Το γεγονός ότι στο επίκεντρο του 21ου Συνεδρίου βρίσκεται η ισχυροποίηση του Κόμματος αποτελεί ένδειξη της ωριμότητας που έχουμε κατακτήσει σε συλλογικό επίπεδο, ωριμότητα που αντανακλάται και ταυτόχρονα προκύπτει από τις πλούσιες επεξεργασίες μας, πάνω απ' όλα από το Πρόγραμμά μας, αλλά και από την ίδια την ικανότητα να μπορούμε σήμερα να εντοπίζουμε εκείνες τις υποκειμενικές αδυναμίες που υπονομεύουν δυνατότητές μας. Υπό αυτό το πρίσμα θεωρώ ότι η προσωπική ευθύνη ενός μέλους του ΚΚΕ σήμερα είναι ακόμα μεγαλύτερη, καθώς το Κόμμα μας ενώ διαθέτει πλέον ένα τεράστιο οπλοστάσιο, αυτό πολλές φορές και σε μεγάλο βαθμό μένει αναξιοποίητο.

Νομίζω ακόμη ότι σήμερα, περισσότερο από ποτέ πριν, δεν μπορούμε να εφησυχάζουμε με την εργατική ένταξη ή καταγωγή των μελών του Κόμματος και της ΚΝΕ, καθώς οι ίδιοι οι αντικειμενικοί όροι ζωής της εργατικής τάξης, αλλά και η επεξεργασμένη προπαγάνδα της αστικής τάξης έχουν συμβάλει στην απώλεια ή εξασθένιση ορισμένων χαρακτηριστικών γνωρισμάτων της εργατικής τάξης που την καθιστούν την πρωτοπόρα στην κοινωνία. Φυσικά το βασικό στοιχείο που καθορίζει και τον ιστορικό της ρόλο, ο ρόλος της στην παραγωγή παραμένει και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά.

Η απόσπαση, για παράδειγμα, από τον χώρο δουλειάς και κατ' επέκταση από τους συναδέλφους που συνεπάγεται η επικράτηση της τηλεργασίας σε όλο και περισσότερους κλάδους, οι μορφές απασχόλησης που ντύνουν την υπαλληλική σχέση με τη σύμβαση έργου (μπλοκάκι), η μεγάλη ενδοκλαδική ή διακλαδική κινητικότητα των νέων εργαζομένων, αλλά και η εποχικότητα που χαρακτηρίζει μια σειρά κλάδων που απασχολούν μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού δεν ευνοούν την ανάπτυξη στοιχείων όπως η συλλογικότητα, η αλληλεγγύη, η εμπιστοσύνη στον συνάδελφο, ενώ στην περίπτωση της τηλεργασίας και του μισθωτού «αυτοαπασχολούμενου» μεγαλώνει συχνά ακόμη περισσότερο η απόσταση μεταξύ του παραγωγού και του προϊόντος που αυτός παράγει.

Σε ιδεολογικό επίπεδο, ο υπερθεματισμός της ατομικότητας, το ξεχώρισμα του ατομικού δικαιώματος από το κοινωνικό, στοιχεία που βρίσκονται στην προμετωπίδα της αστικής προπαγάνδας επηρεάζουν σήμερα με πολύ πιο άμεσο τρόπο τη συνείδηση της εργατικής τάξης. Δεν είναι μόνο οι παραπάνω αλλαγές στον τρόπο πώλησης της εργατικής δύναμης που μπορεί να συμβάλλουν στην ενίσχυση τέτοιας αντίληψης, αλλά και η σχεδιασμένη προσπάθεια της αστικής τάξης να ανάγει την υποκειμενική αντίληψη όχι μόνο σε κριτή αλλά πλέον και διαμορφωτή του αληθινού, προσπάθεια που συντελείται από τα ΜΜΕ μέχρι και από καταξιωμένους επιστήμονες. Η επίδραση αυτών των ιδεολογημάτων φτάνει πέρα από τα εμπόδια που αναπόφευκτα γεννάει στο επίπεδο του κινήματος και της συλλογικής διεκδίκησης. Αφορά πρώτα απ' όλα την άρνηση ύπαρξης αντικειμενικής πραγματικότητας, την αναζήτηση της διεξόδου σε νοητές κατασκευές. Δυσκολεύει, τέλος, την αποδοχή της κριτικής, την προθυμία υποβολής σε αυτοκριτική, συνδέεται άμεσα με την αστική ευγένεια που απαγορεύει τη διασάλευση της προσωπικής σφαίρας του ατόμου.

Οσον αφορά τις γυναίκες εργάτριες επιδρούν επιπλέον των παραπάνω και αντιλήψεις που εξαρτούν την πραγμάτωση από την ανταπόκριση στον ρόλο της μητέρας, την επαγγελματική καταξίωση ή και στα δύο ταυτόχρονα. Η πρώτη επιταγή ήταν βέβαια το ίδιο και περισσότερο ισχυρή από τα γεννοφάσκια των εκμεταλλευτικών κοινωνιών, η δεύτερη όμως ενισχύεται σταθερά τα τελευταία χρόνια ιδωμένη μάλιστα σαν τρόπος εξασφάλισης της ισοτιμίας με τον άντρα στο πλαίσιο αυτής της κοινωνίας, στοχεύοντας όμως στην πραγματικότητα στην απόσπαση περισσότερης υπεραξίας με τη διεύρυνση των παραγωγών. Φυσικά και αν ακόμη τα «κριτήρια επιτυχίας» πληρωθούν στο πλαίσιο αυτής της κοινωνίας, αυτό θα γίνει εις βάρος του χρόνου που θα μπορούσε να αφιερώσει η γυναίκα εργαζόμενη στον εαυτό της, στην ανάπτυξη της δικής της προσωπικότητας, θα συνοδεύεται πάντα από σωματική και ψυχική εξάντληση. Οι γυναίκες εργαζόμενες βρίσκονται, τέλος, στο επίκεντρο της προσπάθειας που συντελείται για να γίνεται αποδεκτή η εμπορευματοποίηση όλων των αναγκών, ακόμα και του ίδιου του ανθρώπινου σώματος.

Φυσικά τα καταναλωτικά πρότυπα, οι αξίες που διαμορφώνει ο αστικός πολιτισμός, επηρεάζουν συνολικά την εργατική τάξη. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των εργατών, ακόμη και το κουτσομπολιό ευνοούνται κατά βάση από το ξεχώρισμα είτε το τοπικό είτε το νοητό του ατόμου από τους άλλους συμμέτοχους στην κοινωνική παραγωγή, νομιμοποιούνται όμως και από τα τηλεοπτικά προγράμματα, από μουσικές και κινηματογραφικές δημιουργίες με τρόπο άμεσο.

Στα παραπάνω θα μπορούσαν να προστεθούν κι άλλοι παράγοντες που δυσκολεύουν τους εργάτες να αναπτύξουν συνείδηση του εαυτού τους ως τάξη ή συμβάλλουν στην ολοένα και μεγαλύτερη επίδραση των αστικών ιδανικών σε αυτούς. Το γεγονός αυτό επιτάσσει σήμερα ουσιαστική συνειδητοποίηση από τα μέλη του Κόμματος και της ΚΝΕ του ιστορικού μας ρόλου, αφομοίωση από το σύνολο του δυναμικού μας του Προγράμματος και των επεξεργασιών του Κόμματος. Πολύ πιο μαχητικά και με νέες μορφές οφείλουμε να διεξάγουμε την ιδεολογικοπολιτική μας παρέμβαση, χωρίς εκπτώσεις στα όπλα που διαθέτουμε, γιατί εκπτώσεις δεν κάνει ούτε ο αντίπαλος.

Αλλωστε, τόσο η μάταιη προσπάθεια αντιστάθμισης της πτώσης του μέσου ποσοστού κέρδους των καπιταλιστών από την ολοένα αυξανόμενη εντατικοποίηση της εργασίας με τους παραπάνω τρόπους, όσο και η επένδυση εκατομμυρίων ευρώ στην όξυνση της ιδεολογικής επίθεσης των αστών, επιστρατεύοντας ακόμα και σκοταδιστικές θεωρίες, ένα πράγμα σηματοδοτούν: Το σύστημα αυτό δεν έχει τίποτα άλλο να δώσει, είναι πιο ώριμο από ποτέ το καθήκον της ανατροπής του.