Ο Μ. Μ. Παπαϊωάννου στο εξαιρετικό βιβλίο του "Κώστας Βάρναλης" (Μελέτες""Σύγχρονη Εποχή", 1994) σχετικά με την ιδεολογική μεταστροφή του Βάρναλη αναφέρει: "Ο Βάρναλης δέχτηκε τον μαρξισμό όταν βρέθηκε στο Παρίσι για ανώτερες σπουδές σταλμένος από το κράτος, όταν ο Γληνός είχε τη διεύθυνση του υπουργείου Παιδείας (...). Το Παρίσι δέχτηκε αμέσως το μήνυμα της Οχτωβριανής Επανάστασης και ακτινοβόλησε παντού στον κόσμο τις ιδέες της με τις κινητοποιήσεις των διανοουμένων, την ποίηση και την πεζογραφία των λογοτεχνών, με τις έρευνες των υλιστών επιστημόνων της. Μέσα σε ένα έντονο κλίμα ο Βάρναλης ξεφορτώθηκε τον ιδεαλισμό και εθνικισμό του (... )".

Ο Μ.Μ.Π. πιστεύει ότι το "Φως που καίει" είναι δημιούργημα παρισινό, χρονολογείται από το 1921 και ότι αυτό "δίνει το σύνθημα για ν' αρχίσει ο ιδεολογικός πόλεμος εναντίον των αντιδραστικών ή απλώς συντηρητικών διανοουμένων, ένας πόλεμος που θα κρατήσει πάνω από δέκα χρόνια και θα διακοπεί με τις δικτατορίες, τους αντικομμουνιστικούς νόμους, τους νόμους εναντίον της ελευθερίας της σκέψης, τις εκκαθαρίσεις στη δημόσια εκπαίδευση, τις δίκες των προοδευτικών διανοουμένων - άφησαν εποχή τα "Μαρασλειακά"".

Ο Μ.Μ.Π. επισημαίνει την πρωτοπόρα συμβολή του Βάρναλη με την πρώτη γραφή του έργου αυτού, όσον αφορά στη λογοτεχνία και την αποδείχνει με στίχους της πρώτης γραφής: "Η πιο ανελέητη κριτική και καταδίκη παλιότερων λογοτεχνικών και φιλοσοφικών τάσεων έχει γίνει από έναν που άλλοτε τις πίστευε και τις ακολουθούσε, τον ποιητή Κώστα Βάρναλη. Η κριτική αυτή είναι αποτελεσματική, τελεσίδικη, γιατί είναι αυτό καταδίκη, αυτοκριτική":

"Εγώ μαι Τέχνη του Απολύτου, / του έξω καιρού και τόπου η Τέχνη, / χωρίς σκοπό και δίχως όφελος. / Εγώ μαι η Τέχνη της Μορφής, / των λέξεων, των ρυθμών, του αισθήματος, / του υποκειμενισμού, των αντιφάσεων, / της Ηδονής! / Εγώ μαι ο αριστοκράτης Στίχος / (... ) Εγώ μαι η Τέχνη, που χωρίζω, / αντίς να ενώνω τους ανθρώπους, / (... )".

Ο Μ.Μ.Π. τονίζει ότι δύο κυρίως ήταν οι διανοούμενοι, από την πλευρά του εργατικού κινήματος, που στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια πρωταγωνίστησαν στην ιδεολογική πάλη, ο Βάρναλης και ο Κορδάτος. Ο πρώτος στην ποίηση, πεζογραφία, κριτική και φιλοσοφία της Τέχνης. Ο δεύτερος στην ιστοριογραφία, την πολιτική σκέψη και φιλοσοφία της Τέχνης. Κι οι δυο, από τη στιγμή που κυκλοφόρησαν τα πολύκροτα βιβλία τους ("Το φως που καίει" του Βάρναλη και του Κορδάτου "Η κοινωνική σημασία της ελληνικής επαναστάσεως του 1821", 1924) γίναν ο στόχος της πνευματικής αντίδρασης. Η φωτιά που ανάψανε και σήμερα ακόμα δεν έσβησε (... ) ".

Ο Μ. Μ. Παπαϊωάννου μνημονεύει και μια συνεστίαση των "Φίλων Γιάννη Κορδάτου" προς τιμή του Βάρναλη, δεκαπέντε μέρες πριν το απριλιανό πραξικόπημα και την ομιλία του τιμώμενου, που "ήταν σίγουρος για το στρατιωτικό πραξικόπημα που θα ξεσπούσε".

Ο Βάρναλης μεταξύ άλλων είπε: "Δεν μπορώ να χαρώ την τιμητική συμπαράσταση τόσων φίλων. Οπως έχουμε καταντήσει όλοι οι αληθινοί, οι πατριώτες, οι ζωντανοί Ελληνες (δηλαδή η πλειοψηφία του έθνους) είμαστε ξένοι στον τόπο μας. Κι αυτό τ' όνομα του τόπου είναι ψευδώνυμο. Λέγεται Ελλάδα, μα είναι προτεχτοράτο πολεμοκάπηλων, μεγαλεμπόρων, του θανάτου. Πώς μπορεί κανείς να χαρεί σαν άτομο, όταν το σύνολο είναι αλυσοδεμένο (... ) ". Και σχολιάζοντας τα τιμητικά λόγια για εκείνον και το έργο του, τόνισε: "Σας ομολογώ πως πρέπει να περηφανευόμαστε περισσότερο για το αδάμαστο ήθος το λαού μας παρά για την ποια αξία του έργου μας".