Η κυβέρνηση Κόστοφ οδηγεί τη Βουλγαρία σε επιλογές επικίνδυνες, ενδεχομένως ολέθριες. Την καθιστά συνένοχη στον πόλεμο του ΝΑΤΟ εναντίον της Γιουγκοσλαβίας. Επιβάλλει έναν άγριο οικονομικό νεοφιλελευθερισμό - έμπνευσης ΔΝΤ - που καταβαραθρώνει τη χώρα, ενώ αναγορεύει τον υπόκοσμο σε συνεργάτη της. Καταστρέφει την παιδεία, την υγεία, δημιουργεί στρατιές ανέργων. Ο Αλεξάντερ Παούνοφ προβλέπει, αν η πορεία της χώρας συνεχιστεί έτσι, κοινωνική έκρηξη. Το ζήτημα είναι όμως, λέει ο ίδιος, ποια θα είναι η ουσία της έκρηξης αυτής. H συνέντευξη πάρθηκε πριν τη ΝΑΤΟική "ειρήνη", όμως διατηρεί την επικαιρότητά της όσον αφορά την κρισιμότητα των στιγμών και το ρόλο της Βουλγαρίας.

- Φυσικά, η πρώτη ερώτηση δεν μπορεί παρά να αφορά το πώς είδατε τις εργασίες της Διεθνούς Συνάντησης και ποια είναι τα συμπεράσματά σας από αυτήν.

Θεωρώ ότι είναι αναγκαίο ένα τέτοιο συνέδριο. Θέλω να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου στο ΚΚΕ, διότι έχουμε ανάγκη, όχι μόνο οι Βούλγαροι, και οι Ευρωπαίοι και πολλοί άλλοι, από τέτοιες συναντήσεις, αλλά ιδίως εμείς δεν έχουμε τις δυνατότητες να τις οργανώσουμε. Είχε γίνει και πέρυσι μια ανάλογη συνάντηση, και τότε είχαν οριστεί κάποιες κατευθυντήριες γραμμές για το κομμουνιστικό κίνημα, αλλά πιστεύω ότι αυτή η συγκεκριμένη συνάντηση αποτέλεσε ένα βήμα εμπρός για το διεθνές κίνημα. Μετείχαν περισσότερα κόμματα, διατυπώθηκαν περισσότερες απόψεις, ελήφθησαν, πιστεύω, περισσότερες αποφάσεις.

Το καπιταλιστικό κεφάλαιο έχει ενωθεί παγκόσμια, και κοινωνικά και οικονομικά και πληροφοριακά, και ασκεί τόσο μεγάλη πίεση πάνω στην εργατική τάξη, που καθίσταται απαραίτητη η ενότητα, η συνένωση των εργατικών και κομμουνιστικών κομμάτων και κινημάτων διεθνώς. Η πίεση ασκείται σθεναρά και με ποικίλες μορφές, ειδικά από το ΝΑΤΟ, και ειδικά σε χώρες, όπως η Βουλγαρία, που είναι εκτός των κόλπων του και πρώην σοσιαλιστική χώρα, αλλά και η Ελλάδα κ.ά. Ο μόνος τρόπος άμυνας είναι η ενότητα.

Είμαι εξαιρετικά ικανοποιημένος από τη δουλιά που έγινε εδώ και από το αποτέλεσμά της.

- Οσον αφορά τα του πολέμου του ΝΑΤΟ κατά της Γιουγκοσλαβίας. Εχουμε βομβαρδισμούς στη Βουλγαρία "κατά λάθος". Το BBC αυτές τις μέρες κατέτασσεως μεγαλύτερο κίνδυνο για την περιοχή ένα πλήγμα στο πυρηνικό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρισμού, στο Κοζλοντούι. Η κυβέρνηση Κόστοφ έχει επιτρέψει τη χρήση του εναέριου χώρου της Βουλγαρίας κι ορισμένα μέσα ενημέρωσης, όπως η υπηρεσία NEWS BG, κάνει λόγο για έναρξή της - ήδη. Πώς διαμορφώνεται η κατάσταση;

Πριν ακόμη δοθεί οποιαδήποτε άδεια να χρησιμοποιείται ο βουλγαρικός εναέριος χώρος, ήδη περνούσαν μαχητικά του ΝΑΤΟ, δίχως να περιμένουν οποιοδήποτε εξουσιοδότηση. Την άδεια τελικά, αξίζει να σημειωθεί, ψήφισαν στη Βουλή μόνο τα δεξιά κόμματα της Βουλγαρίας.

Ενώ είναι δεδομένο ότι το 80% του βουλγάρικου λαού είναι ενάντια στον πόλεμο αυτόν, αλλά και γενικότερα στην ένταξη της Βουλγαρίας στο ΝΑΤΟ, το κυβερνών κόμμα, που θα χαρακτήριζα, όχι απλώς δεξιό, αλλά στη βάση της ιδεολογίας του φασιστικό, έδωσε την άδεια για την παροχή διευκολύνσεων στο ΝΑΤΟ, που θεωρούμε εθνική προδοσία. Είμαστε Σλάβοι. Εχουμε πίσω μας δεκαετίες καλής γειτονίας και συνεργασίας με τη Γιουγκοσλαβία.

Οσον αφορά το Κοζλοντούι, τα πράγματα είναι εξαιρετικά επικίνδυνα, παρά το ότι η κυβέρνηση διαβεβαιώνει τους πάντες ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα: Είναι γνωστό ότι ήδη οι βόμβες πέφτουν "κατά λάθος", και δεν είναι τυχαίο ότι πολύ πριν τον πόλεμο, πολύ πριν αρχίσει η επίθεση στη Γιουγκοσλαβία, οι Δυτικοί είχαν ζητήσει να σταματήσει η λειτουργία του εργοστασίου, επειδή "φοβούνταν" πιθανή επίθεση των Σέρβων.

- Θεωρείτε ότι υφίσταται ένας έμμεσος, πλην σαφής, εκβιασμός; Οτι το ΝΑΤΟ μπορεί να υπογραμμίζει, με τα "σφάλματά" του αυτά, ότι αν η Βουλγαρία κινηθεί στη λάθος κατεύθυνση θα κτυπηθεί κατ' αυτόν τον τρόπο;

Η τεχνική που χρησιμοποιείται στον πόλεμο αυτή τη στιγμή δικαιολογεί κάποια λάθη. Ομως, ο πύραυλος που έπεσε δίπλα στη Σόφια, στην Κόρνα Μπάνια, που είναι θέρετρο, και δεν υπάρχουν κοντά της στρατιωτικές βάσεις ή κάτι τέτοιο, καθώς και ο τρόπος που έγινε η επίθεση - δηλαδή, το αεροσκάφος βρισκόταν σε μεγάλο ύψος, έκανε κάθετη εφόρμηση και εκτόξευσε τον πύραυλο - δείχνει μάλλον ότι η κίνηση ήταν εσκεμμένη. Με τη λογική ακριβώς αυτή: Εσείς μπορεί να ψηφίσετε στη Βουλή για την παροχή διευκολύνσεων, μπορεί και να μην ψηφίσετε, εμείς κάνουμε αυτό που θέλουμε. Και αν αρνηθείτε, να έχετε υπ' όψιν σας πως υπάρχει ο κίνδυνος βομβαρδισμού.

Βέβαια, αν αυτό επιδίωκαν είχαν τα αντίθετα αποτελέσματα, διότι βγήκε όλος ο κόσμος στους δρόμους της Βουλγαρίας, συμμετείχε σε διαδηλώσεις ενάντια στην πολιτική της κυβέρνησης και στο ΝΑΤΟ.

Είδα πρόσφατα μια γελοιογραφία, η οποία έδειχνε έναν Βούλγαρο να βλέπει τηλεόραση την ώρα που έφευγε από το αεροπλάνο ένας πύραυλος: Η ουρά του πυραύλου είπε "οχ, μάλλον βομβαρδίζουμε τη Σόφια", και η κεφαλή απάντησε "δεν τρέχει τίποτα, πρόβλημα θα υπήρχε αν βομβαρδίζαμε τη Μόσχα". Καταλαβαίνετε.

- Επιτρέψτε μας να ρωτήσουμε ορισμένα πράγματα, όσον αφορά τις θρυλούμενες σχέσεις κυβέρνησης και οργανωμένου εγκλήματος. Η εβδομαδιαία αγγλόφωνη έκδοση της εφημερίδας "Kapital" της Σόφιας πρόσφατα είχε τουλάχιστον δύο άρθρα, που υπονοούσαν - ή δήλωναν ξεκάθαρα - πως μέλη της κυβέρνησης και φίλοι τους στον υπόκοσμο, μόλις ανακοινώθηκε το εμπάργκο κατά της Γιουγκοσλαβίας, άρχισαν να τρίβουν τα χέρια τους και να αναφωνούν "ωραία, αρχίσαμε", ή "είμαστε ξανά στις business". Τι συμβαίνει;

Ηδη από τον προηγούμενο πόλεμο, με τη Βοσνία και την Κροατία, όταν επιβλήθηκε το εμπάργκο στο πετρέλαιο, υπήρχαν ομάδες, πανίσχυρες ομάδες του υποκόσμου, οι οποίες καρπώθηκαν δισεκατομμύρια λέβα, ή εκατομμύρια δολάρια κέρδη, από το πετρέλαιο που πουλούσαν λάθρα στη Σερβία - σε πολύ υψηλές τιμές. Οι δυνατές ομάδες του υποκόσμου χρηματοδοτούν κανονικότατα την Ενωση Δημοκρατικών Δυνάμεων, το κυβερνών κόμμα δηλαδή. Μέσω του πολέμου και αυτών των δουλιών που θα γίνουν και πάλι, όπως στην περίπτωση της Βοσνίας, θα τους επιστραφεί το δάνειο που έκαναν στην κυβέρνηση. Ας έχουμε υπ' όψιν μας ότι τον ερχόμενο Νοέμβρη έχουμε και δημοτικές εκλογές. Αρα, κάπως πρέπει να ξαναγεμίσουν τα κομματικά ταμεία. Οπότε, υπάρχει αυτή η συνεχής ανατροφοδότηση.

- Με δεδομένα όσα είπατε πριν περί λαϊκής δυσαρέσκειας, μπορεί να λεχθεί πως η κυβέρνηση βρίσκεται εν κινδύνω; Οτι υπάρχει πολιτική αστάθεια;

Η προηγούμενη κυβέρνηση του σοσιαλιστικού κόμματος - κατ' εμέ, του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, ουσιαστικά - το οποίο και τώρα ως αντιπολίτευση δεν πιέζει ιδιαίτερα, κι ας μην ξεχνάμε ότι τρεις φορές παρέδωσε την εξουσία στους δεξιούς, είχε υποκύψει σε ομάδες πίεσης. Υπάρχουν ομάδες "γαλάζιων", δεξιών χουλιγκάνων, που φτιάχνουν διαδηλώσεις. Ολα αυτά συντέλεσαν σε ένα αόρατο, αλλά ουσιαστικό πραξικόπημα. Ο Τζορτζ Σόρος έδωσε 40 εκατ. δολάρια γι' αυτήν την υπόθεση. Από αυτά χρηματοδοτήθηκε μια σειρά διαδηλώσεων. Με αυτά τα χρήματα έγινε, ουσιαστικά, πραξικόπημα. Με αυτά τα μέσα ανήλθε στην εξουσία η Ενωση Δημοκρατικών Δυνάμεων. Ενα μέρος του κόσμου βέβαια πείστηκε και από την υπόσχεση ότι "οι Δυτικοί θα βοηθήσουν". Γι' αυτό και τους ανέβασε στην εξουσία. Αλλά πολύ γρήγορα ο λαός κατάλαβε ότι αυτοί, όχι μόνο δεν παλεύουν για λογαριασμό του λαού, αλλά και ότι δε δουλεύουν ούτε καν για το ντόπιο κεφάλαιο. Δε βοηθούν ούτε τις μεγάλες εταιρίες, τη "Multigroup" για παράδειγμα, που είναι πολύ μεγάλη. Ασχολούνται με την προώθηση του αμερικανικού, βρετανικού, γερμανικού, με μια λέξη πολυεθνικού κεφαλαίου.

Μιλάμε, δηλαδή, για μια κυβέρνηση που δεν έχει καμία σχέση με τις προσδοκίες του βουλγαρικού λαού, που δεν προτίθεται να βοηθήσει ούτε τους καπιταλιστές της χώρας. Είναι μια κυβέρνηση που "εμφυτεύτηκε" για να εξυπηρετήσει ξένα συμφέροντα στη Βουλγαρία.

Υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να κλείσουν, μέσα στο καλοκαίρι, μια σειρά κρατικές εταιρίες της Βουλγαρίας. Θα υπάρξει διάλυση. Υπολογίζουμε ότι θα βγουν περίπου διακόσιες χιλιάδες άνεργοι στο δρόμο. Αυτό, μαζί με το ότι περιμένουμε να πληγεί το κυβερνητικό στρατόπεδο στις δημοτικές εκλογές, μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές.

- Ξανά στα του πολέμου. Εκτιμάτε πως θα χρησιμοποιηθεί το "χαρτί" της τουρκικής μειονότητας ή, πιο γενικά, η καλλιέργεια φόβου περί εμπλοκής της Βουλγαρίας στον πόλεμο, για να μείνει η κυβέρνηση ευθυγραμμισμένη με το ΝΑΤΟ, έστω κι αν ο λαός θέλει το αντίθετο; Εχουμε πρόσφατη δήλωση του Ζέλιου Ζέλεφ περί του ότι φοβάται τον "τουρκικό εξτρεμισμό". Εχουμε, επίσης, τη θεωρία του "βαλκανικού ντόμινο".

Ηδη, θεωρώ τη Βουλγαρία συνένοχη στον πόλεμο κατά της Γιουγκοσλαβίας, από τη στιγμή που αεροσκάφη του ΝΑΤΟ περνούν από τον εναέριο χώρο μας για να βομβαρδίσουν.

Οσον αφορά τη θεωρία του ντόμινο, δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Ας μην ξεχνάμε ότι τουλάχιστον ένας παγκόσμιος πόλεμος ξεκίνησε από τα Βαλκάνια. Οι Κοσσοβάροι πρόσφυγες που έχουν μεταφερθεί στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας αλλάζουν την εθνοτική σύσταση αυτής της χώρας. Οι βλέψεις της Αλβανίας είναι γνωστές. Η Βουλγαρία έχει μεγάλες περιοχές με πληθυσμό μουσουλμανικό, σε συγκεκριμένη περιοχή, κοντά στη μεθόριο με την Τουρκία, που μπορεί να χρησιμεύσει ως ανάλογο του Κοσσυφοπεδίου "μοντέλο κρίσης" στη Βουλγαρία, κάτι πολύ επικίνδυνο. Οπως η Αλβανία έχει βλέψεις στο Κοσσυφοπέδιο, ομοίως η Τουρκία έχει βλέψεις στις μουσουλμανικές περιοχές της Βουλγαρίας. Αυτή τη στιγμή, ο βουλγαρικός στρατός δεν είναι σε θέση να αμυνθεί σε ένα ενδεχόμενο σοβαρής κρίσης, των διαστάσεων που περιγράφουμε.

Είναι πιθανό να υπάρξει τελικά αυτό που ονομάζεται "ισλαμικό τόξο", που θα περιέχει τους μουσουλμάνους της Βουλγαρίας, της Ελλάδας (στη Ροδόπη), στην Αλβανία, στο Κόσσοβο και άλλες χώρες, που θα αποτελέσει μια σειρά προτεκτοράτων, ώστε να ασκείται πίεση στην περιοχή της Κασπίας. Ακόμη και θρησκευτική σύγκρουση μπορεί να προκληθεί: Από τη μια οι ορθόδοξοι - Σερβία, Βουλγαρία, Ελλάδα - από την άλλη οι μουσουλμάνοι. Είναι ένα ακόμη σενάριο σύγκρουσης.

- Οσον αφορά την εσωτερική οικονομική, κοινωνική και πολιτική κατάσταση, πώς εξελίσσεται αυτή; Είναι βάσιμη η εκτίμηση ότι η χώρα "συγκυβερνάται", εκτός Κόστοφ, και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο;

Οταν το σοσιαλιστικό σύστημα κατέρρευσε, η χώρα μας είχε ΑΕΠ 38 δισ. δολάρια. Σήμερα, 9 δισ. δολάρια. Η οικονομία μας καταβυθίζεται. Εδώ και μερικά χρόνια, πραγματοποιείται μαζική ιδιωτικοποίηση των κρατικών εταιριών και υπηρεσιών. Τις δίνουν σχεδόν χωρίς λεφτά. Για παράδειγμα, ένα τεράστιο εργοστάσιο μεταλλευμάτων πωλείται αυτή τη στιγμή σε Τούρκους για ένα δολάριο! Με το πρόσχημα ότι είναι "υπερχρεωμένο".

Το 1989, πριν καταρρεύσει ο σοσιαλισμός, οι εξαγωγές της Βουλγαρίας ήταν 18 δισ. δολάρια, 3,3 φορές μεγαλύτερες από εκείνες της Ελλάδας. Και 1,5 φορά μεγαλύτερες από της Τουρκίας. Είχαμε μεγάλες εξαγωγικές αγορές, όπως η ΕΣΣΔ, οι αραβικές χώρες, η Κίνα, οι οποίες δεν υπάρχουν πια - δεν έχουμε πού να εξάγουμε. Οι Ευρωπαίοι δε μας αφήνουν να εξάγουμε προϊόντα στις δικές τους χώρες. Οι αξιωματούχοι του Κόστοφ φιξάρανε το νόμισμα έναντι στο δολάριο και στο μάρκο, αλλά μόνο για να εξυπηρετούνται οι ξένες τράπεζες όσον αφορά τα δάνειά τους. Κυβέρνηση αυτή τη στιγμή είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Δεν έχουμε παραγωγή, τα δάνεια δεν έχουν αντίκρισμα. Μας δίνουν δάνεια, για να μπορούμε απλώς να ξεπληρώνουμε τα προηγούμενα δάνεια. Ισα - ίσα. Ούτε σεντς παραπάνω. Αλλά θέλουν τους δεξιούς στην κυβέρνηση, και αναβάλλουν την αποπληρωμή των δανείων. Τα παιδιά που είναι αγέννητα στη Βουλγαρία, μόλις γεννηθούν, θα αρχίσουν να πληρώνουν. Τραγική κατάσταση.

- Οσον αφορά τις χαμηλότερες εισοδηματικά τάξεις, τους ανειδίκευτους, τους χαμηλόμισθους, τους συνταξιούχους, τι γίνεται; Επίσης, όσον αφορά το σύστημα παιδείας και υγείας, τι μπορείτε να μας πείτε;

Υπάρχουν τρεις ομάδες "χαμηλόμισθων". Τρία εκατομμύρια διακόσιες χιλιάδες είναι οι συνταξιούχοι. Είναι στην τραγικότερη κατάσταση - είναι οι άνθρωποι που δούλεψαν για να χτιστεί ο σοσιαλισμός, οι εταιρίες και τα εργοστάσια που σήμερα καταστρέφονται και πωλούνται. Ζουν σήμερα με 40 - 50 δολάρια το μήνα σύνταξη, που δε φθάνει για να πληρώσουν τίποτε απολύτως. Τους σπρώχνουν σε αργό θάνατο. Πρώτον, λόγω της έλλειψης φαρμάκων. Δεύτερον, λόγω του κρύου - για να πληρώσουν ένα καλοριφέρ χρειάζονται ένα ποσό πενήντα τοις εκατό πάνω από τη σύνταξή τους. Και, τρίτον, από την πείνα. Η δεύτερη ομάδα είναι οι άνεργοι. Δίχως έσοδα. Η τρίτη ομάδα είναι οι νέοι, οι οποίοι σπουδάζουν, κι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό τους έχει ως δεδομένο πως αποκλείεται να βρει δουλιά. Από τα πανεπιστήμια, κατευθείαν στην ανεργία. Ενας νέος δεν μπορεί σήμερα να κάνει οικογένεια - δεν μπορεί να ζήσει παιδί ή γυναίκα, δεν μπορεί να ζήσει ούτε τον εαυτό του.

Στην εκπαίδευση, η κατάσταση είναι τραγική. Η Βουλγαρία, όχι μόνο είχε πολύ υψηλό επίπεδο μόρφωσης, και όχι μόνο δωρεάν, αλλά υπήρχε και επίδομα για τους φοιτητές, εκτός από τις εστίες. Στην υγεία, ο καθένας μπορούσε να πάει σε νοσοκομείο και να κοιταχτεί. Σήμερα, όποιος έχει χρήματα ζει, όποιος όχι, υποφέρει - ή πεθαίνει.

- Σ' αυτές τις συνθήκες, για τι παλεύει η Αριστερά;

Ξέρουμε πολύ καλά πώς ήταν ο σοσιαλισμός, τον ζήσαμε. Βλέπουμε τώρα τι χάθηκε. Περιμένουμε μια κοινωνική έκρηξη. Αυτό που έχουμε ως στόχο είναι να καθοδηγήσουμε αυτήν την κοινωνική έκρηξη στη σωστή κατεύθυνση, ώστε να μην έχουμε μια άνοδο, π.χ., του φασισμού... Παλεύουμε πρωτίστως για την ενότητα της Αριστεράς.

Μπ. Γ.