Η σταδιακή αποσύνθεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, του "μεγάλου ασθενούς", όπως αρέσκονταν να τη χαρακτηρίζουν οι μεγάλες δυνάμεις, έφερε στα τέλη της τον κουρδικό "εθνικισμό" ξανά στην επιφάνεια (σχεδόν ταυτόχρονα με τον αρμενικό): Ξέσπασε και καταπνίγηκε τη δεκαετία του 1890. Το θέμα απασχόλησε τον Καρλ Μαρξ ήδη δεκαετίες πριν (ΙΙ), ενώ η ρωσική εισβολή, το 1877, κλόνισε ανεπανόρθωτα το αίσθημα "ανίκητου" των Οθωμανών, τη στιγμή ακριβώς που οι Ευρωπαίοι αποικιοκράτες άρχιζαν να εποφθαλμιούν τα "αμύθητα πλούτη", που η Εγγύς Ανατολή είχε να προσφέρει. Ο τεμαχισμός της αυτοκρατορίας ήρθε, πάντως, με τους Βαλκανικούς Πολέμους (όταν η φοβερή αρμενική γενοκτονία, στην οποία πήραν μέρος και κάποιοι Κούρδοι ενταγμένοι ή όχι στο αυτοκρατορικό στράτευμα, συνέβη). Κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο, στην αποκορύφωση της προέλασης της Αντάντ, οι δυνάμεις της κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη το 1920, ενώ ο σουλτάνος καταδίκαζε τον αποστάτη πασά Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ σε θάνατο (Μάιος). Τον Αύγουστο, η Αντάντ και η αντιπροσωπεία του σουλτάνου συνήψαν τη Συνθήκη των Σεβρών.

Η επαχθής και υπό καθεστώς στρατιωτικά ηττημένου για την Αυτοκρατορία Συνθήκη προέβλεπε την παροχή κράτους στους Κούρδους. Το άρθρο 62 μιλούσε για "ένα σχήμα του Ευφράτη, νοτίως του νοτίου συνόρου της Αρμενίας, όπως μπορεί αργότερα να διευκρινιστεί, και βορείως του συνόρου της Τουρκίας με τη Συρία και τη Μεσοποταμία", εντός τριών μηνών. Το άρθρο 64 προσέθετε ότι "εάν εντός ενός έτους ο κουρδικός λαός στις περιοχές όπως περιγράφηκαν στο άρθρο 62 θελήσει (...) ανεξαρτησία από την Τουρκία κατά πλειοψηφία του πληθυσμού που ζει σε αυτές, και εάν το Συμβούλιο (της Αντάντ) θεωρήσει ότι αυτοί είναι ικανοί για τέτοια ανεξαρτησία και προτείνει να τους παρασχεθεί, η Τουρκία συμφωνεί εδώ να εκτελέσει την οδηγία και να αποκηρύξει κάθε δικαίωμα και τίτλο σε αυτές τις περιοχές". Η Συνθήκη δεν επρόκειτο να εφαρμοστεί ποτέ. Τη διέγραψε η επική, θρυλική, όσο και αιματηρή αντεπίθεση του Ατατούρκ, που ξεκίνησε από την Ανατολία, έκανε αρχηγείο του την επαρχιακή Αγκυρα, συγκέντρωσε ένα θανάσιμα αποτελεσματικό, δυτικής νοοτροπίας, στράτευμα και σάρωσε μανιασμένα ό,τι βρήκε μπροστά του, φθάνοντας μέχρι τη Σμύρνη με τη γνωστή κατάληξη...

Ως την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης, το 1923, με την οποία ιδρύθηκε το μοντέρνο τουρκικό κράτος, είχε ήδη γίνει σαφές ότι ο Μουσταφά Κεμάλ δε θα ανεχόταν αρμενικό ή κουρδικό κράτος. Ηταν στρατιωτικά και πολιτικά καταξιωμένος, είχε περισώσει ό,τι μπορούσε να περισωθεί από την Αυτοκρατορία και είχε πείσει την Ευρώπη ότι ήταν αρκετά δυνατός για να μην απειλείται, αλλά και αρκετά αδύναμος, ώστε να μην απειλεί. Ωστόσο, ο κουρδικός εθνικισμός επανήλθε το 1925, με την εξέγερση του σεϊχη Σαϊντ, που πνίγηκε στο αίμα, και τη δεκαετία του 1930, όταν και πάλι ο τουρκικός στρατιωτικός μηχανισμός αναδείχτηκε, κάτι αναμενόμενο, στον απόλυτο νικητή της σύγκρουσης, ενώ ανάλογη εξέγερση στο ελεγχόμενο από τους Βρετανούς Ιράκ αντιμετωπίστηκε με μαζικούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς, κάτι που αποτέλεσε "στρατιωτικά παραδειγματική επιτυχία", κατά τον αναλυτή Ρόμπερτ Ολσον, για την RAF (ΙΙΙ).