Στο μικροσκόπιο του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) μπαίνουν τα "αντικειμενικά" κριτήρια του νόμου 2214/94 για τη φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών και εμπόρων που έχουν προκαλέσει μέχρι τώρα θύελλα αντιδράσεων. Ο εισηγητής σύμβουλος Επικρατείας Ηλ. Παπαγεωργίου στη χτεσινή συνεδρίαση του Β Τμήματος του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου διατύπωσε τη γνώμη ότι τα "αντικειμενικά" κριτήρια είναι συνταγματικά ανεκτά και μαχητά και μπορούν να προσβληθούν στα δικαστήρια από τον φορολογούμενο, όταν πρόκειται για λόγους νοσηλείας σε νοσοκομείο, στρατιωτικής θητείας και φυλάκισης.

Παράλληλα, ο γενικός επίτροπος της Επικρατείας των διοικητικών δικαστηρίων, Γ. Παναγιωτόπουλος,εισηγήθηκε στο δικαστήριο να υπάρξει διεύρυνση των περιπτώσεων που θα μπορεί ο φορολογούμενος να απευθύνεται στα δικαστήρια για υποθέσεις που έχουν σχέση με τα "αντικειμενικά" κριτήρια. Ουσιαστικά, ο εισηγητής τάχθηκε υπέρ της οριακής συνταγματικότητας των αντικειμενικών "κριτηρίων", ενώ αφήνει παράθυρο να προσβάλλονται στα δικαστήρια.

Η υπόθεση με τα "αντικειμενικά" κριτήρια έφτασε στο δικαστήριο μετά από αναίρεση υπέρ του νόμου που άσκησε ο γενικός επίτροπος στην 1917/1996 απόφαση του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, που είχε κρίνει αντισυνταγματικά τα "αντικειμενικά" κριτήρια.

Μέχρι τώρα από τα διοικητικά δικαστήρια είχαν εκδοθεί αντικρουόμενες αποφάσεις. Το Διοικητικό Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης έχει εκδώσει μια σειρά αποφάσεων, σε προσφυγές ελεύθερων επαγγελματιών, που έκριναναντισυνταγματικά τα "αντικειμενικά" κριτήρια, ενώ αντίθετα το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθήνας τα έχει κρίνει συνταγματικά.

Ο εισηγητής Ηλ. Παπαγεωργίου στη χτεσινή συνεδρίαση του δικαστηρίου ανέφερε ότι ο θεσμός των "αντικειμενικών" κριτηρίων είναι παρεμφερής με παρόμοια φορολογικά συστήματα που προσδιορίζουν το φορολογητέο εισόδημα των φορολογούμενων (νόμοι 820/78, 1591/86) και συνταγματικά το σύστημα αυτό είναι ανεκτό και μαχητό.

Η έννοια του μαχητού σημαίνει πως ο φορολογούμενος σε περίπτωση πουπιστεύει ότι το πραγματικό φορολογητέο εισόδημά του είναι κατώτερο από αυτό που του επιβλήθηκε βάσει του νόμου 2215/94 για τα "αντικειμενικά" κριτήρια, μπορεί να το αμφισβητήσει στα δικαστήρια, εφόσον είναι σε θέση να το αποδείξει ότι συνέβη για λόγους ανωτέρας βίας, που αφορούν την προσωπική του κατάσταση και όπως ήδη αναφέραμε νοσηλεία σε νοσοκομείο, φυλάκιση και στρατιωτική θητεία.

Οπως λειτουργούν σήμερα τα "αντικειμενικά" κριτήρια δημιουργούνται απορίες και σύμφωνα με τον εισηγητή "γεννώνται αρκετοί δισταγμοί και επιφυλάξεις, λόγω διατύπωσης του νόμου". Συνεπώς, κατά τον Ηλ. Παπαγεωργίου, είναι ανάγκη να συγκεκριμενοποιηθούν τα "αντικειμενικά" κριτήρια, τα οποία πρέπει να θεσπιστούν με βάση τα δεδομένα της κοινής πείρας, προκειμένου να είναι σε θέση ο δικαστής να ελέγξει αν έχουν λογική δομή.

Το Διοικητικό Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης είχε κρίνει ότι με τα "αντικειμενικά" κριτήρια φορολογείται διπλά ο ελεύθερος επαγγελματίας που χρησιμοποιεί για τον εαυτό του ιδιόκτητο ακίνητο ως επαγγελματική στέγη, καθώς η ίδια φορολογητέα ύλη "υποβάλλεται σωρευτικά σε φόρο τόσο σε εισόδημα από το ακίνητο Α πηγής, όσο και ως εισόδημα από εμπορικές επιχειρήσεις της Δ πηγής".

Με τα "αντικειμενικά" κριτήρια το ΣτΕ έχει ασχοληθεί στο πρόσφατο παρελθόν οπότε τα έκρινε συνταγματικά ως μέθοδο προσδιορισμού του εισοδήματος των ελεύθερων εισοδηματιών.

Γιώργος ΓΕΩΡΓΟΥΒΙΑΣ