Το Εργατικό Κόμμα Κουρδιστάν (ΡΚΚ) ιδρύθηκε από τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν το 1984, με "μαρξιστικές" τότε αναφορές (που ατόνησαν και χάθηκαν στην πορεία) κι έκτοτε διεξάγει έναν "αυτονομιστικό" πόλεμο που έχει κοστίσει, κατά συντηρητικούς υπολογισμούς, πάνω από 30.000 ζωές. Ο τουρκικός στρατός, προκειμένου να καταπνίξει το κίνημα αυτό και τους "συμπαθούντες" του, έχει προχωρήσει σε κάθε είδους μέτρο. Το περιοδικό "Economist" εκτιμούσε πέρυσι πως σε τρέχουσες τιμές, η Αγκυρα ξοδεύει 8 δισεκατομμύρια δολάρια για να αντιμετωπίσει "εσωτερικές απειλές". Ενας τέτοιος αφαιρετικός ορισμός του τι σημαίνει ο πόλεμος που εξελίσσεται στη νοτιοανατολική κυρίως Τουρκία αποκρύπτει την πραγματικότητα. Και την οδύνη. Της καταστροφής ολόκληρων χωριών. Των στυγνών παραβιάσεων των στοιχειωδέστερων ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Των αδικαιολόγητων φυλακίσεων για εγκλήματα "γνώμης" (!) χιλιάδων. Της κατάπνιξης κάθε φωνής που μιλά για "διαφορετική αντιμετώπιση". Της απαγόρευσης κομμάτων που εγείρουν κουρδικά αιτήματα. Ποιος βρίσκεται στην κυβέρνηση δεν ενδιαφέρει και πολύ - για την ακρίβεια, δεν ενδιαφέρει καθόλου. Ο Τουργκούτ Οζάλ, ο εκλιπών πρωθυπουργός της Τουρκίας, ήταν κουρδικής καταγωγής, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να συνεχίσει την πάταξη των "τρομοκρατών". Οπως κάνουν όλοι οι Τούρκοι πρωθυπουργοί, ως σήμερα (V).

Το ΡΚΚ, στην προσπάθειά του να βρει στήριξη, κατέφυγε πολλές φορές σε "συμμαχίες" με διάφορες χώρες οι οποίες φλέρταραν με το "ανατολικό μπλοκ", ή είχαν άλλους λόγους να επιθυμούν την ύπαρξη ενός "αποσταθεροποιητικού" παράγοντα στο τουρκικό έδαφος, και αυτός είναι ένας από τους λόγους που η Αγκυρα δεν κατάφερε ποτέ να το "εξοντώσει". Ωστόσο, οι ανατροπές της δεκαετίας αυτής έχουν αλλάξει σαφώς τις γεωπολιτικές ισορροπίες, και η Τουρκία κατά "παράδοξο" τρόπο έχει καταστεί ισχυρότερη, αφού η αξία της ως "εργαλείο" της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στην περιοχή αυξήθηκε. Η υπόθεση Οτσαλάν, δοθέντων της σαφούς αποδυνάμωσης των αραβικών χωρών, της ευρωπαϊκής απροθυμίας και της ρωσικής ανικανότητας να αντιταχθεί στις αμερικανικές πιέσεις, υπήρξε αποστομωτική απόδειξη. Η απειλή πολέμου από την Τουρκία προς τη Συρία, τον Αύγουστο, όσο κι αν θα φαινόταν "αδιανόητη" σε άλλες εποχές, οδήγησε τη Δαμασκό να αποδιώξει τον Οτσαλάν από στρατόπεδα που διατηρούσε στο έδαφός της και έκτοτε άρχισε η "περιπλάνηση" του Κούρδου ηγέτη.

Η συνέχεια είναι λίγο ως πολύ γνωστή. Η προσπάθεια του Οτσαλάν, ο οποίος διαβλέποντας από το 1991 την αλλαγή ισορροπιών πρότεινε διαρκώς "εκεχειρίες" και "διάλογο", προσπαθώντας να πολιτικοποιήσει το ζήτημα, προσέκρουσε για μια ακόμη φορά σε τοίχο (VI). Οπως ακριβώς και η προσπάθειά του να εκμαιεύσει ευρωπαϊκή βοήθεια. Η άφιξή του το Νοέμβρη στη Ρώμη και η κρίση που ξέσπασε έκτοτε, με την κατάληξη που είδαμε αυτή τη βδομάδα, έριξε τις όποιες μάσκες είχαν απομείνει στη θέση τους. Ο Οτσαλάν μπορεί να μην είναι άγιος, αλλά οι αυτονομιστικοί αγώνες δε γίνονται με καθαρά χέρια. Η δε ιταλική - και στη συνέχεια ευρωπαϊκή - άρνηση χορήγησης πολιτικού ασύλου σε έναν διωκόμενο αποτελεί ηχηρό ράπισμα στο "δημοκρατικό" πρόσωπο που επιθυμεί να διατηρεί.

Οι Αμερικανοί, πάντως, μπορούν να είναι ικανοποιημένοι. Η Μαντλίν Ολμπράιτ, που εκνευρισμένη πριν λίγες μέρες εγκαλούσε "τη Γερμανία, την Ιταλία και την Τουρκία", την πρώτη επειδή "δεν κατάφερε να επωφεληθεί της πρόσφατης ευκαιρίας να φέρει τον Οτσαλάν ενώπιον της Δικαιοσύνης", τις άλλες δύο επειδή "στάθηκαν ανίκανες να βρουν ένα άλλο μέσο για να τον δικάσουν", μιλώντας για "δισταγμό", και "αναβολές" (VII) μπορεί να ηρεμήσει. Ο "τρομοκράτης" θα παραπεμφθεί, όπως καλούσε από το Νοέμβρη, σε δίκη. Οι ισορροπίες στη Μέση Ανατολή δε διαταράσσονται. Οσο για τους Κούρδους του Ιράκ, οι οποίοι χρησιμοποιούνται ως "χαρτί" για την ανατροπή του Σαντάμ, δε μοιάζουν να αποτελούν πηγή γεωπολιτικής ανησυχίας, πολλώ μάλλον αφού "προστατεύονται" στο πλαίσιο της επιχείρησης Northern Watch. Πώς το έλεγαν οι Ρωμαίοι; Divide et impere.

Μπ. Γ.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

Ι). Βλ. Kurdish Studies, An International Journal, The Kurdish Library, Vol. 5, Numbers 1 & 2, Spring - Fall 1992, επίσης Exploring Kurdish Origins, του (λέκτορα του πανεπιστημίου του Χάργιαρντ) Mehrdad R. Izady, Kurdish Life, Number 7, Summer 1993, και ακόμη το Bullock, J., and Morris, H., No Friends but the Mountains, The Tragic History of the Kurds, Λονδίνο, Penguin Books, 1992.

ΙΙ). Βλ. Karl Marx, The Eastern Question, Λονδίνο, 1853.

ΙΙΙ). Βλ. David Adamson, The Kurdish War, Λονδίνο 1964, Robert Olson, The Emergence of Kurdish Nationalism and the Sheikh Said Rebellion, 1880 - 1925, University of Texas Press, Ωστιν, επίσης το Ahmad, Kamal Madhar, Kurdistan During the First World War, Saqi Books, Λονδίνο 1994, και Τζέιμς Πέτιφερ, Ο τουρκικός λαβύρινθος, Καστανιώτης, Αθήνα 1998.

IV). BBC News, A people divided by borders, 1/2/1999 και Reuters News, 16/2/1999.

V). Ενδιαφέρον - για τις συνέπειες από τον κουρδικό πόλεμο - οδοιπορικό είναι το βιβλίο του Τιμ Κέλσι "Δερβίσηδες", ΘΕΤΙΛΗ, Αθήνα 1998.

VI). Βλ. την ανταπόκριση του Ρόμπερτ Φισκ, υπό τον (μάλλον παραπλανητικό) τίτλο "Psychopathic killer who is great hope of a nation", στη βρετανική Independent της 17/2/1999.

VII). Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, τηλεγράφημα 132 της 4/2/1998.