Συμφωνώ με τις Θέσεις για το 21ο Συνέδριο και θα ήθελα να σταθώ στη σημασία και τον χαρακτήρα της ιδεολογικής δουλειάς για τους Ελληνες κομμουνιστές στο εξωτερικό.

Το ιδιαίτερο στοιχείο της δράσης στο εξωτερικό είναι ότι αυτό που ονομάζουμε «χώρο δράσης» είναι μια ολόκληρη χώρα με τα οικονομικά, πολιτικά, πολιτιστικά χαρακτηριστικά της. Με ένα Εργατικό Δίκαιο, ένα σύστημα Παιδείας, Υγείας κ.λπ. που οι κομμουνιστές καλούνται να καταλάβουν και να επεξεργαστούν υπό το πρίσμα των αναγκών των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων. Επομένως η καλή γνώση του χώρου δράσης, η κατανόηση των εξελίξεων γίνεται εξαιρετικά σύνθετο ζήτημα, πόσο μάλλον όταν η πρόσβασή μας σε διαφορετικούς χώρους είναι περιορισμένη.

Εξίσου σύνθετα γίνονται και άλλα ζητήματα που μπαίνουν από τις Θέσεις ως καθήκοντα για το Κόμμα. Πρέπει να προβληματίσει, για παράδειγμα, τις δυνάμεις του Κόμματος στο εξωτερικό το πώς μεταφράζεται για τους Ελληνες κομμουνιστές που ζουν εκτός Ελλάδας το κεντρικό ζήτημα επεξεργασίας του 21ου Συνεδρίου όπως τίθεται στο πρώτο κείμενο των Θέσεων: «Να γίνεται ακόμα πιο διακριτός στις πλατιές εργατικές - λαϊκές δυνάμεις ο ρόλος του ΚΚΕ ως ισχυρής οργανωμένης ιδεολογικοπολιτικής εργατικής - λαϊκής πρωτοπορίας, ως ο φορέας νέων ιδεών της επαναστατικής κοινωνικής προοπτικής, απάντησης στα μεγάλα ζωτικά προβλήματα που έχουν συσσωρευτεί και απαιτούν επιτακτικά τη λύση τους τον 21ο αιώνα». Η απάντηση σίγουρα δεν είναι εύκολη και πιθανότατα να πρέπει να είναι διαφορετική σε κάθε χώρα, ανάλογα με τον βαθμό οργάνωσης της εργατικής τάξης, το επίπεδο συνείδησης τόσο των μεταναστών όσο και των ντόπιων εργαζομένων, αλλά και άλλους παράγοντες, που μόνο με συλλογική επεξεργασία και γενίκευση πείρας μπορούμε να αναδείξουμε.

Η Ελβετία είναι μια χώρα, όπου η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων μεταναστών είναι υψηλά ειδικευμένοι επιστήμονες. Οι ερευνητές σε κλάδους όπως η φαρμακοβιομηχανία, οι τηλεπικοινωνίες, η πληροφορική, έχουν ένα βιοτικό επίπεδο σημαντικά υψηλότερο από αυτό της Ελλάδας, πράγμα που έχει άμεση επίδραση στη συνείδηση και δημιουργεί εύκολα μια εξιδανικευμένη εικόνα σε ένα μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων μεταναστών. Φτάνοντας ένας Ελληνας εργαζόμενος σε μια ξένη χώρα, είναι πολύ λογικό να μείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα σε έναν μικρόκοσμο του χώρου εργασίας του, του κλάδου του το πολύ πολύ, ειδικά όταν δεν έχει οικογένεια, που θα τον έφερνε πιο γρήγορα αντιμέτωπο με δυσκολίες που οφείλονται σε πλευρές της λειτουργίας του συστήματος (ζητήματα λαϊκής στέγης, παιδικοί σταθμοί, Εκπαίδευση, Υγεία). Το γεγονός αυτό ανεβάζει τις απαιτήσεις για την παρέμβαση των κομμουνιστών. Γίνεται πιο σύνθετη η διαδικασία της κατανόησης των μηχανισμών εκμετάλλευσης και ενσωμάτωσης, των ίδιων των αδιεξόδων του καπιταλισμού σε συνθήκες όπου ο τελευταίος πλασάρεται σε ένα ωραίο περιτύλιγμα. Απαιτεί από τους κομμουνιστές συστηματική μελέτη με σχεδιασμό, παρακολούθηση της επικαιρότητας και του δημόσιου λόγου των ντόπιων πολιτικών δυνάμεων, συζήτηση με τους ανθρώπους που γνωρίζουμε σε διαφορετικούς χώρους και οξυμένα αντανακλαστικά ώστε να είμαστε σε θέση να αξιοποιούμε και το παραμικρό στοιχείο για να μπαίνουμε στη συνέχεια στη διαδικασία να το ερμηνεύουμε. Η ερμηνεία όμως αυτή προϋποθέτει επίσης καλή γνώση των επεξεργασιών του Κόμματος, μαρξιστική μόρφωση και επαφή με τον κομματικό Τύπο. Η αντικειμενική δυσκολία στην επαφή με τα Οργανα του Κόμματος και την καθοδήγηση καθιστά τα παραπάνω ακόμα πιο αναγκαία.

Η εμπειρία δείχνει πως όταν συνδυάζονται τα παραπάνω αποκτάμε περισσότερα εφόδια. Για παράδειγμα, η απεργία των γυναικών στην Ελβετία το 2019 απασχόλησε τον κόσμο σε όλους τους χώρους και η συζήτηση για το γυναικείο ζήτημα απλώθηκε σε χώρους δουλειάς, στα πανεπιστήμια, στα ΜΜΕ, με ιδιαίτερη προβολή αντιλήψεων που αθωώνουν τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. Μελετώντας τη μαρξιστική αντίληψη για το γυναικείο ζήτημα και τις σχετικές επεξεργασίες του Κόμματος, αναδείξαμε, όπου μπορούσαμε να φτάσουμε, την ταξική φύση της γυναικείας ανισοτιμίας αλλά και καταλάβαμε καλύτερα εμείς οι ίδιοι τη σύνδεσή της με προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι και οι εργαζόμενες στην Ελβετία (ανυπαρξία Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, κατώτατου μισθού, δημόσιων κοινωνικών δομών). Το ίδιο ισχύει και για τη βαθύτερη μελέτη του συστήματος Υγείας που ξεκίνησε με αφορμή το ξέσπασμα της πανδημίας, η οποία ανέδειξε τα όρια ενός συστήματος ολοκληρωτικά ιδιωτικοποιημένου και την ανωτερότητα του κεντρικού σχεδιασμού, ως της μόνης σχέσης παραγωγής που μπορεί να εξασφαλίσει την υγεία του λαού, μακριά από λογικές μείωσης του κόστους.

Κάθε τέτοια προσπάθεια που γίνεται σε χώρες με ιδιαίτερα ανεπτυγμένο καπιταλισμό, δεν είναι σημαντική μόνο για τους Ελληνες κομμουνιστές που ζουν εκτός Ελλάδας και για τους ανθρώπους που πολύμορφα στηρίζουν το Κόμμα στο εξωτερικό. Είναι χρήσιμη και στην Ελλάδα γιατί αποκαλύπτει την απάτη του δήθεν «καλού καπιταλισμού» που διαβρώνει αντιλήψεις που ρίχνουν την ευθύνη στην κακή διαχείριση ή στην ανοργανωσιά του κράτους, αθωώνοντας τον χαρακτήρα του καπιταλισμού. Ωστόσο πρέπει γενικά με αφορμή το 21ο Συνέδριο να μας απασχολήσει κατά πόσο αυτή η πείρα γενικεύεται και κατακτιέται ενιαία και όπου αυτό δεν γίνεται θα πρέπει να εκτιμηθούν οι αντικειμενικές και υποκειμενικές αδυναμίες ώστε να ανταποκριθούμε στο καθήκον της ιδεολογικής, πολιτικής, μορφωτικής αναβάθμισης της δουλειάς του Κόμματος.