Είναι μεγάλη τύχη νά 'χεις στο Δημοτικό Σχολειό καλό και προοδευτικό δάσκαλο. Μαθαίνεις σωστά γράμματα και παίρνεις γνώσεις για πολλά, που θα βγούνε μπροστά σου στη ζωή. Είναι αυτό που λέει ο λαός μας: «Μ' όποιο δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις!».

Ενα τέτοιο δάσκαλο λοιπόν, είχα κι εγώ εκείνα τα χρόνια στο 5ο Δημοτικό Σχολείο, στο Πασαλιμάνι του Πειραιά.

Η στάση και γενικά η συμπεριφορά του απέναντι στους μαθητές είχε καλό αντίκτυπο στην ψυχή μας, τότε που βρισκόμαστε ακόμη στο στάδιο της διαμόρφωσης του χαρακτήρα μας. Ο δάσκαλος είχε ηθική υπόσταση, πλατιά μόρφωση, υπομονή, ανθρωπιά. Ολα εκείνα τα γνωρίσματα του σωστού εκπαιδευτικού. Ετσι, ήταν φυσικό όλοι μας να τον αγαπάμε και να τον σεβόμαστε.

Θεμιστοκλής Παρασκευόπουλος ήταν το ονοματεπώνυμό του. Τριαντάρης τότε και πολύ κομψός στην εμφάνιση. Φορούσε πάντα κοστούμι σαντακρούτα και άσπρο κολάρο. Μάς αγαπούσε σαν παιδιά του και η διδασκαλία του δεν περιοριζόταν στα καλουπαρισμένα προγράμματα του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, που και τότε, όπως πάντα, ήταν στην κατεύθυνση της εξυπηρέτησης της άρχουσας τάξης, όπως άλλωστε είναι και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ο Στρατός και η Αστυνομία. Ο δάσκαλος μάς μιλούσε και για πολλά άλλα πράγματα: Γιατί λάμπουν τ' άστρα, γιατί υπάρχουν φτωχοί και πλούσιοι, γιατί στην Ελλάδα θερίζει η ελονοσία, γιατί τα παιδιά υποφέρουν από τραχώματα, γιατί πήγανε φυλακή τον Κολοκοτρώνη, γιατί πρέπει να λέμε την αλήθεια, γιατί κουρεύουν με την «ψιλή» τους φυλακισμένους, τους φαντάρους και τους μαθητές, γιατί πρέπει ν' αγαπάμε τους συνανθρώπους μας, τα δάση και τα λουλούδια κι άλλα πολλά χρήσιμα, που φύτρωσαν κι έμειναν για πάντα μέσα στην παιδιάστικη ψυχή και στο μυαλό μας.

Ο δάσκαλός μας, με άλλα λόγια, έφτιαχνε ανθρώπους κι έβαζε θεμέλια για μια καλύτερη κοινωνία. Αυτό βέβαια ποτέ δεν άρεσε στο «κατεστημένο». Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το αντιδραστικό κράτος και οι εχθροί της προόδου είχαν όλες τις εποχές στο στόχαστρό τους τους δασκάλους. Τραγική απόδειξη είναι ότι, εκτός από τους εκτελεσμένους της κατοχής, στη διάρκεια του εμφύλιου, δολοφονήθηκαν 239 δάσκαλοι γι' αυτή ακριβώς την προσφορά τους.

Κάποτε ο δάσκαλος μάς ρώτησε τι θα θέλαμε να γίνουμε όταν μεγαλώσουμε. Είπε ο καθένας μας τη δική του επιθυμία. Κάποιος συμμαθητής μας είπε ότι ήθελε να τον γράψουν οι εφημερίδες και να βάλουν και τη φωτογραφία του στην πρώτη σελίδα... Μεγάλη κουβέντα έγινε πάνω σ' αυτό το θέμα. Στο τέλος, ο δάσκαλος μάς είπε:

- « Οι εφημερίδες στην πρώτη σελίδα βάζουν τις φωτογραφίες ανθρώπων δύο κατηγοριών. Των καλών και των κακών. Εσείς κάντε μόνον καλό και τότε ίσως να σας βάλουν στην πρώτη σελίδα».

Βγάλαμε το Δημοτικό και χαθήκαμε και με το δάσκαλο και με τους πιο πολλούς συμμαθητές. Ο καθένας τράβηξε το δρόμο που διάλεξε. Κι ήρθε ο πόλεμος και η μαυρίλα της κατοχής...

Ο δάσκαλός μας είχε ακολουθήσει τον ωραίο αλλά και δύσκολο δρόμο της οργανωμένης πάλης για ένα καλύτερο κόσμο, περιφρονώντας κι αυτόν ακόμη το θάνατο. Αποδείχθηκε ότι ήταν κομμουνιστής.

Πιάστηκε μέσα στο σχολείο την ώρα της διδασκαλίας απ' την Γκεστάπο. Μαζί του πιάστηκε με τον ίδιο τρόπο και ο δάσκαλος Μιχάλης Β. Πετρόπουλος, γραμματέας των δασκάλων του ΕΑΜ Πειραιά. Και οι δυο ήταν στελέχη του μηχανισμού του παράνομου αντιστασιακού Τύπου. Είχαν πρωτοστατήσει και στις απεργιακές κινητοποιήσεις των Δημοσίων Υπαλλήλων για τη ματαίωση της πολιτικής επιστράτευσης και για τη δημιουργία συσσιτίων για τους δασκάλους και τους μαθητές του Πειραιά.

Γι' αυτή τους την προσφορά στην πατρίδα και τη συμμετοχή τους στους κοινωνικούς αγώνες, εκτελέστηκαν στις 17 Ιούνη 1943 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, με διαταγή του Γερμανού στρατιωτικού διοικητή Νοτίου Ελλάδος, στρατηγού Σπάιντελ, ο οποίος το 1962 είχε αναλάβει τη διοίκηση των Χερσαίων Δυνάμεων του ΝΑΤΟ!!

Μαζί με τους δυο δασκάλους, μεταφέρθηκαν απ' τις φυλακές της Αίγινας στον Πειραιά για εκτέλεση και οι: Γεώργιος Δ. Ράνιος και Βασ. Κ. Κρεμμύδας, εργάτες της Εταιρίας Υδάτων, Ευθ. Δ. Αδαμίδης, εργάτης του ΦΙΞ, Μύρων Μαρκετάκης, Ιωάν. Α. Θεοδοσιάδης, Αντ. Ν. Τορβακόπουλος, υδραυλικός απ' τον Πειραιά, Ιωάν. Κ. Τεπεκεντζόγλου, εργάτης απ' τη Σύρα και Σεφεριάν Μικιρδίτης απ' το Δουργούτι. Οι δύο τελευταίοι ήταν εξόριστοι στην Ανάφη απ' τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου κι η Χωροφυλακή τούς είχε παραδώσει στους Γερμανούς όπως άλλωστε όλους τους εξόριστους κομμουνιστές.

Δε θα μπορούσα να κλείσω την αναφορά μου στη μνήμη του δασκάλου μου, αν δεν παρέθετα εδώ κάτι που έψαχνα χρόνια ολόκληρα να το βρω. Πρόκειται για την έκθεση του αρχιμανδρίτη Δαμασκηνού Ασημακόπουλου, που σταλμένος απ' την Αρχιεπισκοπή Αθηνών, ήταν αυτόπτης μάρτυρας στην εκτέλεση των 10 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Γνωστός στον Πειραιά ο αρχιμανδρίτης Δαμασκηνός Ασημακόπουλος, στα χρόνια της κατοχής. Εκανε κάθε Κυριακή απόγευμα «κήρυγμα», εξηγώντας κι αυτός (!) την Αποκάλυψη, στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο λιμάνι. Ετσι, όταν διάβασα την έκθεσή του, που αποσπάσματά της παραθέτω πιο κάτω, δεν παραξενεύτηκα! Το περίμενα, γιατί ήξερα το αντικομμουνιστικό του μένος:

«ΕΚΘΕΣΙΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΥΠΟΒΛΗΘΕΙΣΑ ΤΗΝ 27ΗΝ ΙΟΥΝΙΟΥ 1943, ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΙΝ ΔΕΚΑ ΓΕΡΜΑΝΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΩΝ, ΗΤΙΣ ΕΓΕΝΕΤΟ ΤΗΝ 17ΗΝ ΙΟΥΝΙΟΥ 1943 (1)

"Αποτελείς παρά της Υμετέρας Μακαριότητος, όπως εκτελέσω θλιβεράν εντολήν και ύψιστον καθήκον, προς τους εκτελεσθέντας δέκα γερμανοκρατουμένους αδελφούς μας, εξετέλεσα αυτήν εν συνεργασία μετά του Αρχιμανδρίτου Γερμανού Τσερεφού εν Νικαία, μετά ψυχικού πόνου και πολλής οδύνης...

"... Ωδηγήθημεν μετά των μελλοθανάτων εις τον τόπον της εκτελέσεως (σκοπευτήριο Καισαριανής), ένθα ερωτηθέντες οι μελλοθάνατοι περί της τελευταίας θελήσεώς των παρά του αξιωματικού του εκτελεστικού αποσπάσματος των Γερμανών, απήντησαν πάντες "αποθνήσκομεν ως Ελληνες και χριστιανοί", πλην του αναφερθέντος Αρμενίου κομμουνιστού, ο οποίος απήντησεν, ότι αποθνήσκει ως κομμουνιστής. Προσεπάθησα έστω και την τελευταία στιγμήν, να τον φέρω πλησίον του Χριστού...

"... Ο αξιωματικός του αποσπάσματος, ο και διερμηνεύς Γερμανός ελληνομαθής, λίαν συγκεκινημένος εκ των όσων μέχρι της στιγμής είχεν ίδει και ακούσει μου είπε:

"Πάτερ, ο κανονισμός λέγει, ότι πρέπει να παραστήτε και εις την εκτέλεσιν, ενισχύοντες τους μελλοθανάτους, αλλ' επειδή σας βλέπω συγκεκινημένον πολύ και αφού εξετελέσατε πλήρως μέχρι τούδε το καθήκον σας, είσθε ελεύθερος, αν θέλετε, να μη παραστήτε εις την εκτέλεσιν..."

"... Τότε εκ του τόπου της προβαθμίδος της δόξης, ωδηγήθημεν εις τον τόπον του μαρτυρίου και της αθανασίας, ολίγα βήματα απέχοντος, ένθα εστήθησαν πρώτον οι 4 οίτινες εξετελέσθησαν και κατόπιν οι 3 και τέλος οι τελευταίοι 3. Κατά την εκτέλεσιν ήτις εγένετο δι' αποσπάσματος εκτελεστικού εκ Γερμανών στρατιωτών, δι' όπλων, παριστάμεθα αμφότεροι οι Αρχιμανδρίται, υψούντες τον Σταυρόν, ενθαρρύνοντες αυτούς και λέγοντες: "Ανω σχώμεν τας καρδίας, παιδιά μου. Ιδού ο Χριστός μας. Σας αναμένει κρατών τους μαρτυρικούς στεφάνους, διά να Σας στεφανώσει ως μάρτυρας". Αι τελευταίαι λέξεις πάντων ήταν "... Ζήτω η Πατρίς μας, ζήτω η Ελλάς". Εις και μόνος δυστυχής Αρμένιος κομμουνιστής, αυτός έπεσε με τας λέξεις: "Ζήτω το ΕΑΜ".

"... Αλλά ο θάνατος των εννέα (9) υπήρξεν παραδειγματικώς χριστιανικός και διά σημείου εκ του ουρανού μαρτυρούμενου, διότι όλοι και οι 9 έπεσαν και εξέπνευσαν αμέσως με την πρώτην χαριστικήν βολήν, ενώ ο κομμουνιστής, αυτός και μόνος έπεσε πρηνής και εσφάδαζε, βασανιζόμενος και αγωνιών, μολονότι δε εδέχθη, εκτός της ομοβροντίας και 3 ιδιαιτέρας χαριστικάς βολάς, διετηρήθη εν τη ζωή σφαδάζων, τιμωρούμενος παραδειγματικώς, ως ασεβής, επ' αρκετήν ώραν.

Εις τους εννέα, επειδή απέθανον με χριστιανικά τα τέλη της ζωής των, τους ηξίωσεν ο Θεός ν' ατενίσουν τον ουρανόν, την πραγματικήν πατρίδα των, ως τέκνα του ουρανού. Τον κομμουνιστήν επειδή απέθανεν ως άπιστος, δεν τον ηξίωσεν ο Θεός της τιμής αυτής, αλλά του είπε: "συ είσαι τέκνον της γης και όχι του ουρανού, δεν έχεις το δικαίωμα ούτε ν' ατενίσεις τον ουρανόν, διά τούτο πρηνής πέσε, την ύλην και τη γην ιδέ, ως τέκνον αυτής και όχι του ουρανού, του πνεύματος και της δόξης" (σ. οι υπογραμμίσεις του συντάκτη).

Με τη φροντίδα της «Υπηρεσίας Απορφανισθεισών Οικογενειών», που λειτουργούσε στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών στην Κατοχή, είχε συνταχθεί κατάλογος με ονόματα 20.000 εκτελεσμένων. Ανάμεσά τους και το όνομα του δασκάλου μου. Μόλις φύγανε απ' την Ελλάδα οι Γερμανοί κατακτητές, ο κατάλογος αυτός παραδόθηκε (Νοέμβρης 1944) στο υπουργείο Πρόνοιας, για ν' αφαιρεθούν αργότερα μέσα απ' αυτόν χιλιάδες ονόματα και να παραμείνουν μόνο 500.

Η αγγλόδουλη κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου που τότε βρισκόταν στην εξουσία, θέλησε με τον τρόπο αυτό να περιορίσει το μέγεθος των εγκλημάτων των Γερμανών και παράλληλα να δημιουργήσει την εντύπωση στον ελληνικό λαό ότι οι εκτελεσμένοι είναι θύματα των κομμουνιστών...

1. Ιωάννας Κ. Τσάτσου, «Εκτελεσθέντες επί κατοχής», Α΄ 1976 σελ. 139 - 142