Γύρω μου κάθονταν και άλλοι.

Κάποιες γυναίκες φορούσαν στο κεφάλι τους μαντίλια ή τσεμπέρια. Ούτε που μ' ένοιαζε.

Εξάλλου ήταν χρωματιστά.

Στα παιδικά μου χρόνια συνέδεα το μαύρο τσεμπέρι με το πένθος.

Δεν μπορούσα να συγκεντρωθώ στο βιβλίο.

Ο γαλάζιος ουρανός, τα πουλιά που πετούσαν στα κλαριά και οι μικρές μαύρες ελιές, που έτρωγα με το τσάι μου, αποσπούσαν την προσοχή μου.

- Ασφαλώς.

Πολύ σύντομα, μου είπε το μικρό της ιστορικό.

Είχε μεγαλώσει στην Ολλανδία, δάσκαλοι και καθηγητές την παρότρυναν να σπουδάσει νομικά, μπήκε στο πανεπιστήμιο, αλλά το εγκατέλειψε από την εμμονή της πανεπιστημιακής διοίκησης να βγάλει τη μαντίλα, δηλωτικό της πίστης της.

- Καλά, και άφησες να καταστραφεί το μέλλον σου για μια μαντίλα;

- Τώρα σπουδάζω το Κοράνι, είπε και πρόσθεσε περισσότερα.

Ηταν το τέλος της συναναστροφής μας. Γύρισα στο δωμάτιό μου. Με είχε ενοχλήσει ο θρησκευτικός φανατισμός της.

Το ημιντύσιμό τους, οι κινήσεις τους, η γλώσσα που χρησιμοποιούν, ο άδειος διάλογός τους δε συνάδουν καθόλου με το περιεχόμενο της ζωής και των επαγγελιών του Εσταυρωμένου.

Κλείνω εντελώς την τηλεόραση.

Συχνά εμφανίζονται υπουργοί, στα υπουργικά τους γραφεία, να δίνουν συνεντεύξεις ή να απαντούν σε δημοσιογράφους και πίσω τους να υπάρχει μια ταπετσαρία, επιστρωμένων με ασήμι, εικόνων. Αλλάζω κανάλι.

Σε ένα τέτοιο σκηνικό εμφανίζεται και ο υπουργός Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης, και συνταγματολόγος, που με βάζει στην υποψία ότι δεν έχει διαβάσει το άρθρο του Συντάγματος περί ανεξιθρησκίας.

Μπορεί και να του διαφεύγει ότι στη χώρα μας δε ζουν μόνο αυτό που δηλώνει ο ίδιος με τις Παναγίες του, αλλά και άνθρωποι διαφόρων δογμάτων και πίστεων. Οπότε αυτά που λέει εκπίπτουν σε ένα αρκετά υπολογίσιμο ποσοστό.

Είχαμε επισκεφθεί κάποιους συγγενείς. Στη «σάλα» έπαιζε το εγγονάκι τους, παχουλό, στρογγυλό με μαγουλάκια. Εκανε φασαρία και η γιαγιά του το μάλωνε μαλακά. Εκείνο φώναζε: Σα κάνω ό,τι σέλω.

- Τι λέει; ρώτησα τη γιαγιά του που καταλάβαινε τη γλώσσα του.

Μου εξήγησε ότι έλεγε: θα κάνω ό,τι θέλω.

- Μικρό είναι, είπε η μαμά μου, δεν ξέρει ακόμα ότι στο σπίτι υπάρχουν κανονισμοί και πως πρέπει να έχει καλύτερη συμπεριφορά όταν υπάρχουν και άλλοι.

Επιστρέφοντας για το σπίτι ρώτησα τη μαμά μου τι εννοούσε. Στην αρχή απόρησε.

Καλά, δεν είχα καταλάβει;

Αυτό που μου είπε ήταν ότι η δημόσια συμπεριφορά είναι δηλωτική οικογενειακού περιβάλλοντος, παιδείας, επαγγελματικής συνείδησης, σεβασμού προς τους συνομιλούντες ή ακροατές, στο χώρο και τον περίγυρο, ή συνολικού χαρακτήρος που τα αναιρεί όλα και τελικά αναιρείς κι εσύ τον εαυτό σου.