Οι Θέσεις για το 17ο Συνέδριο είναι σωστές, όπως επίσης σωστές είναι και οι επισημάνσεις που αναφέρονται στα θέματα αγροτικής οικονομίας και απασχολούμενων στον αγροτικό τομέα (Θέσεις 24, 27, 28).

Δεν υπάρχει όμως καμιά αναφορά για την Αλιεία, η οποία ανήκει στον πρωτογενή τομέα, έχει πολλά κοινά με τους άλλους τομείς της αγροτικής οικονομίας (γεωργίας, κτηνοτροφίας) υπάρχουν όμως κάποιες ιδιαιτερότητες τις οποίες επιθυμώ να επισημάνω, γιατί κατά την άποψή μου η πολιτική του ΑΑΔΜ πρέπει να επεκταθεί και στο θαλάσσιο χώρο που μέχρι στιγμής είναι ανύπαρκτη.

Είναι γεγονός ότι τα αλιευτικά δρώμενα διενεργούνται σε χρόνο και χώρο δύσκολα προσβάσιμο στη δημοσιότητα και η ενημέρωση είναι ελλιπής και αποσπασματική.

Η Αλιεία έχει οικονομική, κοινωνική και εθνική σημασία για τη χώρα μας ιδιαίτερα στον αιγαιοπελαγίτικο χώρο, που είναι ο κυριότερος ψαρότοπος.

Με την Αλιεία ασχολούνται 40.000 εργαζόμενοι πλοιοκτήτες ή/ και αλιεργάτες.

Η Αλιεία είναι πανάρχαια δραστηριότητα αλλά το επίσημο κράτος την ανακάλυψε μόλις στις αρχές του 20ού αιώνα και ασχολήθηκε συστηματικά με τον τομέα αυτό από τη δεκαετία του '50 και μετά.

Απ' τους πρώτους Νόμους και διατάξεις η Πολιτεία έδειξε με τι πνεύμα επρόκειτο να αντιμετωπίσει τους ψαράδες. Σαν μια κοινωνική ομάδα καταστροφέων του ενάλιου πλούτου τον οποίο το κράτος προσπαθεί να προστατέψει.

Η εντύπωση του παράνομου και καταστροφέα ψαρά, έχει περάσει σε πολλά τμήματα της κοινής γνώμης, με αποτέλεσμα διεκδικήσεις ψαράδων για πρόσβαση σε αλιευτικούς χώρους ή κατοχύρωση αλιευτικών εργαλείων να θεωρούνται ταμπού. Κάτι που δε συμβαίνει στους αγρότες όταν παλεύουν λ.χ. ενάντια στις ποσοστώσεις που επιβάλλει η ΕΕ.

Εκείνο που πραγματικά συμβαίνει στην Αλιεία είναι η ατομικότητα και ο ανταγωνισμός στην κάθε αλιευτική εκμετάλλευση.

Κάθε ψαράς επιδιώκει να αποκτήσει το μεγαλύτερο κομμάτι από την πίτα των αλιευτικών αποθεμάτων.

Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι η πληθώρα αλιευτικών τεχνών και εργαλείων και οι διαφοροποιήσεις στον τρόπο δουλιάς, χρονικά, τοπικά και μεθοδολογικά, δυσκολεύοντας έτσι τον ορθολογισμό στην εκμετάλλευση.

Το σκηνικό αυτό συντελεί στην εντατικοποίηση των αλιευτικών προσπαθειών, με αποτέλεσμα τη συχνή καταστρατήγηση των αλιευτικών διατάξεων.

Ασφαλώς υπάρχει υπεραλιεία που είναι προϊόν αυτής της άναρχης και σε ανταγωνιστική βάση αλιευτικής εκμετάλλευσης, αλλά είναι λάθος να χρεώνονται οι ψαράδες την ευθύνη της υπεραλίευσης.

Η υπεραλιεία συντελείται στη θάλασσα, αλλά έχει πριν σχεδιαστεί και οικοδομηθεί στην ξηρά. Οι ψαράδες μπορεί να είναι οι αυτόχειρες αλλά οι ηθικοί αυτουργοί είναι τα εμπορικά κυκλώματα και προπαντός οι πολιτικές ηγεσίες που διαμορφώνουν την αλιευτική πολιτική που οδηγεί στην υπεραλίευση και τους ψαράδες στη μιζέρια και στο περιθώριο.

Η αλιευτική διαχείριση υποταγμένη στους τυφλούς νόμους της αγοράς καταδικάζει τους ψαράδες να βρίσκονται σε μόνιμη ανασφάλεια. Η ανασφάλεια αυτή είναι η αιτία που τους εξωθεί στην εντατικοποίηση της αλιευτικής εκμετάλλευσης.

Η αλιευτική πολιτική του αστικού κράτους και στη συνέχεια της ΕΕ στηρίζεται στην ισχυροποίηση του μοντέλου του «μαγκιόρου ψαρά».

Οι επιδοτήσεις δε στοχεύουν στη συλλογικότητα που θα βοηθούσε στη σωστή διαχείριση των αλιευμάτων. Εχουν πάντα σαν βάση τη μεγιστοποίηση των ατομικών επιδόσεων του ψαρά.

Η Κοινή Αλιευτική Πολιτική διαφοροποιείται από τις προενταξιακές εθνικές πολιτικές που ήσαν ευκαιριακές και αποσπασματικές, στο ότι είναι προγραμματική και μεθοδευμένη για συγκεκριμένους στόχους.

Στηρίζοντας την οικονομία της αγοράς και κατ' επέκταση την υπεραλίευση, επιδιώκει μέσω των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων να περιέλθει η εκμετάλλευση του αλιευτικού πλούτου σε λίγα χέρια.

Ολες οι κοινοτικές δράσεις στοχεύουν στην αποδιάρθρωση του κοινωνικού χαρακτήρα της Αλιείας και στη μετατροπή της σε επιχειρησιακή Αλιεία βασισμένη σε κερδοφόρες αλιευτικές επιχειρήσεις που είναι η σύγχρονη έκδοση του «μαγκιόρου ψαρά».

Η ημερίδα που διοργάνωση το Κόμμα στις 15 Δεκέμβρη 2002 στο Βόλο φώτισε αρκετές πτυχές του αλιευτικού ζητήματος και σωστά έθεσε ως κεντρικό μοχλό της αλιευτικής ανάπτυξης τον παραγωγικό συνεταιρισμό που εξασφαλίζει τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη μεταξύ των ψαράδων και θέτει τις προϋποθέσεις για ορθολογική διαχείριση του ενάλιου πλούτου.

Μετά την ημερίδα δε δόθηκε συνέχεια στην προοπτική οικοδόμησης του ΑΑΔΜ στο θαλάσσιο χώρο και πιο συγκεκριμένα στην Αλιεία. Δεν υπήρξαν πρωτοβουλίες συσπείρωσης και κοινής δράσης ψαράδων όπως π.χ. με τους γεωργοκτηνοτρόφους.

Αιτίες κατά τη γνώμη μου είναι οι εξής:

1. Ατομισμός και ανταγωνιστικότητα μεταξύ των αλιευτικών εκμεταλλεύσεων που συντηρείται και προάγεται από τα εμπορικά κυκλώματα και τις πολιτικές, εθνικές και κοινοτικές, που θέλουν να αποδιαρθρώσουν τον κοινωνικό χαρακτήρα της Αλιείας.

2. Η γήρανση του αλιευτικού πληθυσμού πάνω στην οποία οικοδομούνται πολιτικές αποστασιοποίησης των ελάχιστων νέων ψαράδων από την πλειοψηφία των παλαιών, οι οποίοι θεωρούνται ως κοινωνικό εμπόδιο στην προοπτική οικοδόμησης της επιχειρησιακής Αλιείας.

3. Ο αφελληνισμός των πληρωμάτων στις μεγάλες αλιευτικές εκμεταλλεύσεις δυσκολεύει την επικοινωνία μεταξύ των ψαράδων. Επιπρόσθετα, η διαβίωση των ξένων αλιεργατών στα καΐκια διαμορφώνει συνθήκες καθεστώτος γαλέρας ως προς τις εργασιακές σχέσεις και συμβάλει στην υπεραλίευση.

4. Η διασπορά αλιευτικών εκμεταλλεύσεων στο χώρο και το χρόνο είναι αντικειμενική δυσκολία η οποία εντείνεται εξαιτίας του κλίματος ανταγωνισμού μεταξύ των ψαράδων.

Οι αδυναμίες συμμετοχικών διαδικασιών στους υπολειτουργούντες συλλογικούς φορείς των ψαράδων έδωσαν δυνατότητα σε διάφορους καιροσκόπους να αναλάβουν την ηγεσία τους και να την ασκούν κατά τρόπο προσωπικό, ξεπουλώντας τα συμφέροντα των συναδέλφων τους.

Στην Αλιεία ορισμένοι ιχθυέμποροι ήσαν παλιότερα πρόεδροι κάποιου αλιευτικού σωματείου ή/και συνεταιρισμού. Αυτό ισχυροποιεί τις επιφυλάξεις των ψαράδων στην ιδέα των συνεταιρισμών.

Η κατάσταση αυτή οδηγεί στη διάλυση συλλογικών φορέων ψαράδων και ταυτόχρονα σε διαδικασίες ενσωμάτωσης των ψαράδων σε εμπόρους προμηθευτές αλιευτικών εφοδίων ή/και παραληπτών αλιευμάτων. Αυτές οι ενσωματώσεις δημιουργούν κλίμα συντεχνιασμού και αντιπαλότητας μεταξύ των ψαράδων που δουλεύουν στον ίδιο χώρο και στα ίδια αλιεύματα.

Είναι επιτακτική ανάγκη η συσπείρωση όλων των πρωτοπόρων στοιχείων στον αλιευτικό κόσμο που έχουν τη δυνατότητα να διακρίνουν το δέντρο από το δάσος, τη δύναμη να ξεσκεπάζουν τους συντελεστές της αλιευτικής πολιτικής που τους καταδικάζουν στη μιζέρια και το περιθώριο.

Κυρίως όμως να έχουν ξεκαθαρισμένο στη σκέψη τους ότι η ΕΕ με τα προγράμματα επιδοτήσεων στοχεύει προοπτικά στην εκδίωξη των περισσότερων ψαράδων από τη θάλασσα.

Το Κόμμα μας έχει ιστορικό καθήκον να καταπιαστεί με τα αλιευτικά δρώμενα στο θαλάσσιο χώρο, με την ίδια συνέπεια και αυταπάρνηση που έχει επιδείξει στα χερσαία δρώμενα επί 86 χρόνια.

Αγώνας με προοπτική για την επιβίωση και την ανάπτυξη της λαϊκής εξουσίας με λαϊκή οικονομία.

Θανάσης Καλογερόπουλος

Ιχθυολόγος