Τα μικροαστικά στρώματα της πόλης, εκτεταμένα σε αριθμό, δεν αγνοήθηκαν από την άρχουσα τάξη και τις αστικές κυβερνήσεις, οι οποίες ανέλαβαν την πρόσδεσή τους στον νέο «εθνικό στόχο». Ειδικά την περίοδο προετοιμασίας για την ένταξη στην ΕΟΚ, αλλά και αργότερα, τα ιδεολογήματα περί αυξημένων ευκαιριών σε μια αγορά «εκατομμυρίων καταναλωτών» συνοδεύτηκαν και από μια σειρά μέτρων ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, όπως η 197 ΑΝΕ/78 για τη στήριξη των βιοτεχνικών δραστηριοτήτων, η ενδυνάμωση του ΕΟΜΜΕΧ κ.ά. Σταδιακά τα μέτρα αυτά αδρανοποιήθηκαν και καταργήθηκαν μετά τη Συμφωνία του Μάαστριχτ, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι οι αστικές κυβερνήσεις δεν συνέχιζαν να διαμορφώνουν εξειδικευμένες πολιτικές στήριξης για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις.

Ετσι, σε περίοδο υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, τα διάφορα κοινοτικά προγράμματα και οι στοχευμένες κυβερνητικές πολιτικές συνέβαλαν εν μέρει στην αναπαραγωγή της αυτοαπασχόλησης. Χιλιάδες πολύ μικρές επιχειρήσεις, επιχειρήσεις αυτοαπασχολούμενων δημιουργήθηκαν σε νέους κλάδους, όπως οι υπηρεσίες και ο Τουρισμός. Κλάδους δηλαδή όπου είτε υπήρχε περιθώριο, λόγω χαμηλής συγκέντρωσης κεφαλαίου, είτε η λειτουργία τους κρινόταν απαραίτητη ως στεφάνη μονοπωλιακών επιχειρήσεων.

Οπως όμως ήταν αναμενόμενο, η «μεγάλη ευρωπαϊκή αγκαλιά» αποδείχθηκε τελικά αφιλόξενη. Η ένταξη στην ΕΟΚ και πολύ περισσότερο στην ΕΕ ενδυνάμωσε τον ανταγωνισμό και έπληξε μακροπρόθεσμα τις πολύ μικρές επιχειρήσεις και τους αυτοαπασχολούμενους, ξεκινώντας από τη βιοτεχνία στον Ιματισμό, στο Δέρμα κ.α. Στην ίδια κατεύθυνση επέδρασαν και νέα φαινόμενα, όπως η αυξημένη είσοδος εμπορευμάτων από Κίνα, Ινδία κ.ο.κ. στα τέλη της δεκαετίας του '90.

Ταυτόχρονα, η στρατηγική ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, που υλοποίησαν με συνέπεια ΕΕ και αστικές κυβερνήσεις, άρχισε να φανερώνει με μεγαλύτερη ένταση το αντιδραστικό της πρόσωπο. Διαπερνώντας κάθε πλευρά της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, επέδρασε ευρύτερα στην εργασία και τη ζωή των αυτοαπασχολούμενων. Εμβληματικοί νόμοι, π.χ. αυτοί για την «απελευθέρωση» του ωραρίου στο εμπόριο, άρχισαν να υποσκάπτουν σταδιακά την προοπτική τους σε όφελος των μεγαλύτερων εμπορικών αλυσίδων, των σούπερ μάρκετ. Παράλληλα, τα πιο λαϊκά τμήματα των αυτοαπασχολούμενων πλήρωναν το μάρμαρο μιας σειράς στρατηγικών μεταρρυθμίσεων, που οδήγησαν στο ξήλωμα κοινωνικών κατακτήσεων, όπως αυτές στην Κοινωνική Ασφάλιση.

Οι προτεραιότητες της ΕΕ και των αστικών κυβερνήσεων αποκαλύφθηκαν σε όλη τους την έκταση με το ξέσπασμα της βαθιάς οικονομικής κρίσης το 2008, που έβαλε σε νέα βάση τον ανταγωνισμό. Στο πλαίσιο των πολιτικών εξόδου από την κρίση, όπως αυτές συμπυκνώθηκαν στα μνημόνια, σε συνθήκες «ο θάνατός σου, η ζωή μου» σε διεθνές πεδίο για το μεγάλο κεφάλαιο, οργανώθηκε επί της ουσίας εκτεταμένη επίθεση απέναντι στα δικαιώματα των αυτοαπασχολούμενων. Η επιδείνωση του φορολογικού πλαισίου, η αυστηροποίηση στην είσπραξη των χρεών σε συνθήκες γενικευμένης αναδουλειάς, η περιώνυμη «κατάργηση των κλειστών επαγγελμάτων», που αφαίρεσε και τα τελευταία υπολείμματα προστασίας τομέων οικονομίας με εκτεταμένη παρουσία μικροεπιχειρήσεων, προχώρησαν με ρυθμούς οδοστρωτήρα. Με υψωμένη τη σημαία της ανταγωνιστικότητας, από τις χαμηλόφωνες εκτιμήσεις περί «διαρθρωτικού προβλήματος» της ελληνικής καπιταλιστικής οικονομίας λόγω παρουσίας πολλών μικροεπιχειρήσεων, περάσαμε στις εκκωφαντικές κραυγές του ΣΕΒ περί «φτώχειας των εθνών».

Σήμερα, με τις κατευθύνσεις Πισσαρίδη και τα ομογάλακτα προγράμματα «Ελλάδα 2.0» και «Ελλάδα+» των ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ σε πρώτο πλάνο, οι συγχωνεύσεις των πολύ μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων παραμένουν κύρια προτεραιότητα.

Η ανασφάλεια, ο «Γολγοθάς» των εκτεταμένων χρεών, τα lockdown και οι συνέπειες της πανδημίας, η γενικευμένη ακρίβεια στην Ενέργεια και τις πρώτες ύλες, που ψαλιδίζουν το εισόδημα, αποτελούν τη νέα κανονικότητα για χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες και επιβεβαιώνουν τα αδιέξοδα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.

Η πικρή πείρα των τελευταίων χρόνων αποδεικνύει περίτρανα ότι:

-- Η ΕΕ, ως ένωση του κεφαλαίου, δεν είναι το «απάνεμο λιμάνι» όπου μπορούν να επιβιώσουν οι αυτοαπασχολούμενοι για να καλύψουν τις βασικές ανάγκες τους, αλλά το φουρτουνιασμένο πέλαγος του ανταγωνισμού με το μεγάλο κεφάλαιο και τα μονοπώλια.

-- Οι κρίσεις, η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου είναι στο DNA του συστήματος. Αυτό είναι το πεδίο πάνω στο οποίο καλούνται να επιβιώσουν οι αυτοαπασχολούμενοι.

Η διέξοδος για τους χιλιάδες αυτοαπασχολούμενους βρίσκεται στην αμφισβήτηση της χρεοκοπημένης πια θεωρίας ότι τα συμφέροντά τους ταυτίζονται με αυτά των επιχειρηματικών ομίλων. Στη σύγκρουση με τη στρατηγική της ανταγωνιστικότητας, που βρίσκεται στον πυρήνα της ευρωενωσιακής πολιτικής και όλων των αστικών κυβερνήσεων. Στη συμπόρευση με το ΚΚΕ.

Ο δρόμος της λαϊκής αντεπίθεσης και συμμαχίας με την εργατική τάξη και τους βιοπαλαιστές αγρότες είναι το μόνο πραγματικό αντίβαρο για να μπουν εμπόδια στις αντιλαϊκές πολιτικές και να βρεθούν στο επίκεντρο οι σύγχρονες ανάγκες των λαϊκών στρωμάτων. Για να ανοίξει ο δρόμος για ριζικές αλλαγές στην οικονομία και την κοινωνία συνολικά, από τις οποίες θα ωφεληθούν και οι ίδιοι οι αυτοαπασχολούμενοι.