Οι αλλαγές στα ασφαλιστικά συστήματα των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης έχουν ήδη αρχίσει και παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας κατά των εργαζομένων. Πρώτος στόχος της επίθεσης των κυβερνήσεων είναι το συνταξιοδοτικό σύστημα, το οποίο είναι και η καρδιά του συστήματος της κοινωνικής ασφάλισης.

Η τελευταία εξέλιξη σ' αυτό το μέτωπο ήταν η υπογραφή συμφωνίας μεταξύ της γερμανικής κυβέρνησης και της Ομοσπονδίας Γερμανικών Συνδικάτων (DGB). H συμφωνία, την οποία υπέγραψαν ο υπουργός Εργασίας, Βάλτερ Ρίστερ, και ο πρόεδρος της DGB, Ντίτερ Σούλτε, προβλέπει:

α) Τη μείωση των συντάξιμων αποδοχών. Συγκεκριμένα, ενώ μέχρι σήμερα η σύνταξη ήταν το 70% των τελικών αποδοχών του εργαζόμενου, τώρα θα μειωθεί στο 67%.

β) Την ενίσχυση των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών. Επ' αυτού η συμφωνία προβλέπει ότι θα αυξηθεί το αφορολόγητο όριο των εργαζομένων κατά 4% με την προϋπόθεση ότι αυτό το ποσό θα καταβάλλεται σε ιδιωτικά ασφαλιστικά ταμεία.

γ) Την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών. Ενώ μέχρι σήμερα, οι ασφαλιστικές εισφορές δεν μπορούσαν να ξεπερνούν το 19,3% των αποδοχών του ασφαλισμένου, τώρα ορίζεται ότι μπορούν να φθάνουν μέχρι και το 22%.

Αυτές οι αλλαγές αποκτούν ξεχωριστή σημασία, γιατί θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως πιλότοι και για τα άλλα κράτη- μέλη της ΕΕ.

Η προτεραιότητα που δίνουν οι «δεκαπέντε» στην αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος για την επόμενη χρονιά επιβεβαιώθηκε και στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της Νίκαιας. Στο κείμενο συμπερασμάτων αναφέρεται ότι το θέμα θα συζητηθεί σε έκτακτη Σύνοδο Κορυφής, που θα γίνει το πρώτο εξάμηνο του 2001 επί σουηδικής προεδρίας. Μέχρι τότε, και συγκεκριμένα μέχρι το Μάρτη 2001, τα κράτη-μέλη οφείλουν να υποβάλουν στην προεδρία της ΕΕ τις εκθέσεις για τη βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης. Με βάση αυτές τις εκθέσεις θα χαραχτούν οι γενικές κατευθύνσεις για τις επερχόμενες αλλαγές.

Οι αντιρρήσεις που μέχρι τώρα έχει η Βρετανία για μια κοινή πολιτική στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης δεν επιτρέπουν τη διαμόρφωση μιας πολιτικής υποχρεωτικής για όλα τα κράτη-μέλη. Ωστόσο, οι «δεκαπέντε» θα προσδιορίσουν ορισμένους δείκτες, με τους οποίους θα παρακολουθούν και θα αξιολογούν τις επιδόσεις των κρατών-μελών. Ετσι, θα δημιουργηθεί ένα πλαίσιο πολιτικής εντός του οποίου θα κινούνται οι αλλαγές.

Κεντρική θέση στο πλαίσιο αυτό κατέχει το «τριζωνικό» συνταξιοδοτικό σύστημα, για το οποίο οι «δεκαπέντε» έχουν εκδηλώσει το θαυμασμό τους στη Σύνοδο Κορυφής της Λισαβόνας τον περασμένο Απρίλη.

Σύμφωνα με αυτό το σύστημα, η σύνταξη θα «τριχοτομηθεί». Το ένα μέρος (το μικρότερο) θα δίνεται από το κράτος και θα είναι το «δίχτυ ασφαλείας» για να συγκρατεί τον συνταξιούχο στα όρια της φτώχειας και της εξαθλίωσης. Το δεύτερο μέρος θα προέρχεται από την αξιοποίηση των εισφορών των εργαζομένων στα ασφαλιστικά ταμεία, δηλαδή ο τζόγος στο Χρηματιστήριο. Το τρίτο μέρος, αυτό που θα διαμορφώνει τη σύνταξη σε ανθρώπινα επίπεδα, θα δίνεται από τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, εφόσον οι ασφαλισμένοι έχουν τη δυνατότητα να πληρώνουν τις εισφορές τους. Φυσικά, ένα τέτοιο σύστημα θα συμπαρασύρει ανάλογες ρυθμίσεις και αλλαγές στο σύστημα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

Στις αλλαγές που συζητούνται σε όλα τα κράτη-μέλη περιλαμβάνονται ακόμη η αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, η μείωση των εργοδοτικών εισφορών, η δραστική περικοπή επιδομάτων και ειδικών κατηγοριών βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων. Η όλη επιχείρηση στηρίζεται σε δύο ψευτοεπιχειρήματα. Το πρώτο επικαλείται τις δημογραφικές εξελίξεις, δηλαδή τη γήρανση των πληθυσμών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το δεύτερο αφορά στην ανάγκη μείωσης του «μη μισθολογικού κόστους εργασίας» για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων απέναντι στις αμερικανικές και τις γιαπωνέζικες.

Στην ουσία πρόκειται για συγκάλυψη της πραγματικής ουσίας της πολιτικής της ΕΕ για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου και των αναγκών του για μεγαλύτερα κέρδη.