Γρηγοριάδης Κώστας

Οι φαινομενικά... «σκληρότεροι» νόμοι, σε καμία περίπτωση δε σημαίνει ότι δεν αφήνουν ανοιχτά τα παράθυρα και τις δυνατότητες για τον παραπέρα πλουτισμό των μεγαλοεπιχειρηματιών και τα πολιτικά παιχνίδια με τους μεγαλοκατασκευαστές των δημοσίων έργων. Μπορεί η ΝΔ από την πρώτη στιγμή που έγινε κυβέρνηση να ισχυρίζεται ότι θέλει να πατάξει τη διαπλοκή, εκείνο όμως που εμφανώς επιχειρεί είναι το ανακάτεμα της τράπουλας των αλληλοεξυπηρετήσεων για να είναι και πάλι οι Ελληνες πολίτες στο ίδιο έργο... θεατές.

Γιατί, φυσικά, το νομοσχέδιο έχει να κάνει με τις διαδικασίες ανταγωνισμού, με την αναδιανομή της πίτας για το ποιος ή ποιοι και πώς θα νέμονται το χρήμα από τα δημόσια έργα.

Αλλωστε το κυβερνητικό νομοσχέδιο, όπως τόνιζε το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ την ημέρα που οι συναρμόδιοι υπουργοί παρουσίασαν τα βασικά σημεία του, «επιχειρεί να βάλει στο χώρο της λεγόμενης διαπλοκής μια τάξη που αφορά την πλουτοκρατία και τις διαδικασίες ανταγωνισμού ανάμεσα στις διάφορες μερίδες της και όχι τα λαϊκά στρώματα».

Το νομοσχέδιο με τίτλο «Μέτρα για τη διασφάλιση της διαφάνειας και την αποτροπή καταστρατηγήσεων κατά τη διαδικασία σύναψης δημοσίων συμβάσεων», είναι πολύπλοκο ενώ έχει και αρκετές ασάφειες. Συγχρόνως μπορεί ν' αποκλείει τους συγγενείς, αλλά δεν αποκλείει, όπως φαίνεται, τους «αχυράνθρωπους».

Περιλαμβάνει 12 άρθρα, τα οποία μεταξύ άλλων αναφέρονται στις ασυμβίβαστες ιδιότητες, στις κυρώσεις, στην ονομαστικοποίηση μετοχών εταιριών που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις. Μερικές από τις διατάξεις αναφέρουν ότι:

-- Βασικός μέτοχος θεωρείται πλέον αυτός που κατέχει το 1% - και όχι το 5% που προέβλεπε ο προηγούμενος - του μετοχικού κεφαλαίου.

-- Παρένθετα πρόσωπα είναι οι σύζυγοι, οι συγγενείς σε ευθεία γραμμή απεριορίστως και εκ πλαγίου μέχρι και τρίτου βαθμού εξ αίματος και εξ αγχιστείας. Το φυσικό ή νομικό πρόσωπο το οποίο ενεργεί για οποιαδήποτε αιτία για λογαριασμό ή καθ' υπόδειξη ή κατ' εντολή άλλου φυσικού προσώπου που κατέχει, είτε το ίδιο είτε μέσω άλλου παρένθετου προσώπου

-- Απαγορεύεται η σύναψη δημοσίων συμβάσεων με επιχειρήσεις ΜΜΕ, καθώς και με τους εταίρους, τους βασικούς μετόχους, τα μέλη των οργάνων διοίκησης και τα διευθυντικά στελέχη αυτών των επιχειρήσεων. Η απαγόρευση αναφέρεται και σε παρένθετα πρόσωπα. Από την απαγόρευση του άρθρου 4 εξαιρούνται οι «δημόσιες συμβάσεις που συνάπτονται με επιχειρήσεις των οποίων βασικός μέτοχος είναι πολιτικό κόμμα που εκπροσωπείται στη Βουλή των Ελλήνων ή εκπρόσωπος αυτού, εκτός εάν στις επιχειρήσεις αυτές συμμετέχει άλλος βασικός μέτοχος που κατέχει τις ασυμβίβαστες ιδιότητες του άρθρου 3 του νόμου αυτού».

-- Απαγορεύεται η σύναψη συμβάσεων με εξωχώριες εταιρίες. Αξιοσημείωτο είναι ότι με απόφαση του υπουργού Οικονομίας καθορίζονται οι χώρες στις οποίες λειτουργούν εξωχώριες εταιρίες, με βάση το σχετικό κατάλογο χωρών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).

Ερωτηματικά δημιουργούνται με το άρθρο 8 που αναφέρεται στην ονομαστικοποίηση μετοχών εταιριών που συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις. Δε θα χρειάζεται πιστοποιητικό διαφάνειας για έργο κάτω του 1.000.000 ευρώ, δηλαδή ανεξέλεγκτο θα είναι το τοπίο για δημόσια έργα που φθάνουν μέχρι τα 999 χιλιάδες ευρώ. Με τον προηγούμενο νόμο το ποσό αφορούσε για έργα πάνω από τις 250.000 ευρώ.

Το άρθρο αυτό αναφέρεται επίσης και σε αλλοδαπές ανώνυμες εταιρίες και στην ονομαστικοποίησή τους, καθώς και στην περίπτωση που υπάρχει αδυναμία ονομαστικοποίησης σε χώρες που δεν επιβάλλεται η ονομαστικοποίηση των μετοχών. Στην περίπτωση αυτή η αναθέτουσα αρχή, δηλαδή το ΕΣΡ υποχρεούται να ζητήσει από τον υποψήφιο το κάθε αναγκαίο στοιχείο από το οποίο να προκύπτουν τα φυσικά πρόσωπα που κατέχουν τις μετοχές. Εάν ο υποψήφιος δεν προσκομίσει στοιχεία, τότε αποκλείεται από τη συμμετοχή του στη διαδικασία.

«Παραθυράκι» αφήνεται στην παρ. 3 το ίδιου άρθρου, αφού ως προς τις εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών εταιρίες δεν ισχύει η ονομαστικοποίηση των μετοχών μέχρι φυσικού προσώπου. Συγκεκριμένα δεν ισχύει μεταξύ άλλων για τις μετοχές που κατέχονται από Οργανισμούς Συλλογικών Επενδύσεων σε κινητές αξίες, κρατών - μελών της ΕΕ ή του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, καθώς και από εταιρίες επενδύσεων χαρτοφυλακίου, ασφαλιστικές εταιρίες, από πιστωτικά ιδρύματα, από οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, με την προϋπόθεση ότι τα ανωτέρω έχουν την έδρα τους σε κράτη - μέλη της ΕΕ ή του ΟΟΣΑ.

Με ΠΔ, τέλος, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης ρυθμίζονται μεταξύ άλλων η διαδικασία και οι προϋποθέσεις για την ονομαστικοποίηση των μετοχών και ο τρόπος παρακολούθησης από το Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών.