Βρισκόμαστε λίγο πριν το 16ο Συνέδριο, ένα συνέδριο που αποσκοπεί να δώσει μια νέα ώθηση στο Κόμμα και να διορθωθούν τα τυχόν λάθη και παραλείψεις που υπάρχουν. Εχει πρωταρχική σημασία να εντοπιστούν οι αδυναμίες και να διατυπωθούν προτάσεις που θα βελτιώσουν τη λειτουργία του Κόμματος. Πολλοί ίσως να έχουν αντιρρήσεις και διαφωνίες για ορισμένα ζητήματα τις οποίες οφείλουν να τις εκφράσουν και να τις θέσουν για προβληματισμό.

Οπως φαίνεται καθαρά από τις Θέσεις της ΚΕ, χρειάζεται να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ιδεολογική ισχυροποίηση του Κόμματος και στην καλύτερη ιδεολογική κατάρτιση των μελών και στελεχών του. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, έχει ιδιαίτερη σημασία. Αν δεν υπάρχει επαρκές ιδεολογικό επίπεδο από τα μέλη του Κόμματος, είναι πολύ εύκολο το κατρακύλισμα στο ρεφορμισμό και τον οπορτουνισμό. Δυνατότητες υπάρχουν πολλές, αρκεί να υπάρχει η βούληση και η διάθεση να αξιοποιηθούν. Το κόμμα διαθέτει πολλούς αξιόλογους επιστήμονες και ερευνητές, τους οποίους οφείλει να αξιοποιήσει σε ιδεολογική δουλιά. Τα ιδεολογικά μαθήματα πρέπει να ενταθούν και να επαναλειτουργήσουν οι κομματικές σχολές. Επίσης, πολύτιμη βοήθεια μπορούν να δώσουν ο «Ρ», η ΚΟΜΕΠ και ο «902».

Οσον αφορά το «Ρ» έχει βελτιωθεί αρκετά (ιδιαίτερα ο Κυριακάτικος), αλλά πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε ιδεολογικά άρθρα.

Η τηλεόραση του «902», αντιθέτως, έχει τα μαύρα της τα χάλια. Τη σημερινή εποχή η τηλεόραση αποτελεί ένα σημαντικό μέσο διαμόρφωσης της κοινής γνώμης και έτσι πρέπει να τη δούμε. Κατά τη γνώμη μου πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στη βελτίωσή της, χρησιμοποιώντας ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο διαθέτει το Κόμμα και δαπανώντας αρκετά χρήματα.

Οσο κι αν επιμένουμε για το αντίθετο, οι κλασικές μέθοδοι μαζικής προπαγάνδας δεν είναι σήμερα και τόσο αποτελεσματικές. Ο κάθε άνθρωπος δέχεται καθημερινά ένα μεγάλο πλήθος πληροφοριών και με δεδομένη την πλύση εγκεφάλου που κάνουν τα αστικά ΜΜΕ είναι δύσκολο να ξεχωρίσει και να εκτιμήσει το διαφορετικό. Στον τομέα της μαζικής προπαγάνδας η άρχουσα τάξη έχει το πάνω χέρι και θα το έχει μέχρι να χάσει την εξουσία της. Απέναντι σ' αυτή την κατάσταση εμείς πρέπει να αντιτάξουμε την προσωπική μας αγωνιστική στάση ζωής, το προσωπικό μας παράδειγμα. Σε όποιο χώρο και να βρισκόμαστε, με το ήθος μας, τη συνέπειά μας, με ιδεολογικό μας εργαλείο το διαλεκτικό υλισμό και κάνοντας δουλιά άνθρωπο τον άνθρωπο, να αποκτήσουμε σταθερούς δεσμούς με τον κόσμο που μας περιβάλλει, προβάλλοντας παράλληλα την προοπτική του Μετώπου για μια άλλη εξουσία, για μια λαϊκή εξουσία.

Στον τομέα της ιδεολογικής δουλιάς εντάσσεται και η περαιτέρω μελέτη των αιτιών ανατροπής των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Ενα από τα σημεία που μας χτυπάει ο αντίπαλος είναι αυτό. Πρέπει να βγούμε στον κόσμο και χωρίς να ωραιοποιούμε τα πράγματα να περιγράψουμε τις πραγματικές συνθήκες ζωής σ' αυτές τις χώρες και να υπερασπιστούμε το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε. Εκτός απ' αυτό, πρέπει να δώσουμε πειστική απάντηση ότι ήταν πράγματι σοσιαλισμός. Στις έως τώρα αναλύσεις μας γι' αυτό το θέμα, θεωρούμε ως δεδομένο ότι ήταν σοσιαλισμός και προσπαθούμε να εξηγήσουμε απλά, γιατί ανατράπηκε. Νομίζω ότι χρειάζεται να ετοιμαστεί κάποιο βιβλίο, προφανώς από κάποιο σχετικό τμήμα της ΚΕ, όπου να απαντά σ' αυτά τα ερωτήματα, κάνοντας ξεχωριστή ανάλυση για κάθε χώρα, το οποίο να συμπεριλαμβάνει και την άποψη του Κόμματος για τις χώρες που σήμερα επιχειρούν να οικοδομήσουν το σοσιαλισμό. Βέβαια αναφέρονται κάποια πράγματα στις Θέσεις, αλλά νομίζω ότι αυτό δε φτάνει.

Δυστυχώς, τον τελευταίο καιρό υπήρξαν περιπτώσεις, όπου κορυφαία στελέχη του Κόμματος με τη συμπεριφορά τους και τη στάση τους φάνηκαν ανάξια να παραμένουν μέλη του. Για μια ακόμη φορά αποδεικνύεται ότι όταν δεν έχουμε ένα σαφές μέτωπο απέναντι στον οπορτουνισμό και το ρεφορμισμό, θα βρίσκουν έδαφος τέτοιες απόψεις μέσα στις γραμμές μας. Το θέμα είναι πώς θα τις ανακαλύπτουμε έγκαιρα και πώς θα τις αντιμετωπίζουμε έγκαιρα. Είναι ουτοπία να υποστηρίξουμε ότι δε θα εμφανίζονται. Δεν υπάρχει ιστορικό παράδειγμα επαναστατικού κόμματος που να μην είχε στις γραμμές του τέτοια στοιχεία και πιστεύω ότι δεν πρόκειται και να υπάρξει, τουλάχιστον στις συνθήκες του ιμπεριαλισμού. Η πορεία καθενός από αυτά τα κόμματα κρίθηκε από το κατά πόσο αντιμετωπίστηκαν αυτές οι τάσεις ή τελικά επικράτησαν. Οταν μιλάμε για αντιμετώπιση, δεν εννοούμε απαραίτητα να βρούμε ποια άτομα έχουν τέτοιες απόψεις και να τα απομακρύνουμε από το Κόμμα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πολλές φορές δεν είναι αναγκαίο, αλλά να υπάρχει ιδεολογική θωράκιση στα μέλη του Κόμματος προκειμένου να μην βρίσκουν πρόσφορο έδαφος. Εκτός απ' αυτό, απαιτείται επαγρύπνηση και άμεση αντιμετώπιση περιπτώσεων καταπάτησης του καταστατικού. Οσο αντικομματική ενέργεια είναι η καταπάτηση του καταστατικού άλλο τόσο είναι και η ανοχή σε τέτοιες καταστάσεις. Οταν κάποιος με τη στάση του βλάπτει το Κόμμα, δε φταίει μόνο αυτός, φταίει και αυτός, που ενώ το διαπιστώνει εξακολουθεί να το ανέχεται. Οταν τέτοιες ενέργειες προέρχονται μάλιστα από στελέχη, ευθύνη έχει αφ' ενός μεν η βάση, που τα επέλεξε, αφ' ετέρου δε τα παραπάνω όργανα που δεν έχουν κάνει τις απαραίτητες ενέργειες για την εξάλειψη τέτοιων φαινομένων.

Για να αναφερθούμε μάλιστα και σε συγκεκριμένη περίπτωση, πιστεύω ότι από τη στιγμή που η ΚΕ διαπίστωσε ότι ο πρώην σύντροφος Κωστόπουλος προβαίνει σε αντικαταστατικές ενέργειες, έπρεπε με δική της απόφαση να τον διαγράψει άμεσα. Η μη άμεση διαγραφή του αποτελεί προνομιακή μεταχείριση, πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με το αυτονόητο, ότι δηλαδή όλα τα μέλη του Κόμματος είναι ίσα. Αν κάποιος άλλος, λιγότερο γνωστός, είχε διαπράξει τα ίδια, πιστεύω ότι θα είχε πάει από την αρχή σπίτι του.

Σ' ένα επαναστατικό κόμμα δεν επιτρέπονται προνομιακές μεταχειρίσεις, έστω και αν αυτές γίνονται σε άτομα που έχουν σημαντική και αναμφισβήτητη προσφορά. Επίσης από τη στιγμή που, απ' ό,τι φαίνεται, παρόμοια συμπεριφορά επιδεικνύει και ο σ. Θεωνάς, δε θα έπρεπε να είχε επιλεγεί για ευρωβουλευτής. Οσον αφορά το επιχείρημα ότι αυτό έγινε, προκειμένου να μην δώσουμε τροφή στα αστικά ΜΜΕ, το θεωρώ, τουλάχιστον, απαράδεκτο και επικίνδυνο. Αλίμονο εάν διαμορφώναμε την πολιτική μας ανάλογα με το τι θα πουν οι πληρωμένοι κονδυλοφόροι της Χαριλάου Τρικούπη. Τότε, ούτε θα παλεύαμε ενάντια στον καπιταλισμό, ούτε θα κάναμε συνεργασίες με άτομα που δεν εγκρίνουν αυτοί, ούτε θα αποτελούσαμε το αντίπαλο δέος στην ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα. Τέλος, νομίζω ότι ένα βασικό σημείο που υστερούμε, είναι η κατανόηση της διαλεκτικής σχέσης μεταξύ εσωκομματικής δημοκρατίας και συγκεντρωτισμού. Το γιατί είναι αναγκαίος ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός, νομίζω ότι έχει απαντηθεί από τους θεωρητικούς και το έχει αποδείξει και η ιστορία. Μερικές φορές όμως, ο συγκεντρωτισμός με τον τρόπο που γίνεται, λειτουργεί εις βάρος της δημοκρατίας, αλλά και στο όνομα της δημοκρατίας καταπατούνται βασικές αρχές, όπως είναι η πειθαρχία. Ούτε το ένα είναι καλό, ούτε βέβαια το άλλο.

Το πρώτο μπορεί να περιοριστεί με την καλύτερη επιλογή των στελεχών που θα πλαισιώσουν τα διάφορα όργανα και τον καλύτερο έλεγχό τους, από αυτούς που τους επέλεξαν. Επίσης πρέπει να ρωτιέται συχνότερα η βάση για διάφορα ζητήματα και όχι να έρχονται προειλημμένες αποφάσεις για έγκριση. Ενα μέτρο που θα μπορούσα να προτείνω είναι το να κρατούνται πρακτικά από τις συνεδριάσεις, όπως γίνεται στην προσυνεδριακή διαδικασία, τα οποία να παραδίδονται στα μέλη του παραπάνω οργάνου, ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη μεταφορά των απόψεων προς τα πάνω. Εμπιστοσύνη βέβαια υπάρχει, αλλά είναι δύσκολος ο έλεγχος του κατά πόσο λαμβάνουν γνώση τα διάφορα όργανα των απόψεων και των προβληματισμών των μελών των παρακάτω οργάνων.

Το δεύτερο μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με την επαγρύπνηση και τη συνειδητή και αποφασιστική υπεράσπιση των καταστατικών αρχών που διέπουν τη λειτουργία του Κόμματος.

Κ. Ο. Πάτρας