Ο ρόλος που επιφυλάσσει στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση η κυβέρνηση, αλλά και η αποδοχή αυτού του ρόλου από μεγάλη μερίδα αιρετών καθρεφτίζονται χαρακτηριστικά στην περίπτωση της Νομαρχίας Αθήνας.

Απτή απόδειξη της πολιτικής επιλογής να λειτουργεί η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση ως "μακρύ χέρι" του κράτους, αποτελεί ο προϋπολογισμός της Νομαρχίας για το 1998, που ψηφίστηκε, κατά πλειοψηφία, σε σχετική συζήτηση στο Νομαρχιακό Συμβούλιο, στα τέλη της χρονιάς που πέρασε. Σε πλήρη συμμόρφωση με τη λιτότητα που επιβάλλει ο κρατικός προϋπολογισμός του νέου έτους, σε όλους τους τομείς, ο προϋπολογισμός της Νομαρχίας Αθηνών, όχι μόνο συντείνει σ' αυτήν, αλλά απεμπολεί από το θεσμό το δικαίωμα σε μια αναπτυξιακή πορεία, σε ένα διεκδικητικό δρόμο. Επικυρώνει έτσι τη "μεταρρυθμιστική" προσπάθεια ανασυγκρότησης του κράτους, που επιχειρεί η κυβέρνηση καθ' υπαγόρευση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αυτή δεν είναι άλλη από την ανακατανομή των αρμοδιοτήτων του κράτους και τη μετατόπιση των βαρών, τόσο των οικονομικών, όσο και των "ηθικών - πολιτικών" στους νομούς, στους δήμους και τον πληθυσμό τους, κατά συνέπεια. Την "αξιοποίηση", εντέλει, των θεσμών της Νομαρχιακής και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ως μέσων εφαρμογής και υλοποίησης της κυρίαρχης πολιτικής, εξαναγκάζοντάς τους σε μια λειτουργία, με γνώμονα το τρίπτυχο "πρόσθετη φορολογία - ιδιωτικοποιήσεις - ανταποδοτικότητα".

Στα πλαίσια "κατοχύρωσης" της παραπάνω επιλογής, η κυβέρνηση συνέταξε το νόμο 2469/97 "για τον περιορισμό και την αποτελεσματικότητα των κρατικών δαπανών". Με το νόμο αυτό, οι επιχορηγούμενοι από τον κρατικό προϋπολογισμό φορείς, με πληθυσμό πάνω από 100.000 κατοίκους, υποχρεούνται να διαμορφώσουν ένα τριετές επιχειρησιακό σχέδιο, με συγκεκριμένες προτάσεις, "που θα καταλήγουν σε συγκράτηση του ποσοστού αύξησης των επιχορηγήσεων...". Το ασφυκτικό αυτό πλαίσιο, συμπληρώνει η παροχή της ευχέρειας στους φορείς, στη Νομαρχία (μιας και σ' αυτήν αναφερόμαστε) να αναθέσει σε ιδιώτες τη διαμόρφωση αυτού του σχεδίου, αλλά και τον έλεγχό του.

Από τον προϋπολογισμό της Νομαρχίας Αθηνών - που ανέρχεται στο ποσό των 237,3 δισ. δραχμών - λείπει ο αναπτυξιακός προσανατολισμός, η ενασχόληση και φροντίδα για κοινωνικά προβλήματα των εργαζομένων, της νεολαίας. Χαρακτηριστικό είναι πως οι προβλεπόμενες δαπάνες για πολιτισμό και αθλητισμό είναι μηδενικές,ενώ οι δαπάνες που προβλέπονται για βιομηχανία, εμπόριο, απασχόληση, γεωργία, κτηνοτροφία και μεταφορές καλύπτουν κάποιες στοιχειώδεις ανάγκες.

Από τα στοιχεία του προϋπολογισμού προκύπτει, επίσης, πως το Νομαρχιακό Συμβούλιο δεν μπορεί να λειτουργήσει ούτε ως διοικητικός μηχανισμός.

Συγκεκριμένα, ενώ η Νομαρχία είχε ζητήσει 1.470.000.000 δραχμές για μισθοδοσία μεταταγέντων στις υπηρεσίες της υπαλλήλων, εγκρίθηκαν μόλις 510.000.000 δρχ.

Οι δε επιχορηγήσεις της εκπαίδευσης παρουσιάζουν μια αύξηση κατά 9%, που δεν καλύπτει καν τις αυξήσεις αμοιβών και το σοβαρό πρόβλημα των μισθωμάτων των σχολικών κτιρίων.

Στο σημείο αυτό, να σημειώσουμε πως οι όποιες αυξήσεις εγγράφονται στον προϋπολογισμό του 1998, αφορούν αμοιβές ή επιδόματα υπαλλήλων, από την εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου για προσωπικό των προνοιακών ιδρυμάτων που είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου και τους μεταταγέντες στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση υπαλλήλους. Αυξήσεις, δηλαδή, που η ίδια η κυβέρνηση αποφάσισε και πρέπει να καλύψει το κόστος τους στο ακέραιο.

Η εικόνα της υποβάθμισης της περιοχής που καλύπτει η Νομαρχία Αθηνών, αλλά και γενικότερα, βρίσκεται "σε διάσταση" με τον προϋπολογισμό που ψηφίστηκε. Από την ίδια την έκθεση του προϋπολογισμού, λείπει η πραγματική κατάσταση: Η χειροτέρευση των δεικτών που αφορούν την παιδεία, την υγεία, την πρόνοια, την περίθαλψη, την ανεργία, τα προνοιακά ιδρύματα, τα ναρκωτικά, τη νεολαία. Χαρακτηριστικά, αναφέρουμε πως η Νομαρχία Αθηνών έχει στην ευθύνη της 25 νοσοκομεία, 60 προνοιακά ιδρύματα, 1.000 σχολεία. Ολα τους με σημαντικά προβλήματα, που δεν "αγγίζουν", στοιχειωδώς έστω, τα νούμερα του προϋπολογισμού.

Στο σημείο αυτό, η παρέμβαση του επικεφαλής της "Νομαρχιακής Αγωνιστικής Συνεργασίας" (ΝΑΣ), Σπύρου Χαλβατζή,στη διάρκεια της συζήτησης του προϋπολογισμού στο Νομαρχιακό Συμβούλιο της Αθήνας, είναι χαρακτηριστική: "Δε θα έπρεπε, ρώτησε, το Νομαρχιακό Συμβούλιο να προγραμματίσει σχετική συζήτηση το καλοκαίρι, να διαμορφώσει προϋπολογισμό και να διεκδικήσει; Εξαντλείται ο προϋπολογισμός σε τυπικά - αριθμητικά στοιχεία και λείπει η ουσιαστική ενασχόληση για συγκεκριμένα προβλήματα. Δε θα έπρεπε να δούμε ποιες είναι οι ανάγκες, οι προοπτικές; Να έχουμε, δηλαδή, έναν ουσιαστικό απολογισμό του 1997 - ο οποίος βέβαια, δεν υπήρξε". Και κατέληξε: "Εμείς θα καταψηφίσουμε τον προτεινόμενο προϋπολογισμό, γιατί δε λύνει προβλήματα, ούτε καν λειτουργικά, της Νομαρχίας. Αλλωστε, ακόμα και για μια τυπική λειτουργία της Νομαρχίας απαιτείται κάποια άλλη κατεύθυνση, διεκδικητική, αγωνιστική. Θα τον καταψηφίσουμε, ακόμα, γιατί δε χαράσσει καμία αναπτυξιακή πολιτική για τη Νομαρχία, αλλά υποτάσσεται στη λογική της λιτότητας και της ακολουθούμενης πολιτικής από την κυβέρνηση".

Γίνεται σαφές ότι η επικύρωση του νομαρχιακού προϋπολογισμού αποτελεί ταυτόχρονη επικύρωση της πολιτικής της κυβέρνησης, αφού αυτή είναι ουσιαστικά που τον χαράσσει. Η φραστική δυσαρέσκεια, που εξέφρασε η πλειοψηφία του Νομαρχιακού Συμβουλίου στη σχετική συνεδρίασή του, "εξανεμίστηκε" τη στιγμή της ψηφοφορίας, οπότε και δήλωσε υποταγήστην οικονομική μιζέρια και την αντιαναπτυξιακή πορεία που οδηγεί το θεσμό η κυβέρνηση.

"Το να λέμε φραστικά και μόνον ότι κινδυνεύει η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση δεν έχει καμία αξία. Χρειάζεται αλλαγή προσανατολισμού και κατεύθυνσης. Επανατοποθέτηση στα βασικά προβλήματα. Οσο δε βγαίνουμε ως Νομαρχιακό Συμβούλιο στον κόσμο να τον ενημερώσουμε γι' αυτά τα προβλήματα, θα βρισκόμαστε μακριά από την πραγματικότητα, τις ανάγκες και αγωνίες των ανθρώπων", ήταν η απάντηση του Σπ. Χαλβατζή.

"Ο προϋπολογισμός της Νομαρχίας Αθήνας βρίσκεται πολύ μακριά απ' την πραγματικότητα", τονίζει στο "Ρ" ο Χρήστος Λαζαρίδης,νομαρχιακός σύμβουλος της ΝΑΣ. "Βλέπει τη σημερινή κατάσταση πίσω από ένα θαμπό τζάμι και διακρίνει μονάχα φιγούρες αδιαμόρφωτες να κινούνται αόριστα και τυχαία παντού, χωρίς καμία σαφή κατεύθυνση, με πλήρη απουσία συγκεκριμένων ενδείξεων, αναγκών, βελτιώσεων, απαιτήσεων. Είναι ένας προϋπολογισμός που ενδιαφέρεται μόνο για τη συνέχιση και διαιώνιση του διαχειριστικού ρόλου, που υποτάσσει, μέσα απ' αυτόν, τη λειτουργία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Στέκεται εχθρικά στον άνθρωπο, στο περιβάλλον, στην πρόοδο και σταθμίζει τα πάντα με μια ζυγαριά, όπου το κύριο και αποκλειστικό βάρος αποτελεί και περιέχει τη συνειδητή υποβάθμιση του θεσμού, την εξαφάνιση αξιών, την αλλοτρίωση και την υποταγή", σημειώνει ο ίδιος.

"Για μας, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση - συνεχίζει ο Χρ. Λαζαρίδης - θα έπρεπε να αποτελεί έναν μηχανισμό ανάδειξης, επίλυσης και προώθησης προβλημάτων των εργαζομένων, να εκφράζει τον πραγματικό της ρόλο ως κυρίαρχου πολιτικού οργάνου, να πείσει τον λαό να παλέψει, να αποκαλύψει την κοροϊδία, την αθλιότητα που του επιφυλάσσει το τρίπτυχο κράτος - πλουτοκρατία - Ευρωπαϊκή Ενωση. Να σταθεί μπροστάρης, για να ανατραπεί αυτή η λογική της υποτέλειας, του σκοταδισμού, του ψεύδους. Ν' ανοίξει φωτεινούς ορίζοντες ελπίδας για πάλη και αγώνα, μέσα από τους οποίους η αστείρευτη λαϊκή θέληση και δύναμη θα γκρεμίσει τα κάστρα της σαπίλας, των βρωμερών συναλλαγών, της απάτης". Και καταλήγει: "Μέσα σε μια τέτοια κατεύθυνση κινήθηκε και θα εξακολουθεί να κινείται, να στηρίζει και να υπηρετεί τα λαϊκά συμφέροντα η ΝΑΣ".