Το Φλεβάρη του 1996, ανακοινώθηκε επίσημα, διά στόματος του υπουργού Εσωτερικών, η επιβολή του "Καποδίστρια", των αναγκαστικών δηλαδή καταργήσεων των κοινοτήτων. Ο στόχος που εξυπηρετεί είναι σαφής: "...η προσαρμογή της ελληνικής Τοπικής Αυτοδιοίκησης στις κατευθύνσεις του τοπικού πολιτικού και διοικητικού συστήματος της Ευρωπαϊκής Ενωσης...". Το ίδιο σαφής είναι και η μέθοδος επίτευξης του παραπάνω στόχου: Η δημιουργία διοικητικών μηχανισμών, που θα είναι ικανοί να εφαρμόσουν πιο εύκολα την αντιλαϊκή κυβερνητική πολιτική, δηλαδή το τρίπτυχο ιδιωτικοποιήσεις - ανταποδοτικότητα - πρόσθετη φορολογία.

Την "αποστολή" αυτή αναθέτει η κυβέρνηση σε 1.030 ΟΤΑ (751 νέοι δήμοι, 154 παλιοί και 125 κοινότητες), που συνιστούν πλέον τον αυτοδιοικητικό χάρτη της χώρας. Αυτοί θα κληθούν να λειτουργήσουν με τα χρήματα, που και σήμερα παίρνει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, τα οποία απλώς θα αναδιανεμηθούν, με ασαφή κριτήρια χρηματοδότησης. Στην ανακατανομή της οικονομικής μιζέριας του θεσμού, η "διέξοδος" που προτείνει η κυβέρνηση στους ΟΤΑ είναι να επιβάλουν διαφορετικά ανταποδοτικά τέλη, ανά διαμέρισμα, "ανάλογα με το λειτουργικό κόστος παροχής των αντίστοιχων εξυπηρετήσεων στους κατοίκους αυτών". Στα πλαίσια της "αντιμετώπισης" των διαφορετικών απόψεων σ' αυτήν την οικονομική και πολιτική πρακτική, ο "Καποδίστριας" επιμένει στο καλπονοθευτικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής. Μάλιστα, προκειμένου να εξασφαλίσει το "πνίξιμο" των φωνών αντίστασης στην εφαρμοζόμενη αντιλαϊκή πολιτική, προβλέπει δαιδαλώδεις διαδικασίες εκλογής, κάνοντας πολύ δύσκολη τη συμμετοχή μικρών πολιτικών δυνάμεων ή ανεξάρτητων συνδυασμών στις δημοτικές εκλογές. Αλλωστε, στον "Καποδίστρια" γίνεται σαφές πως "η αμεσότητα της πολιτικής συμμετοχής που χαρακτήριζε τη δημοκρατική αντιπροσώπευση στις μικρές κοινότητες υποθηκεύεται, στο βωμό της αποτελεσματικής διοίκησης".

Οι αντιδράσεις κοινοτήτων και κατοίκων στον "Καποδίστρια" ήταν άμεσες. Από την αρχή της δημοσιοποίησής του, άρχισαν να συγκροτούνται Συντονιστικές Επιτροπές, ανά νομούς, με θέσεις κατά του περιεχομένου του "Καποδίστρια", που ανέλαβαν την ενημέρωση του κόσμου για τους στόχους που εξυπηρετεί και τις συνέπειες από την εφαρμογή του - κάτι που η κυβέρνηση δεν έκανε με τα 380 εκατομμύρια που σπατάλησε για τη διαφήμισή του. Οι Επιτροπές αυτές διοργάνωσαν τοπικά δημοψηφίσματα που καταδίκαζαν, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, τα κυβερνητικά σχέδια. Πραγματοποίησαν συγκεντρώσεις, καταλήψεις δρόμων, με αποκορύφωμα το πανελλαδικό συλλαλητήριο, που διοργάνωσε η Πανελλήνια Συντονιστική Επιτροπή κατά των αναγκαστικών καταργήσεων των κοινοτήτων, στις 9 Οκτώβρη, στην Αθήνα, στην πλατεία Κάνιγγος.

Τα μηνύματα κατά του "Καποδίστρια" που έφταναν, όλο αυτό το διάστημα, από την ύπαιθρο "άγγιζαν" καίρια σημεία. Κατήγγειλαν το αντιλαϊκό του περιεχόμενο, καθώς - όπως επισήμαναν - όχι μόνο δε δημιουργεί έργα υποδομής και νέες θέσεις εργασίες στην περιφέρεια, αλλά, αντίθετα, εναρμονίζεται με την επιταγή των Βρυξελλών για μείωση του αγροτικού πληθυσμού από 22 σε 8%. Κατήγγειλαν το φορομπηχτικό στόχο που εξυπηρετεί. Κατήγγειλαν συνενώσεις σκοπιμοτήτων, με στόχο να βαφτεί ο χάρτης "πράσινος" στις ερχόμενες δημοτικές εκλογές. Κατήγγειλαν συνενώσεις κοινοτήτων χωρίς γεωγραφικά και παραγωγικά κριτήρια. Για παράδειγμα, "είδαμε" ορεινά χωριά να συνενώνονται με πεδινά, χωριά με κτηνοτροφική δραστηριότητα να συνενώνονται με χωριά που ζουν από τις αγροτοκαλλιέργειες και άλλα ανάλογα. Κι αυτό που μένει τελικά ως γενική εντύπωση, πέρα από τις ειδικές σκοπιμότητες, είναι ένας αυτοδιοικητικός χάρτης, πάνω στον οποίο αποτυπώνονται δήμοι που καλούνται να λειτουργήσουν κύρια ως επιχειρήσεις.