Κυριακή 21 Φλεβάρη 1999
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 6
ΔΙΕΘΝΗ

Κούρδοι
Ενας λαός δίχως αρχή

Για τους Κούρδους δεν υπάρχει ιστορική "αρχή": Ζούσαν στα βουνά του κεντρικού και βόρειου Ζάγκρος από σχεδόν την εφεύρεση των συστημάτων μέτρησης του χρόνου - μια από τις παλιότερες αναφορές περί συνεκτικής εθνικής ομάδας, με κοινή κουλτούρα, οδηγεί σχεδόν 8.000 χρόνια στο παρελθόν, στους Χαλάφ. Μερικοί ιστορικοί σημειώνουν πως η ανακάλυψη της μεταλλουργίας έλαβε χώρα εκεί 12.000 χρόνια πριν. Η περιοχή, όπου οι φυλές των Κούρδων ζούσαν, καλύπτει μια περιοχή 230.000 τετραγωνικών μιλίων, περίπου δηλαδή την έκταση της Βρετανίας και της Γερμανίας - ή του Τέξας. Ηταν συνηθισμένοι να ζουν στα βουνά τόσο, που η φυλή τους έγινε συνώνυμη με τα όρη: "Το σπίτι ενός Κούρδου τελειώνει εκεί που τελειώνει το βουνό", λέει ένα παλιό ρητό. Ζούσαν στο Αλβαντ του σημερινού Ιράν (11.745 πόδια υψόμετρο), στο Χαλγκούρ του Ιράκ (12.600 πόδια), ακόμη και στο Αραράτ (16.946 πόδια). Από φυλετικής άποψης, αποτελούν προσμείξεις απροσμέτρητων ειδών. Σχεδόν κάθε φυλή που πέρασε από τα μέρη αναμείχθηκε μαζί τους. Η σημερινή φυσιολογία τους είναι Ινδοευρωπαϊκή, με Λεβαντίνικους απόηχους. Χωρίζονται σε δύο βασικά υποφυλετικά στοιχεία: Το Παλαιο-Καυκασιανό και το "λευκότερο". Η φυλή έγινε κάπως πιο "Αρια", σύμφωνα με ειδικούς, από τον 2ο αιώνα π. Χ., προσαρμοζόμενη στις απανωτές μεταναστεύσεις Ινδο-ευρωπαϊκών ομάδων: Χιτίτες, Μιτάνοι, Μήδοι, Πέρσες, Σκύθοι και άλλοι μετακινήθηκαν κι εγκαταστάθηκαν σταδιακά εκεί. Θυμίζουν, στη σημερινή τους κατάληξη, αρκετά τους Ιρανούς.

"Αρχή" δεν υπήρξε ποτέ για τους Κούρδους, ούτε με την έννοια της συγκεντρωτικής, ενιαίας εξουσίας. Οι εισβολές, οι θρησκευτικές διαφορές και η τοπολογία της τεράστιας έκτασης, στην οποία οι Κούρδοι είναι διεσπαρμένοι, συνέτειναν στο να χωριστούν σε αυτόνομα κρατίδια, νομαδικές παρατάξεις και τοπικές φυλές, με ισχυρότατη πατριαρχική ιεραρχική οργάνωση. Το αίσθημα πειθαρχίας, που τους κληροδότησε αυτή η οργάνωση, η εκπληκτική ανάπτυξη αγροτικής και κτηνοτροφικής οικονομίας, καθώς επίσης και η μάλλον ιστορικά προοδευτική αντίληψη περί παν-Κουρδισμού, τους έκανε κατάλληλους για να στελεχώσουν κρατικές δομές, κάτι που έκαναν σε πολλές περιπτώσεις (στην περίπτωση της αυτοκρατορίας των Μήδων κ.ά.), ενώ παράλληλα ίδρυαν διάφορα κρατιδιακά υβρίδια και βασίλεια (οι Ζελανίντ της Καππαδοκίας είναι ένα παράδειγμα), χωρίς, όμως, να σχηματίσουν ποτέ ενιαίο "έθνος - κράτος" με τη σύγχρονη έννοιά του. Στην κλασική εποχή, λίγο πριν την οποία τους μνημονεύει ο Ξενοφώντας για πρώτη φορά (400 π. Χ.), τα βασίλειά τους άρχισαν να αποσυντίθενται: Οι εισβολείς, μεταξύ των οποίων κι ο Μέγας Αλέξανδρος, ήταν πια ξεκάθαρα ισχυρότεροι, τους είχαν ξεπεράσει μοιραία σε στρατιωτική τεχνολογία. Περνώντας από διάφορους κυκεώνες, ρωμαϊκές και βυζαντινές επιθέσεις, τελικά υπέκυψαν στους Οθωμανούς και την άγνωστή τους ως τότε φυλή των Τούρκων, που όντας λιγότερο αναπτυγμένοι δανείστηκαν πολλά στοιχεία της κουρδικής κουλτούρας. Ωστόσο, οι Κούρδοι έτρεφαν (όπως και τρέφουν) άσβεστο πάθος για μια δική τους πολιτειακή οντότητα: Ηταν 1597, όταν ο Σαράφ αλ - Μπιν Μπίτλισι έγραψε την πρώτη "κουρδική ιστορία". Ηταν 1695, όταν γράφτηκε το έπος Μεμ - ο - Ζιν, που καλούσε για ένα ενιαίο κράτος που θα λύτρωνε και θα φρόντιζε τους Κούρδους. Η τελευταία τους απόπειρα για τη δημιουργία μιας "αυτοκρατορίας" σημειώνεται το 1750, με το Ζαντ. Ωστόσο, η αδυναμία ενοποίησης των κουρδικών εδαφών και του πληθυσμού οδήγησε, μοιραία, στη διάλυσή του από Πέρσες και Οθωμανούς, που κατέλαβαν και τα τελευταία αυτόνομα κουρδικά κρατίδια το 1867 και εγκατέστησαν κυβερνήτες στις περιοχές τους (I).


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ