Η νύχτα της 24ης Μάρτη άνοιξε στη Γιουγκοσλαβία το ΝΑΤΟικό κουτί της "Πανδώρας", σκορπίζοντας τη φρίκη και την αγωνία του πολέμου στο Βελιγράδι και στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Εκείνη την ιστορική νύχτα, που συννέφιασε απειλητικά τον ορίζοντα της Γηραιάς Ηπείρου, πάνω από 450 ΝΑΤΟικά αεροσκάφη και δεκάδες πολεμικά πλοία (μαζί και αεροπλανοφόρα) άρχισαν τους ανελέητους βομβαρδισμούς σε βάρος του σερβικού λαού, με το πρόσχημα της ειρήνης και την υπεροπτική συμπεριφορά του απρόσκλητου χωροφύλακα της υφηλίου.

Ομως, αυτός ο πόλεμος, παρότι πόλεμος, δεν είχε τα συνήθη χαρακτηριστικά προηγούμενων περιφερειακών ή μη συρράξεων. Για πρώτη φορά, οι επιτιθέμενες δυνάμεις δεν ήταν Αμερικανοί πεζοναύτες. Ούτε καν κυανόκρανοι στρατιώτες εξουσιοδοτημένοι να σκοτώνουν απρόσκοπτα. Ηταν μία στρατιωτική συμμαχική υπερδύναμη (ΝΑΤΟ) που επέδραμε κατά μιας κυρίαρχης, ανεξάρτητης χώρας (Γιουγκοσλαβία), για να γιορτάσει προκαταβολικά με τον πιο κυνικό και δραματικό τρόπο την 50χρονη επέτειο από την ίδρυσή της. Αλλο κρίσιμο χαρακτηριστικό αυτής της εισβολής, (που επιφυλάσσει σοβαρούς κινδύνους για το μέλλον της υφηλίου και φυσικά της Ελλάδας), ήταν το γεγονός πως το εσωτερικό ζήτημα μιας χώρας χρησιμοποιήθηκε από οικονομικές και τεχνολογικές υπερδυνάμεις ως "βατήρας" για την εναντίον της εισβολή και εν τέλει... το διαμελισμό της.

Επιπλέον, αυτή τη φορά έγινε σαφές και ένα άλλο στοιχείο: η πλήρης κατάρρευση των ψευδαισθήσεων όσων εθελοτυφλούν για τη δήθεν αποτελεσματική συμβολή του σημερινού ΟΗΕ στην ειρήνη. Κανείς αμερόληπτος παρατηρητής δεν μπορεί να αρνηθεί πως ο ΓΓ του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, αποδείχτηκε ανάξιος της αποστολής του, όταν απέρριψε το αίτημα Ρωσίας και Κίνας για άμεση σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η δικαιολογία του; Οπως δήλωσε ο ίδιος το βράδυ της 25ης Μάρτη, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ "δε θα έπρεπε να συγκληθεί, για να αποφασίσει τον τερματισμό των ΝΑΤΟικών επιδρομών στη Γιουγκοσλαβία αλλά το χρόνο εξαπόλυσής τους"!

Μέσα στις δύο πρώτες μέρες των βομβαρδισμών, το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε πως η δράση περίπου 400 επιθετικών αεροσκαφών έπληξε τουλάχιστον πενήντα στόχους, προκαλώντας, "ως επί το πλείστον, καταστροφές σε στρατιωτικές ή διοικητικές εγκαταστάσεις, είτε σε σερβικές θέσεις αεράμυνας".

Ωστόσο, οι ΝΑΤΟικές επιθέσεις των επόμενων 24ωρων κλιμακώθηκαν ακόμη περισσότερο, μπαίνοντας στο στόχαστρο των φονικών αεροσκαφών του Βορειοατλαντικού Συμφώνου όχι μόνον στρατιωτικά αεροδρόμια, αλλά πυκνοκατοικημένες περιοχές, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, σχολεία ακόμη και μοναστήρια του 13ου και 14ου αιώνα. Αλλωστε, ο ΝΑΤΟικός Αμερικανός στρατηγός, Γουέσλεϊ Κλαρκ, είχε κάνει σαφείς τις διαθέσεις της στρατιωτικής συμμαχίας, λέγοντας από την πρώτη μέρα των επιδρομών: "Δε θα σταματήσουμε τις επιδρομές, μέχρις ότου ο Πρόεδρος Μιλόσεβιτς αποδεχτεί την ειρηνευτική συμφωνία (των ΗΠΑ). Οσο αρνείται, εμείς θα βομβαρδίζουμε ξανά και ξανά, νύχτα - μέρα, μέχρις ότου αποδυναμωθούν, διαλυθούν και ισοπεδωθούν όλες οι δυνάμεις, που υποστηρίζουν τον Γιουγκοσλάβο Πρόεδρο"... Δεν το διευκρίνισε αλλά προφανώς συγκατέλεγε σ' αυτές τις δυνάμεις και το σερβικό λαό!

Σύντομα, όμως, τα στοιχεία όσων ξένων και Ελλήνων ανταποκριτών απέμειναν στο Βελιγράδι, αλλά και οι ανακοινώσεις των γιουγκοσλαβικών και ρωσικών αρχών, διέψευδαν με τον πιο δραματικό τρόπο τους ΝΑΤΟικούς ισχυρισμούς περί βομβαρδισμού κυρίως "στρατιωτικών στόχων". Οι νεκροί - στην πλειοψηφία τους άμαχος πληθυσμός αθώων Σέρβων πολιτών ή Βόσνιων προσφύγων - ξεπέρασαν τις πολλές δεκάδες (οι πληροφορίες αναφέρουν 150 νεκρούς). Οι τραυματίες ανέρχονται σε πολλές δεκάδες, αν όχι αρκετές εκατοντάδες. Οσο για τους ΝΑΤΟικούς ισχυρισμούς ότι "ως επί το πλείστον χτυπήθηκαν αποτελεσματικά και επιτυχώς στρατιωτικές εγκαταστάσεις", η αλήθεια φαίνεται να είναι διαφορετική.

Σύμφωνα με τον Σέρβο υπουργό Παιδείας, μόνο στο Κοσσυφοπέδιο βομβαρδίστηκαν τουλάχιστον...30 σχολεία! Αλλες πληροφορίες Γιουγκοσλάβων αξιωματούχων μιλούν για το βομβαρδισμών κατοικημένων περιοχών στο Βελιγράδι(στις περιφέρειες Μάλι Μόγκρι Λουγκ, Αβαλα, Βόζντοβατς, Τόπτσιντερ), σε δεκάδες κοσσοβάρικα χωριά. Αξιοσημείωτο το γεγονός ότι οι ΝΑΤΟικές επιδρομές δεν αρκέστηκαν μόνον στη Σερβία. Χτύπησαν και σημαντικές περιοχές του Μαυροβουνίου, "πυρπολώντας" τις προσδοκίες της μαυροβούνιας κυβέρνησης ότι θα αποφύγει το... μοιραίο, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειές της να τονίζει τις διαφορές της και να κρατά αποστάσεις από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση!

Η γιουγκοσλαβική κυβέρνηση από τις αρχές της σύρραξης φρόντισε να λάβει όσα μέτρα μπορούσε. Σε πρώτη φάση κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, έπειτα απέλασε όλους τους ξένους δημοσιογράφους χωρών - μελών του ΝΑΤΟ, που συμμετείχαν ενεργά στους ανελέητους βομβαρδισμούς και στη συνέχεια διέκοψε διπλωματικές σχέσεις με ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία.

Οσον αφορά τις προσπάθειες άμυνας του Βελιγραδίου απ' αυτή την πρωτοφανή επίθεση, υπάρχουν συγκεχυμένες πληροφορίες για την κατάρριψη δύο ΝΑΤΟικών αεροσκαφών (γεγονός που αρνείται επίμονα το ΝΑΤΟ, αλλά επιβεβαιώνει η Μόσχα), και αρκετά πλήγματα σε ΝΑΤΟικές βόμβες τύπου Κρουζ. Αξίζει σ' αυτό το σημείο να παραθέσουμε δύο χαρακτηριστικές δηλώσεις.

Η πρώτη έρχεται από έναν Ισπανό πιλότο αεροσκάφους "F-18" σε τηλεοπτικό δίκτυο της χώρας του: "Η απειλή της σερβικής αεράμυνας προέρχεται από τους πυραύλους εδάφους-αέρος, που προέρχονται από την πρώην Σοβιετική Ενωση, αλλά έχουν λίγο ως πολύ εκσυγχρονιστεί και οι Σέρβοι τους χειρίζονται πολύ καλά".Ο ίδιος δεν έκρυψε ότι την πρώτη νύχτα των βομβαρδισμών ένιωσε φόβο και στη συνέχεια αναγνώρισε την αποτελεσματικότητα της σερβικής αεράμυνας.

Η άλλη από το στόμα του Σέρβου στρατηγού Νεμπόισα Πάβκοβιτς: "Δεν μπορούμε να νικήσουμε εύκολα μια δύναμη σαν το ΝΑΤΟ, αλλά μπορούμε να υπερασπίσουμε την πατρίδα μας με κάθε τρόπο".

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ