Η σύγκρουση μεταξύ οικονομικών συμφερόντων και πολιτικής εξουσίας βρίσκεται πίσω από τα φαινόμενα διαφθοράς και μαύρου πολιτικού χρήματος, σύμφωνα με τον Κάρολο Παπούλια, που ταυτόχρονα διαπιστώνει ότι σε διεθνές επίπεδο η «ισχύς» καθορίζει «το δίκαιο».

Σε ομιλία του, με θέμα «η έννοια της διεθνούς κοινωνίας: ισχύς ή δίκαιο;» που εκφώνησε χθες το βράδυ, με αφορμή την ανάδειξή του σε επίτιμο διδάκτορα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αθήνας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας προχώρησε σε ορισμένες επισημάνσεις που αφορούν και στο νοσηρό κλίμα των τελευταίων βδομάδων. «Η σύγκρουση ισχύος και δικαίου βρίσκεται πίσω από το διαχρονικό και διεθνές φαινόμενο της διαφθοράς, είτε πρόκειται για το "μαύρο" πολιτικό χρήμα, είτε πρόκειται για τη συναλλαγή της οικονομικής με την πολιτική ελίτ», είπε, επισημαίνοντας ότι «όταν η οικονομική δύναμη και το συμφέρον υποτάσσει την ευθύνη των εκπροσώπων του λαού να υπερασπίζεται τα συμφέροντά του, τότε η προσπάθεια για μια δίκαιη και ισόνομη κοινωνία ναρκοθετείται».

Την ίδια «αντίθεση» (δικαίου - επιχειρηματικών συμφερόντων) χρησιμοποίησε και για το ζήτημα του περιβάλλοντος. «Το δίκαιο δε δίδει πάντα απαντήσεις και η ισχύς συχνά δίδει λανθασμένες απαντήσεις», σημείωσε για να συμπληρώσει πως «η στοιχειώδης λογική υπαγορεύει ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρξει ανάπτυξη χωρίς σεβασμό στη φύση και να επικρατεί η επιδίωξη της κερδοφορίας επί της συλλογικής ανάγκης για προστασία του περιβάλλοντος». Διαπίστωνε ότι «μαίνονται διαρκείς και άνισες μάχες μεταξύ επιχειρηματικών συμφερόντων, κρατικών αγκυλώσεων και εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών για να επιτευχθούν τα ελάχιστα, προκειμένου να σταματήσει η πορεία της ανθρωπότητας προς τον όλεθρο», προτείνοντας ως λύση «πολιτικές πρωτοβουλίες σε υπερεθνικό επίπεδο», καθώς και «ένα πιο αποτελεσματικό διεθνές δίκαιο περιβάλλοντος».

Αναφερόμενος στη σχέση «ισχύος - δικαίου» στις διεθνείς σχέσεις διαπίστωσε ότι την τελευταία δεκαετία υπάρχει μια τάση υποχώρησης των αρχών του δικαίου που «ενσωματώνονται» στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, αναφέροντας δύο συγκεκριμένα παραδείγματα: Το Κόσσοβο και τον προληπτικό πόλεμο. «Εντονη συζήτηση γίνεται αυτές τις μέρες για την ύπαρξη ή την ανυπαρξία διεθνούς νομιμότητας στην αποστολή ευρωπαϊκής διοικητικής δύναμης στο Κοσσυφοπέδιο και πολύ περισσότερο, στην αναγνώριση της κυοφορούμενης ανεξαρτητοποίησής του», είπε αποφεύγοντας να πάρει σαφή θέση. Περισσότερο σαφής ήταν για το δόγμα του προληπτικού πολέμου, λέγοντας «ιδιαίτερα αμφισβητήσιμη είναι και η ηθική νομιμοποίηση του δόγματος του "προληπτικού πολέμου"». Γενικότερα ως λύση στις αρνητικές πλευρές της «παγκοσμιοποίησης» πρότεινε την αναζήτηση «αποτελεσματικών μηχανισμών αναδιανομής του πλούτου σε διεθνή κλίμακα», ώστε να περιοριστούν τουλάχιστον οι συνέπειες «της άδικης μεταχείρισης την οποία υφίστανται ορισμένοι λαοί».