Α ΜΕΡΟΣ

Μέχρι τώρα δεν υπάρχει καμιά γενική, δημόσια εξήγηση για τα παρασκήνια της ανατολικής διεύρυνσης του ΝΑΤΟ. Αυτό το ερώτημα πρέπει να τεθεί για δύο περιοχές: Τα Βαλκάνια και τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης. Στα Βαλκάνια, ιδιαίτερα στα νότια αυτής της περιοχής, εξελίσσεται αυτή την εποχή ένας πολύ σημαντικός αγώνας για την επικυριαρχία και το ΝΑΤΟ εμπεριέχεται σ' αυτή την αντιπαράθεση. Επιπλέον σε μερικές δυτικές χώρες σημειώνεται μια επιστροφή στα πολιτικά πρότυπα του ψυχρού πολέμου και αυτή την εξέλιξη προς τα πίσω φέρνει το ΝΑΤΟ στην Κεντρική Ευρώπη.

Από το 1990 είμαστε μάρτυρες μιας μακράς διάρκειας και βασανιστικής κρίσης στη Γιουγκοσλαβία. Το αποτέλεσμά της είναι ο θάνατος δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων, η εκδίωξη 2 εκατομμυρίων ανθρώπων από τις κατοικίες τους και μια αναστάτωση στα Βαλκάνια. Στη Δύση κάνουν κατά κανόνα δεκτό ότι αυτή η κρίση, μαζί και οι εμφύλιοι πόλεμοι σε Κροατία και Βοσνία Ερζεγοβίνη, είναι αποτέλεσμα εσωτερικών συγκρούσεων στη Γιουγκοσλαβία, ιδιαίτερα συγκρούσεων μεταξύ Κροατών, Σέρβων και των μουσουλμάνων της Βοσνίας. Ομως αυτή η εξήγηση απέχει πολύ από τις πραγματικές αιτίες.

Το κύριο πρόβλημα από την αρχή ήταν η ξένη ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας. Δύο δυτικές δυνάμεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γερμανία εργάστηκαν συστηματικά για να αποσταθεροποιήσουν και να διασπάσουν τη χώρα ("Inteligence Digest" 11 - 25 Αυγούστου 1995; "Bonn's Balkans - to Teheran Policy"). Αυτή η διεργασία ήταν ήδη σε πλήρη εξέλιξη στη δεκαετία του '80 και έφτασε στο αποκορύφωμά της με την έναρξη της τωρινής δεκαετίας. Οι δύο δυνάμεις σχεδίασαν, προετοίμασαν και υποστήριξαν με φροντίδα εκείνες τις διασπάσεις που έκαναν να διαλυθεί η Γιουγκοσλαβία. Και έκαναν ό,τι ήταν στο χέρι τους για να εξαπλώσουν και να διατηρήσουν τους εμφύλιους πολέμους που άρχισαν στην Κροατία και τελικά επεκτάθηκαν στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη. Αυτές (σ.σ. οι δύο δυνάμεις) ήταν στο φόντο μέσα σε κάθε βήμα εξέλιξης της κρίσης.

Οι ξένες αναμείξεις ήταν προσανατολισμένες στο να διευρύνουν εκείνες ακριβώς τις συγκρούσεις που χρειάζονταν οι δυτικές δυνάμεις μια κι αυτές (σ.σ. οι συγκρούσεις) χρησιμοποιούνταν σαν βολική ευκαιρία για ανοιχτές επεμβάσεις, όταν είχαν αρχίσει οι εμφύλιοι πόλεμοι.

Γι' αυτό φυσικά δε γίνεται λόγος στη Δύση. Αυτό σχετίζεται με το γεγονός ότι η κοινή γνώμη στη Δύση αποπροσανατολίστηκε συστηματικά με την πολεμική προπαγάνδα. Γι' αυτό από την αρχή αποδέχτηκε πρακτικά εκείνη την εκδοχή των γεγονότων, όπως αυτή εξαγγελλόταν από τις κυβερνήσεις και διαδιδόταν από τα μαζικά μίντια. Παρ' όλα αυτά, όμως, είναι αλήθεια ότι η Γερμανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι οι κύριοι υπεύθυνοι για το κομμάτιασμα της Γιουγκοσλαβίας και το χάος που προήλθε απ' αυτό...

Πηγές των μυστικών υπηρεσιών άρχισαν στο πρόσφατο παρελθόν με εκπληκτική ειλικρίνεια να πλησιάζουν αυτή την πραγματικότητα και "δημόσια". Ετσι π.χ. η"Intelligence Digest" - ένα αναγνωρισμένο έντυπο με παρασκηνιακά υλικά, που εκδίδεται στην Αγγλία - έγραψε το καλοκαίρι του 1995 ότι "τα αμερικανο - γερμανικά σχέδια για την πρώην Γιουγκοσλαβία, που υπήρχαν εξαρχής, πρόβλεπαν μια ανεξάρτητη, κυριαρχούμενη από μουσουλμάνους και Κροάτες Βοσνία - Ερζεγοβίνη, σύμμαχη με μιαν ανεξάρτητη Κροατία και δίπλα σε μια αρκετά εξασθενημένη Σερβία". (Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ: "America, A. Europaean Power", στο "Foreign Affairs", Μάρτης - Απρίλης 1995, σελ. 39). Κάθε πολιτικά υπεύθυνος στις περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις γνωρίζει ότι αυτή η έκφραση γνώμης είναι απόλυτα ορθή. Αυτό φυσικά σημαίνει επίσης, ότι οι μόνιμες φόρμουλες πως η σερβική επίθεση "είναι η αιτία της σύγκρουσης και ότι η Κροατία είναι μια νέα Δημοκρατία" όχι μόνο είναι ψεύτικες, αλλά πολύ περισσότερο αποσκοπούν στο να αποσπάσουν την προσοχή από τα πραγματικά παρασκήνια.

Αλλά γιατί; Γιατί έπρεπε τα μίντια να προσπαθήσουν να παραπλανήσουν την κοινή γνώμη στη Δύση; Δεν ήταν μόνο ότι έπρεπε να αποκρυβεί από την κοινή γνώμη η ανοιχτή και εκτεταμένη επέμβαση στις υποθέσεις της Γιουγκοσλαβίας. Επρόκειτο πριν απ' όλα και για το γεγονός να εμποδιστούν οι άνθρωποι να διερωτηθούν, γιατί η Γερμανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες προκαλούν στοχοπροσηλωμένα τέτοιες ερημώσεις στα Βαλκάνια...

Η ρίζα του προβλήματος ήταν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ένα εξαιρετικά φιλόδοξο σχέδιο για όλη την Ευρώπη. Σήμερα διαπιστώνεται εντελώς ανοιχτά ότι οι ίδιες οι ΗΠΑ αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους σαν "ευρωπαϊκή δύναμη"... Πριν λίγο καιρό ο Αμερικανός υφυπουργός Χόλμπρουκ έγραψε σε άρθρο του στο "Foreign Affairs" (σ.σ. βλέπε πιο πάνω) ότι... "οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να ηγηθούν στην οικοδόμηση μιας αρχιτεκτονικής ασφάλειας που θα περιλαμβάνει και έτσι θα σταθεροποιεί όλη την Ευρώπη - τη Δύση, τους άλλοτε σοβιετικούς δορυφόρους της Κεντρικής Ευρώπης και - αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο - τη Ρωσία και τις τέως Δημοκρατίες της Σοβιετικής Ενωσης".

Με λίγα λόγια, τώρα είναι επίσημη πολιτική να γίνει κίνηση προς την κατεύθυνση της ολοκλήρωσης όλης της Ευρώπης στο οικονομικό και πολιτικό σύστημα της Δύσης και αυτό να πραγματοποιηθεί με τη βοήθεια του "αμερικανικού ηγετικού ρόλου".

Αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια ευγενική, παρότι και παραπλανητική περιγραφή, για την ενσωμάτωση των πρώην σοσιαλιστικών χωρών σε ένα μεγάλο, νέο Ράιχ (το αποφασιστικό σημείο εδώ είναι οι ανατολικο - ευρωπαϊκές χώρες και τα κράτη της πρώην ΕΣΣΔ να αποδεχτούν θεσμούς που κυριαρχούν στη Δύση, δηλαδή τον καπιταλισμό και την κοινοβουλευτική δημοκρατία).

Γι' αυτό δε θα 'πρεπε να εκπλήσσει ότι το υπόλοιπο του άρθρου του Χόλμπρουκ περιγράφει την ανάγκη της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ για να εξασφαλιστεί εκείνη η "σταθερότητα" στην Ευρώπη. Ο μίστερ Χόλμπρουκ λέει ξεκάθαρα ότι "η διεύρυνση του ΝΑΤΟ είναι ουσιαστική συνέπεια από την εξαφάνιση του σιδηρού παραπετάσματος".

Αυτό πάλι δε σημαίνει τίποτα άλλο παρά ότι πίσω από τις επανειλημμένες επεμβάσεις στην κρίση της Γιουγκοσλαβίας δεν κρυβόταν τίποτα άλλο παρά τα μακροπρόθεσμα σχέδια για όλη την Ευρώπη.

Σαν τμήμα αυτού του εξελισσόμενου συστήματος, η Γερμανία και οι ΗΠΑ απέβλεπαν από την αρχή στην εγκαθίδρυση στα Βαλκάνια μιας νέας τάξης πραγμάτων..., στο οριστικό τέλος του σοσιαλισμού στα Βαλκάνια..., στην "ενίσχυση" της "δημοκρατίας" με την αναγνώριση των κινημάτων ανεξαρτησίας - όπως στην Κροατία. Αυτό στην πραγματικότητα ήταν ένα τρικ για να κομματιάσουν τα Βαλκάνια. Ετσι, πίσω από τη μάσκα της "ενίσχυσης της δημοκρατίας" άνοιξε ο δρόμος για τη νέα αποικιοποίηση των Βαλκανίων.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

Θανάσης ΒΟΡΕΙΟΣ

* Ο Sean GERVASI είναι Αμερικανός κοινωνιολόγος και πολιτειολόγος. Διδάσκει μεταξύ άλλων στο "Ινστιτούτο Διεθνούς Πολιτικής και Οικονομίας" του Βελιγραδίου. Στο παρελθόν υπήρξε σύμβουλος διαφόρων κυβερνήσεων του Τρίτου Κόσμου και αρθρογραφούσε στο αμερικανικό περιοδικό "Covert Action Informasion Bulletin/ Covert Action Quavterly". Τα άρθρα που θα δημοσιευτούν στο "Ρ" είναι ευρεία περίληψη ομιλίας του στη σύνοδο του "Διεθνούς Ιδρύματος Νίνο Πάστι" (της Ιταλίας) που συνήλθε στην Πράγα (12 - 14 Γενάρη 1996) με θέμα: "Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη και τη Μεσόγειο". Η ομιλία δημοσιεύτηκε με ελάχιστες περικοπές στο τριμηνιαίο περιοδικό της Κολωνίας "ΓΚΕΧΑΪΜ" ("GEHEIM") και με έγκρισή του δημοσιεύεται σε τρεις συνέχειες περίληψή της στο "Ρ".

ΑΥΡΙΟ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ