψουν τους δρόμους επικοινωνίας, προωθώντας εθνικιστικές, ρατσιστικές και άλλες αντιλήψεις. Υπάρχουν κι άλλες σκέψεις, όπως, π.χ., μια οργανωμένη περιοδεία του Συντονιστικού Γραφείου, ξεκινώντας ίσως από την Κωνσταντινούπολη, σε όλες τις πρωτεύουσες των βαλκανικών χωρών, σε μια προσπάθεια ενημέρωσης, μέσα από εκδηλώσεις των τοπικών επιτροπών ειρήνης. Αυτά δεν αποτελούν φιλόδοξα σχέδια, αλλά υπαγορεύονται από την ίδια την κρισιμότητα της κατάστασης και το στόχο συγκρότησης ενός ισχυρού αντιιμπεριαλιστικού βαλκανικού κινήματος ειρήνης.

- Με αυτές τις εξελίξεις και αυτά τα δεδομένα, μεγαλώνουν τα καθήκοντα της ΕΕΔΥΕ και γενικότερα του φιλειρηνικού κινήματος στην Ελλάδα;- Αναμφισβήτητα, ναι. Και αυτό δεν το λέμε από συνήθεια. Σε ό,τι αφορά τα Βαλκάνια, παρά το ότι η Τουρκία αποτελεί πρώτη επιλογή του ΝΑΤΟ, η Ελλάδα παίζει αποφασιστικό ρόλο στη νέα στρατηγική του ΝΑΤΟ. Είχε, ήδη, συμμετοχή στον πόλεμο (Ακτιο, Σούδα, ελληνικά πλοία), έχει σήμερα στρατό στη Βοσνία και προγραμματίζονται στρατηγεία στη Λάρισα, Δυνάμεις Ταχείας Επέμβασης στη Θεσσαλονίκη, καθιστώντας έτσι τη χώρα μας πολεμικό ορμητήριο.Επομένως, αντικειμενικά, ο αγώνας για την αποτροπή αυτής της εξέλιξης πρέπει να δυναμώσει. Και από οικονομική πλευρά, παρόλο που οι πολυεθνικές πηγαίνουν κατευθείαν στα άλλα κράτη, η Ελλάδα, ως το μόνο μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης, χρησιμοποιείται ιδιαίτερα, στην οικονομική διείσδυση και υποδούλωση βαλκανικών χωρών. Εξάλλου και οι κυρίαρχοι κύκλοι στη χώρα μας με αυτό το "πλεονέκτημα" ονειρεύονται το ρόλο ενός μικρού ιμπεριαλιστή και αυτό πρέπει να το αντιπαλέψουμε πιο δυνατά, γιατί, κατά τη δική μας άποψη, αυτό που χρειάζεται η χώρα είναι να πρωταγωνιστήσει στην ειρηνική συμβίωση και ισότιμη συνεργασία με τις άλλες χώρες και όχι να είναι το όχημα της ΕΕ για την υποδούλωσή τους.

Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η Ελλάδα έχει ισχυρή παράδοση στο φιλειρηνικό κίνημα 40 χρόνια, έχει πλούσια εμπειρία που πρέπει να τις μεταδώσει. Εχει επίσης και το θλιβερό προνόμιο να βρίσκεται κάτω από την μπότα του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ 50 χρόνια και μ' αυτή την εμπειρία μπορεί να βοηθήσει τα άλλα κινήματα.

Το μεγαλύτερο, όμως, καθήκον που πρέπει να υλοποιήσουμε είναι το δυνάμωμα του κινήματος ειρήνης στην Ελλάδα, το μεγαλύτερο άπλωμα στη νεολαία και στο λαό, γιατί και θα βρεθούμε πάλι σύντομα στο μάτι του κυκλώνα με τα νέα σχέδια του ΝΑΤΟ και γιατί αυτό θα επιδράσει ακόμα περισσότερο στις βαλκανικές χώρες.

- Πώς βλέπετε το ρόλο των άλλων μαζικών κινημάτων στη χώρα μας;- Χωρίς να υποτιμούμε τις δυνατότητες του κινήματος ειρήνης, η αντίσταση και ανατροπή της "νέας τάξης πραγμάτων" περνά μέσα από τον αγώνα όλων των μαζικών κινημάτων, ο οποίος φυσικά θα επιβάλει και άλλες λύσεις και θα φέρει γενικότερες ανακατατάξεις. Ο αγώνας των άλλων μαζικών οργανώσεων για τα δικά τους προβλήματα συνδέεται με τον αγώνα κατά του πολέμου και το αντίστροφο. Ετσι, πρέπει να προσπαθήσουμε να μεγαλώσει η συνεργασία με τις μαζικές οργανώσεις, αλλά και αυτές αυτόνομα και σε συνεργασία με τις επιτροπές ειρήνης να κινητοποιούν το λαό. Πιστεύουμε ότι η ίδια η εμπειρία αποδεικνύει καθημερινά πως ακόμα και επιμέρους προβλήματα που σε παλιότερες εποχές θα μπορούσαν να λυθούν σήμερα αυτό είναι δύσκολο και χρειάζονται μεγάλες συγκρούσεις και βαθύτερες αλλαγές, γιατί απέναντι στην πρόοδο και την ειρήνη, ανεξάρτητα από τις διαφορές τους, βρίσκονται ενωμένοι οι ιμπεριαλιστές. Εχει ακόμα φανεί από τις ίδιες αρνητικές εξελίξεις ότι η εφαρμογή των σχεδίων της "νέας τάξης", για παράδειγμα, στη Γιουγκοσλαβία επηρέασε όλα τα Βαλκάνια και σε όλους τους τομείς, από τον οικονομικό, τουριστικό, ως και τον πολιτιστικό. Για παράδειγμα, η κρίση στο Αιγαίο μπορεί αν αποτελέσει την απαρχή γενικότερων εντάσεων και συρράξεων στην περιοχή με απρόβλεπτες συνέπειες.

Ετσι, λοιπόν, θα το διατύπωνα απλά: Δεν είναι δυνατόν σήμερα ο ιμπεριαλισμός και οι διάφοροι υπηρέτες του να προσπαθούν να βάλουν τους βαλκανικούς λαούς να σκοτώνονται για να εξυπηρετούνται τα δικά τους συμφέροντα και τα μαζικά κινήματα να σφυρίζουν αδιάφορα ή να εμπλέκονται σε εθνικισμούς. Δεν μπορεί η "νέα τάξη" να ξηλώνει δικαιώματα χρόνων, να δημιουργεί σύγχρονα σκλαβοπάζαρα και οι μαζικές οργανώσεις να κοιτάζουν μόνο το δικό τους μαγαζί. Δεν μπορεί να κάνουν επέλαση οι πολυεθνικές για να ληστέψουν όλες τις χώρες και να κοιτάζει ο καθένας ατομικά πώς θα γλιτώσει.

Σε γενικές γραμμές, εκτιμούμε ότι, όπως το κίνημα ειρήνης έκανε ένα πρώτο βήμα για να συντονίσει τον αγώνα του, να δώσει στους λαούς την άλλη λύση, τη λύση της ειρήνης, της φιλίας, της ισότιμης συνεργασίας και από κοινού να οργανώσει τον αγώνα ενάντια στη βαρβαρότητα του ιμπεριαλισμού, έτσι πρέπει να γίνει και στα υπόλοιπα κινήματα.

Να υψώσουμε ένα μαζικό λαϊκό βαλκανικό κίνημα, που θα αντιστέκεται και θα μάχεται τη "νέα τάξη πραγμάτων", θα αναδεικνύει την άλλη λύση και ελπίδα, τα Βαλκάνια των λαών, σε ειρηνική και ισότιμη συνεργασία. Οι δραματικές εξελίξεις, μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών χωρών και τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης, υποχρεώνουν όλους να επανεξετάσουν τη θέση τους και να απαντήσουν στο δίλημμα: Υποταγή στη βαρβαρότητα του ιμπεριαλισμού, ή αντίσταση και ανατροπή της;

Οσο πιο γρήγορα απαντήσουν και όσο περισσότεροι με τη θέση της αντίστασης, τόσο πιο γρήγορα και με λιγότερο αίμα θα αλλάξει η πορεία της ανθρωπότητας. Προς αυτή την κατεύθυνση, το φιλειρηνικό κίνημα θα κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί.

Γ. Λ.