"Ερχόμενοι ενώπιον του ΟΗΕ, δεν υπερασπιστήκαμε μόνο τη χώρα μας αλλά επαναφέραμε και τον ΟΗΕ στη διεθνή σκηνή, ο οποίος δε λειτουργούσε για 80 μέρες, πριν από την επίθεση. Αυτή είναι η δική μας συμβολή στον πλανήτη: να αποτρέψουμε τη δημιουργία ενός μονοπολικού κόσμου, να αποτρέψουμε την αποδοχή ενός κόσμου βασιζόμενου στις οδηγίες που δίνονται μόνο από ένα κέντρο. Νομίζω, ότι αυτή η συμβολή θα είναι πολύ μεγάλη στην ανάγνωση της ιστορίας και ότι αυτός ο ηρωισμός των ανθρώπων που αντιστάθηκαν σε ένα εχθρό πολλαπλά μεγαλύτερο και ισχυρότερο, θα σηματοδοτήσει το τέλος του 20ού αιώνα... ".

Μέσα σ' αυτές τις φράσεις ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς - στη διάρκεια του διαγγέλματός του προς το γιουγκοσλαβικό λαό στις 10 Ιουνίου - συμπύκνωσε την αρχή, το μέσο αλλά και την πιο πρόσφατη εξέλιξη του κορυφαίου επεισοδίου αυτού του πολέμου: τη λήξη (προσωρινή επί του παρόντος... ) των φονικών ΝΑΤΟικών επιδρομών των 11 βδομάδων. Ωστόσο, οι βομβαρδισμοί του ΝΑΤΟ στη Γιουγκοσλαβία, δεν είναι το τελευταίο αλλά το πρώτο κεφάλαιο αυτού του ακήρυκτου πολέμου.

Αφ' ενός, γιατί οι επιδρομές μπορεί να σταμάτησαν αλλά δεν απομακρύνθηκε και η "Δαμόκλειος Σπάθη" της επαναφοράς τους με την παραμικρή εμπλοκή, την παραμικρή αφορμή κυρίως - εάν όχι αποκλειστικά... - που αυτή δοθεί από τις γιουγκοσλαβικές δυνάμεις... Εξυπακούεται ότι πέρα από κάποιες λεκτικές προειδοποιήσεις της Ουάσιγκτον, για την ώρα, δεν υπάρχει καμία ουσιαστική πρόβλεψη για αποτροπή της ενδεχόμενης εκμετάλλευσης της κατάστασης από τις δυνάμεις των αυτονομιστών ανταρτών του UCK... Απ' την άλλη, δεν έχουν περάσει δα και πολλές ώρες από τότε που ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον σε ομιλία που έκανε - μετά την έγκριση του σχεδίου της "Ομάδας των Οκτώ" για το Κόσσοβο από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ - υπαινίχθηκε την επανάληψη των επιδρομών εμμέσως πλην σαφώς (αντίθετα σαφέστατος ήταν προ ημερών ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Στρόουμπ Τάλμποτ), τροποποιώντας την σε "πάγωμα" οιασδήποτε οικονομικής βοήθειας για την ανοικοδόμηση της Σερβίας έως ότου επέλθουν πολιτικές αλλαγές που θα ξεκινούν από την αντικατάσταση του Προέδρου Μιλόσεβιτς.

Ο επίλογος του πρώτου κεφαλαίου γράφεται μετά από τις μαραθώνιες διαβουλεύσεις της διπλωματίας του τρόμου σε Ελσίνκι, Μόσχα, Βόννη και μεσούντων των καταστροφικών επιδρομών. Τι περίεργο... Αυτός ο επίλογος ουσιαστικάπροαναγγέλλει και το επόμενο κεφάλαιο. Ποιο είναι αυτό; Η μετατροπή του ερειπωμένου από τους βομβαρδισμούς Κοσσυφοπεδίου (ας μην μιλήσουμε καλύτερα για την υπόλοιπη Γιουγκοσλαβία) σε ένα ατελείωτο "στρατόπεδο" ή καλύτερα σε ένα πεδίο ανάπτυξης υπεράριθμων κατοχικών ΝΑΤΟικών και ρωσικών στρατευμάτων που δεν απέχει και πολύ απ' αυτό που κοινώς αποκαλείται "διεθνές προτεκτοράτο".

Πριν λίγες μέρες η γιουγκοσλαβική πρεσβεία είχε αποστείλει στον ελληνικό Τύπο ένα κείμενο 19 σελίδων, ως μια πρώτη απόπειρα αποτίμησης των καταστροφών που προκάλεσε στη χώρα ο ΝΑΤΟικός πόλεμος των 11 βδομάδων. Παρά τη λιτή, στεγνή γλώσσα της ανακοίνωσης, ο όλεθρος και οι μυριάδες πληγές που προκάλεσαν οι βομβαρδισμοί της "Συμμαχίας", ξεδιπλώνονται σε κάθε φράση, σε κάθε παράγραφο που αναφέρεται σε αρκετές χιλιάδες νεκρούς, στους πάνω από 6.000 τραυματίες (εκ των οποίων το 40% είναι παιδιά!), στα εκατομμύρια ανέργων, στις αμέτρητες περιπτώσεις υλικών καταστροφών σε όλες σχεδόν τις γέφυρες της χώρας, σε κάθε νευραλγική οδική και σιδηροδρομική αρτηρία, σε εκατοντάδες σχολεία, εκπαιδευτικά ιδρύματα, νοσοκομεία, εργοστάσια, αποθήκες καυσίμων, διυλιστήρια, αναμεταδότες ραδιοτηλεοπτικών σταθμών, αστικές περιοχές (βομβαρδισμοί σε κατοικίες αμάχων). Ακόμη και στα κτίρια ή πρεσβευτικές κατοικίες τουλάχιστον 19 ξένων διπλωματικών αποστολών...

Κάπως έτσι, η λεγόμενη "επόμενη μέρα" των ΝΑΤΟικών βομβαρδισμών στη Γιουγκοσλαβία, μετά το τέλος των πανηγυρικών εκδηλώσεων ανακούφισης εκατομμυρίων πολιτών, ξεκίνησε, με αποτίμηση των καταστροφών.

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών (και τέως διευθυντής της Κεντρικής Τράπεζας Γιουγκοσλαβίας) Αβράμοβιτς, δήλωσε πως η συνολική υλική ζημιά που προκάλεσαν οι βομβαρδισμοί στη χώρα ξεπερνά τα 100 δισ. δολάρια.

Ο αντιδήμαρχος του Βελιγραδίου, Μίλαν Μπόζιν, συμπλήρωσε πως μόνον για την αποκατάσταση των καταστροφών στην υποδομή της πρωτεύουσας θα χρειαστεί το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό του 1 δισ. δολαρίων. Επιπλέον, ο Μπόζιν εκτίμησε πως (μόνον για το Βελιγράδι) απαιτούνται και άλλα δυο δισ. δολάρια για την αναζωογόνηση της οικονομικής δραστηριότητας της πόλης...

Ο δήμαρχος της χιλιοβομβαρδισμένης πόλης Νις, Ζόραν Ζίβκοβιτς, προέβλεψε πως θα χρειαστεί ένα ποσό περίπου ενός δισ. δολαρίων, ενώ τα μισά φαίνεται πως απαιτούνται για την αποκατάσταση των ζημιών στην εξίσου μαρτυρική πόλη του Νόβι Σαντ.

Πώς; Από πού θα βρεθούν όλα αυτά τα χρήματα; Πρόθυμοι "βοηθοί", έτοιμοι να δώσουν το "πράσινο φως" σε εκατοντάδες κατασκευαστικές εταιρίες, υπάρχουν, μόνον που για την ώρα οι απαιτήσεις των ισχυρών δυνάμεων είναι κάτι παραπάνω από υπερβολικές. Μια πρώτη ολιγόλογη αλλά σαφής "απάντηση" τέτοιων προθέσεων, δόθηκε από εκπρόσωπο της Παγκόσμιας Τράπεζας, λίγες ώρες μετά την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για το Κόσσοβο: Η Γιουγκοσλαβία θα πρέπει να αρχίσει βασικά μόνη της την επούλωση των πληγών του πολέμου, μιας που δεν πρόκειται να δοθεί ούτε ένα σεντς καινούριου δανείου εάν το Βελιγράδι δεν εξοφλήσει το προ του πολέμου δάνειο αρκετών εκατομμυρίων δολαρίων! Ακόμη πιο σαφής ήταν σε ανάλογη δήλωσή του ο Πρόεδρος Κλίντον που μίλησε για την υποχρέωση της Ευρώπης να αναλάβει το μεγαλύτερο κόστος της ανοικοδόμησης όχι της Γιουγκοσλαβίας (εφόσον δε σημειωθούν οι επιθυμητές για τις ΗΠΑ και ΝΑΤΟ πολιτικές αλλαγές, όπως οριστική πολιτική "απενεργοποίηση" του Προέδρου Μιλόσεβιτς) αλλά του Κοσσυφοπεδίου...

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ