Κυριακή 23 Νοέμβρη 1997
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 7
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Μια πρώιμη ελληνική εμπειρία

Στην Ελλάδα του 20ού αι., μια πρώτη εμφάνιση παρόμοιων δυνάμεων έχουμε με την εμφάνιση στην πολιτική σκηνή του Ελ. Βενιζέλου και του κόμματος με το οποίο ταυτίστηκε, του Κόμματος των Φιλελευθέρων.

Είναι μια πρώιμη εμφάνιση και, γι' αυτό, πολύ ιδιόμορφη.

Κατ' αρχήν, για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, οι δυνάμεις αυτές είναι συζητήσιμο κατά πόσο μπορούν να χαρακτηριστούν "δυνάμεις του κέντρου". Και αυτό γιατί δεν υπάρχουν δυνάμεις της Αριστεράς από τις οποίες να διαχωριστούν. Η Ελλάδα της εποχής ξεχωρίζει ανάμεσα στις ευρωπαϊκές, αλλά ακόμη και στις βαλκανικές χώρες από την εξαιρετική αδυναμία ή και ανυπαρξία του σοσιαλιστικού κινήματος. Ετσι, οι δυνάμεις αυτές, για την ώρα, μπορούν να χαρακτηριστούν μάλλον σαν πιο προωθημένες δυνάμεις της αστικής τάξης παρά σαν δυνάμεις του κέντρου.

Η στάση τους θα φανεί σε ένα περιβόητο επεισόδιο στο κέντρο της Αθήνας.Ενώ προετοιμάζεται η κατάρτιση νέου Συντάγματος, στην προεκλογική συγκέντρωση όπου μιλά ο Βενιζέλος, ακούγεται το σύνθημα της "Συντακτικής". Ο Βενιζέλος, ωστόσο, επιμένει στην ανακήρυξη της μελλοντικής συνταγματικής εθνοσυνέλευσης σε Αναθεωρητική.

Η ουσία της αντιπαράθεσης είναι χαρακτηριστική και, άλλωστε, πολύ γνωστή: Το Κόμμα των Φιλελευθέρων θέλει να εκφράσει την ανάγκη ανανέωσης της κυριαρχίας της μεγαλοαστικής τάξης - και σ' αυτό έρχεται σε αντιπαράθεση με τους αντιδραστικούς αντιπάλους του - αλλά όχι μέχρι του σημείου της επιβολής του ρεπουμπλικανικού καθεστώτος γιατί αυτό δεν το θέλουν ούτε η μεγαλοαστική τάξη ούτε, ακόμη περισσότερο, οι Αγγλοι.

Μια παραπέρα ενδιαφέρουσα εξέλιξη θα έχουμε και στην Αναθεωρητική Βουλή.Κατ' αρχήν, η πορεία των εκλογών για την Αναθεωρητική Βουλή του 1911 παρουσιάζει την εξής ενδιαφέρουσα εικόνα: Στην υπόλοιπη Ελλάδα (1), το Κόμμα των Φιλελευθέρων επικρατεί. Στο βαθμό που δεν επικρατεί, ηττάται από τους δεξιούς αντιπάλους του. Στη Θεσσαλία, το Κόμμα των Φιλελευθέρων επίσης επικρατεί, αλλά, στον βαθμό που δεν επικρατεί, ηττάται από τους αριστερούς του αντιπάλους, οι οποίοι για πρώτη φορά κάνουν αισθητή την παρουσία τους στον ελληνικό θεσμικό χώρο. Χωρίς να μπαίνουμε σε λεπτομέρειες, αναφέρουμε ότι το αποτέλεσμα αυτό συνδέεται στενά με την κατάσταση της Θεσσαλίας, διαμερίσματος που αγοράστηκε και δεν ελευθερώθηκε, με αποτέλεσμα να παραμείνει σ' αυτήν το καθεστώς της μεγάλης μισολατιφουντιακής έγγειας ιδιοκτησίας, έντονη παραφωνία στη μικροϊδιοκτητική ελληνική ύπαιθρο. Σημειώνουμε ότι η "αριστερή ήττα" του Κόμματος των Φιλελευθέρων στη Θεσσαλία είναι, σε μερικούς νομούς, ιδιαίτερα εντυπωσιακή και μεγάλη.

Ετσι, μέσω της παρουσίας μιας ομάδας σοσιαλιστών και αγροτιστών, έρχεται στην Αναθεωρητική Βουλή το πρόβλημα της γης. Το Κόμμα των Φιλελευθέρων βρίσκεται ανάμεσα σε δυο δυνάμεις: Από τη μια, οι σοσιαλιστές και οι αγροτιστές που ζητούν τη λύση του προβλήματος της γης. Από την άλλη, μια ομάδα, όχι πολύ μεγάλη αλλά θορυβώδης, αντιπροσώπων με αντιδραστικές και "δεινοσαυρικές" απόψεις που ζητούν και αυτοί αλλαγή αλλά με την έννοια της ακόμη μεγαλύτερης παγίωσης του αγροτικού καθεστώτος στη Θεσσαλία.

Η στάση του Ελ. Βενιζέλου είναι εντελώς χαρακτηριστική: Αφού, για πολύ καιρό, κρατήσει επίμονη σιωπή (που, μάλιστα, επισημάνθηκε από τους αναλυτές της εποχής), παίρνει, τελικά, τον λόγο για να στραφεί ανοιχτά και απερίφραστα ενάντια και στις δυο πλευρές. Ετσι, λέει στους σοσιαλιστές και στους αγροτιστές ότι δεν μπορεί να συμφωνήσει μαζί τους γιατί αυτοί έχουν "κοινωνιστικές αντιλήψεις", που έρχονται σε αντίθεση με την ουσία του προγράμματος του Κόμματος των Φιλελευθέρων, και, από την άλλη, λέει στους αντιδραστικούς ότι είναι τυφλοί αφού δεν καταλαβαίνουν ότι, χωρίς καμιά παραχώρηση, κινδυνεύουν να μην κρατήσουν τίποτε.

Βλέπουμε, δηλ., μια όχι μόνο πιο εμπεριστατωμένη αλλά και πιο συνειδητή έκφραση του Κόμματος των Φιλελευθέρων σαν "κόμματος του Κέντρου".

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
Σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση με θέσεις που ζηλεύει η ακροδεξιά... (2019-06-08 00:00:00.0)
Κόντρα ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜΑΡ για τα μάτια των Ευρωπαίων σοσιαλδημοκρατών (2014-01-25 00:00:00.0)
1935: Το ΚΚΕ πρωτοστατεί για τη συγκρότηση αντιφασιστικού μετώπου (2000-06-09 00:00:00.0)
Επικύρωση του νέου πρωθυπουργού (2000-05-18 00:00:00.0)
Ιδια γεύση... (1998-03-13 00:00:00.0)
Ξαφνική παραίτηση Μουραγιάμα (1996-01-06 00:00:00.0)

Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ