Για παράδειγμα τα κοινωνικά όρια της εργατικής τάξης έχουν ιστορικά συγκεκριμένο χαρακτήρα και η διεύρυνσή τους βρίσκεται σε άμεση σχέση με την εξέλιξη των παραγωγικών δυνάμεων και των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής. Αλλα ήταν την εποχή της μανουφακτούρας, άλλα ήταν στις αρχές του αιώνα μας και άλλα είναι σήμερα. Αυτό το παρατηρούμε και στη σημερινή σύνθεση της εργατικής τάξης του καπιταλιστικού κόσμου. Η σύνθεσή της στις καθυστερημένες χώρες διαφέρει πολύ από τη σύνθεσή της στις χώρες με μέσο επίπεδο ανάπτυξης και ακόμη περισσότερο από τη σύνθεσή της στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες. Επίσης με δεδομένες τις αστικές και μικροαστικές θεωρίες για τα κοινωνικά όρια της εργατικής τάξης (σήμερα επικρατούν αυτές που τη μειώνουν ή την εξαφανίζουν), είναι υποχρεωμένο, προκειμένου να δρα αποτελεσματικά για την οικοδόμηση συμμαχιών, να διεξάγει ιδεολογικοπολιτική πάλη ενάντια σ' αυτές τις θεωρίες.

Ο προσδιορισμός των αντικειμενικών γενικών συμφερόντων των κοινωνικών τάξεων και στρωμάτων της κοινωνίας και της αντικειμενικής τάσης για τη θέση τους στην κοινωνική εξέλιξη, καθορίζει και την προγραμματική βάση και τους στόχους πάλης της συμμαχίας. (Π.χ. η ιστορική τάση για την αγροτιά είναι η κατάργηση των αγροτών, σαν απλών, ατομικών εμπορευματοπαραγωγών, το ίδιο και των φτωχών μικροαστικών στρωμάτων της πόλης). Επομένως το αντικειμενικά ιστορικό γενικό συμφέρον τους είναι η ένταξή τους στη μεγάλη κοινωνική παραγωγή, μέσα από τους παραγωγικούς συνεταιρισμούς της αγροτιάς ή τους συνεταιρισμούς των μικρομεσαίων της πόλης, που απαντάνε και στην τάση αφανισμού τους στον καπιταλισμό, άρα στα άμεσα συμφέροντά τους, αλλά και στη θέση και το ρόλο τους στη λαϊκή οικονομία, στα πλαίσια της εξουσίας της εργατικής τάξης και των συμμάχων της.

Στο πολιτικό επίπεδο τα συμφέροντα των κοινωνικών δυνάμεων εκφράζονται από τα πολιτικά κόμματα. Αρα πρέπει να προσδιοριστεί με ακρίβεια ποιας τάξης τα συμφέροντα εκφράζει κάθε κόμμα, με ποιο τρόπο και σε ποιο βαθμό, προκειμένου να προσδιοριστεί και ποιο ή ποια πολιτικά κόμματα μπορούν να ενταχθούν στη συμμαχία.

Το βασικό στοιχείο για το χαρακτηρισμό ενός κόμματος είναι η πολιτική του. Το πρόγραμμα, οι ιδεολογικές αναφορές και η κοινωνική σύνθεση και η δράση του, είναι επίσης στοιχεία που χρειάζεται να παίρνονται υπόψη για τον προσδιορισμό της φύσης ενός κόμματος. Στις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 16ο Συνέδριο, σχετικά μ' αυτό το ζήτημα γίνεται η εξής αναφορά: «Το ΚΚΕ κρίνει τις πολιτικές δυνάμεις και τα κόμματα του τόπου από το αν βοηθούν ή δυσκολεύουν την πολιτική συσπείρωσης ενάντια στα συμφέροντα των μονοπωλίων και στην ιμπεριαλιστική πολιτική, από το πώς τοποθετούνται απέναντι στους δύο δρόμους εξέλιξης και ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας. Δεν περιορίζεται μόνο στις γενικές διακηρύξεις τους, αλλά ούτε προσκολλάται και στη στάση που κράτησαν στο παρελθόν. Βασικό κριτήριο είναι η στάση τους σήμερα, σε μια περίοδο δηλαδή που προωθούνται στρατηγικής σημασίας επιλογές σε βάρος του λαού. Τα κρίνει με βάση τη διάθεση και την πρακτική τους να συμβάλλουν στην αναζωογόνηση του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος, στους αγώνες της αγροτιάς, των μεσαίων στρωμάτων, της νεολαίας και γενικότερα στην οργάνωση, τη συσπείρωση και μαχητικότητα του λαού».

Ιστορικά υπάρχουν παραδείγματα συγκρότησης κοινωνικών συμμαχιών χωρίς την ύπαρξη πολλών κομμάτων. Ο Λένιν αντιμετωπίζοντας το ζήτημα και με βάση τη ρωσική πείρα του 1905 τόνιζε πως «Ο "συνασπισμός" των τάξεων δεν προϋποθέτει καθόλου την ύπαρξη τούτου ή εκείνου του ισχυρού κόμματος, ούτε την κομματικότητα γενικά... Από την πείρα της ρωσικής επανάστασης γίνεται επίσης καθαρό ότι ο "συνασπισμός" του προλεταριάτου και της αγροτιάς πραγματοποιόταν δεκάδες και εκατοντάδες φορές με τις πιο διαφορετικές μορφές, δίχως να υπάρχει "οποιοδήποτε ισχυρό ανεξάρτητο κόμμα" της αγροτιάς» (Λένιν: «Απαντα», τ. 17, σελ. 39). Επίσης και μετά την Οκτωβριανή επανάσταση και παρά το ότι αρχικά συγκροτήθηκε συμμαχία με το κόμμα των αριστερών εσέρων, στην πορεία η κοινωνική συμμαχία στο σοσιαλισμό δεν εκφράστηκε με συμμαχία κομμάτων, γιατί οι εσέροι στον εμφύλιο πόλεμο πέρασαν με την αντεπανάσταση.

Στη χώρα μας έχουμε παραδείγματα ισχυρών κοινωνικών συμμαχιών που εκφράστηκαν και με κόμματα π.χ. το ΕΑΜ με τη συμμετοχή του ΚΚΕ και μικροαστικών κομμάτων σε κοινό μέτωπο για την απελευθέρωση της χώρας και τη «λαοκρατία».

Η πολιτική του ΚΚΕ στοχεύει στην οικοδόμηση συμμαχιών σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο. Οι ιστορικές συνθήκες μπορεί να διαμορφώσουν την ανάγκη πολιτικών συνεργασιών, για κάποιο πρόβλημα που μπαίνει σε προτεραιότητα αντιμετώπισής του, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπάρχουν προϋποθέσεις για πολιτικές συμμαχίες στη βάση προγράμματος. Σήμερα για παράδειγμα δεν υπάρχουν προϋποθέσεις για συμμαχίες με κόμματα σε αντιμονοπωλιακή αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση, με βάση την εκτίμηση για την πολιτική τους δράση και το ρόλο των κομμάτων της ελληνικής κοινωνίας. Αυτό όμως καθόλου δεν εμποδίζει την κοινή δράση σε διάφορα μέτωπα πάλης με δυνάμεις από τ' άλλα κόμματα μέσα στο εργατικό και το λαϊκό κίνημα, πάνω σε κοινούς στόχους πάλης που αντιστρατεύονται τα συμφέροντα των μονοπωλίων, (π.χ. ΠΑΜΕ). Ταυτόχρονα η ίδια η ταξική πάλη, συμβάλλει σε διεργασίες και ανακατατάξεις και στο πολιτικό επίπεδο έτσι που στο μέλλον μπορεί να εμφανιστούν κόμματα που η πολιτική τους να αντιστρατεύεται τα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό και τα οποία βεβαίως θα έχουν θέση στο Μέτωπο.

Οι πολιτικές συνεργασίες και συμμαχίες δεν μπορεί να είναι μόνο το αποτέλεσμα της βούλησης των διαφορετικών πολιτικών κομμάτων για συνεργασία. Πρέπει να εκφράζουν υπαρκτές κοινωνικές διεργασίες, τάσεις για συσπείρωση στο επίπεδο των κοινωνικών δυνάμεων, σε στόχους πάλης που να κατευθύνονται ενάντια στην πολιτική των μονοπωλίων και του ιμπεριαλισμού. Σε διεκδικήσεις που να δίνουν λύσεις σε όφελος της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Τότε πραγματικά θα παρέχουν εγγυήσεις για συνεπή και σταθερή πολιτική συνεργασία και συμμαχία. Σ' αυτή την κατεύθυνση το ΚΚΕ επεξεργάζεται την πολιτική για τη συγκρότηση του ΑΑΔΜ.