Το ρόλο του πολιτικού φορέα που θα ηγηθεί της συνολικής ανασύνθεσης του αστικού πολιτικού σκηνικού, φαίνεται ότι επιλέγει για τον εαυτό του το ΠΑΣΟΚ, όπως προκύπτει από τη χτεσινή συνεδρίαση του ΕΓ, το οποίο συγκλήθηκε ενόψει της τριήμερης συνεδρίασης της ΚΕ, που ξεκινά σήμερα τις εργασίες της. Η επιλογή αυτή φυσικά συνάδει απόλυτα με τις υποδείξεις της ολιγαρχίας, η οποία βλέπει αυτή τη στιγμή στο ΠΑΣΟΚ τον πιο σταθερό πόλο της πολιτικής της εκπροσώπησης και ταυτόχρονα δείχνει να του αναγνωρίζει την πρωτοκαθεδρία στις διεργασίες «μετεξέλιξης» του πολιτικού πεδίου.

Ενδεικτικό των παραπάνω προθέσεων για «ανασύνθεση» του πολιτικού συστήματος της άρχουσας τάξης, είναι όχι μόνο τα όσα διεμοίφθησαν κεκλεισμένων των θυρών, αλλά και τα όσα δημοσίως δήλωσε μετά το ΕΓ ο Κ. Σκανδαλίδης. Οπως είπε, το κόμμα του θα πάρει πρωτοβουλίες για «την ανανέωση και τη μετεξέλιξη του πολιτικού συστήματος και των κανόνων του παιχνιδιού», ενώ δεν παρέλειψε να προχωρήσει ακόμα παραπέρα λέγοντας ότι «επαναοριοθετείται στις μέρες μας η προοδευτική από τη συντηρητική πρόταση». Λίγο παρακάτω ο Κ. Σκανδαλίδης, θέλοντας να δώσει ένα στίγμα των επερχόμενων τρικ που κατατείνουν στον... «εκσυγχρονισμό» του δικομματισμού, ανέφερε ότι «η πολιτική αναμέτρηση δεν ταυτίζεται με το δικομματισμό στο πολιτικό σύστημα, ούτε με τη μονοκομματική άσκηση της πολιτικής εξουσίας».

Αποδεικνύοντας, δε, ότι τα «κεντροαριστερά» σενάρια θα αποτελέσουν βασικό υλικό για τον εξωραϊσμό - ίσως και στο άμεσο μέλλον - του αστικού πολιτικού σκηνικού, ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ μίλησε για πολιτικές συμμαχίες που θα επιδιώξει το ΠΑΣΟΚ ώστε «να ανοίξουμε το πολιτικό σύστημα και το πολιτικό παιχνίδι, προκειμένου να υπάρξει η σωστή - όπως τη χαρακτήρισε - ανασύνθεση του ευρύτερου προοδευτικού χώρου»...

Φυσικά ο ρόλος αυτός που ανατίθεται από την ολιγαρχία στο ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί παρά να περνά μέσα από διεργασίες που αφορούν και το εσωτερικό του ίδιου. Πάντως, όπως προκύπτει από τη συνεδρίαση του ΕΓ, ο πρωθυπουργός προσανατολίζεται στον τομέα αυτό «να μη βιαστεί» και κατά την αρχή που λέει «δε θίγουμε τα μπάνια του λαού» (άρα και του κομματικού μηχανισμού), οι όποιες εξελίξεις μάλλον μετατίθενται για το Σεπτέμβρη.

Οπως προκύπτει από τα λεγόμενα του Κ. Σημίτη στη συνεδρίαση, σε όλη αυτή τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί θα προσπαθήσει να εμφανιστεί υπερκομματικός και πάνω από τις προσωπικές φιλοδοξίες των επιτελών του, στους οποίους επέστησε την προσοχή να μην προχωρούν στον έως τώρα διαχωρισμό μεταξύ «παλιού» και «νέου» ΠΑΣΟΚ. Οσον αφορά τις ευρύτερες αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό, ο πρωθυπουργός διαπίστωσε ότι στις επόμενες εκλογές θα πρέπει το πολιτικό παιχνίδι των κίβδηλων αντιπαραθέσεων να παιχτεί στη βάση νέων διαχωριστικών γραμμών, αφού, όπως εκτίμησε «όσο προχωράμε προς το 2004 δε θα μπορούμε να μιλάμε για τα πεπραγμένα της ΝΔ το 1990 - 1993».

Από τα στελέχη του ΕΓ και στο πλαίσιο της συζήτησης που διεξήχθη για την εκτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος, η Β. Παπανδρέου υποστήριξε ότι πρέπει να αλλάξει ο «λόγος» του ΠΑΣΟΚ, ώστε «να αποφεύγεται η σύγχυση με τη ΝΔ» ενώ ανέφερε ότι πρέπει να συνεχιστεί το άνοιγμα του ΠΑΣΟΚ προς τα «κεντροαριστερά», αφού από εκεί κέρδισε τις εκλογές και όχι από το άνοιγμα στην «κεντροδεξιά».

Ο Α. Τσοχατζόπουλος επανέλαβε αρκετές φορές ότι το ΠΑΣΟΚ πρέπει να ξεκαθαρίσει - πριν προχωρήσει σε κινήσεις που θα αφορούν και το εσωτερικό του - αν θα κινηθεί σε μια κατεύθυνση ενίσχυσης του δικομματισμού ή αν - όπως πιστεύει ο ίδιος - θα επιλέξει την τακτική συμμαχιών προτάσσοντας το διαχωρισμό ανάμεσα σε «κεντροαριστερά - κεντροδεξιά».

Από τα υπόλοιπα μέλη του ΕΓ ο Απ. Κακλαμάνης ανέφερε ότι το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις εκλογές, αλλά όσοι το ψήφισαν «δεν το έκαναν με την καρδιά τους», ενώ ο Χρ. Παπουτσής υποστήριξε ότι από το '84 γίνεται λόγος για «ανανέωση» του ΠΑΣΟΚ, χωρίς να έχει καταληχθεί τίποτα συγκεκριμένο... Ας σημειωθεί τέλος, ότι τόσο ο Α. Τσοχατζόπουλος όσο και οι Ε. Βενιζέλος και Τ. Αντωνίου ζήτησαν οι αλλαγές στο ΠΑΣΟΚ να μη γίνουν βιαστικά και να υπάρξει αναμονή, ώστε να ολοκληρωθούν οι διεργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη στους άλλους πολιτικούς χώρους. Αποψη που φαίνεται να γίνεται δεκτή.

Στο θέμα της λεγόμενης «διεύρυνσης» και «ανανέωσης» του ΠΑΣΟΚ η εισήγηση του ΕΓ - που εγκρίθηκε ομόφωνα από τα μέλη του - δεν επιβεβαιώνει, πάντως, τις έως τώρα μεγαλοστομίες. Οπως ανακοινώθηκε τα «μέτρα» περιορίζονται στη διεύρυνση της Εκτελεστικής Γραμματείας (γίνεται 35μελής) με μέλη της ΚΕ, τον επικεφαλής του ΙΣΤΑΜΕ και της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ και τους γραμματείς των Τομέων, ενώ οι συνεργαζόμενοι με το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές αποφασίστηκε να ενταχθούν στους διάφορους τομείς της ΚΕ και όχι να συμπεριληφθούν στα όργανα του κόμματος. Παράλληλα γίνεται λόγος για οργάνωση θεματικών συνδιασκέψεων, καθώς και για τη δημιουργία οργανωτικών επιτροπών που θα συμμετάσχουν στην επεξεργασία των θέσεων του συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ (Μάρτης 2002), το οποίο ο Κ. Σκανδαλίδης το χαρακτήρισε «επανιδρυτικό συνέδριο». Οσο για τις εκλογές σε επίπεδο νομαρχιακών επιτροπών, ξαναμετατέθηκαν, αυτή τη φορά για το Γενάρη του 2001.

Στην εισήγηση που θα κατατεθεί σήμερα στην ΚΕ, βασική εκτίμηση του ΕΓ είναι ότι «τις εκλογές τις κέρδισε το ΠΑΣΟΚ, δεν τις έχασε η ΝΔ»... Παράλληλα εκτιμάται ότι «διατηρήθηκε έστω αποδυναμωμένη» η αντιπαράθεση ανάμεσα στην «προοδευτική και συντηρητική συσπείρωση», ενώ γίνεται λόγος για «αμφίπλευρη» επιρροή του ΠΑΣΟΚ. Οι εισηγητές υποστηρίζουν ότι με τις εκλογές της 9ης Απρίλη «κλείνει οριστικά ο κύκλος της μεταπολίτευσης», ότι σε μεγάλο βαθμό υπήρξε «υπέρβαση» των διαχωριστικών γραμμών και θεωρούν ότι πρέπει να υπάρξει «ανασύνθεση» του πολιτικού τοπίου στη βάση της «συναίνεσης» και του «κοινωνικού διαλόγου». Δεν παραλείπουν, επίσης, να κάνουν λόγο για εκλογική υποχώρηση της πέραν του ΠΑΣΟΚ Αριστεράς...

Οσο για τη λεγόμενη «ανανέωση και διεύρυνση» του ΠΑΣΟΚ επαναλαμβάνονται τα όσα... άνευρα ανέφερε στις δηλώσεις του και ο Κ. Σκανδαλίδης. Οπως, δε, έλεγαν χτες στελέχη του ΠΑΣΟΚ, ούτε ο πρωθυπουργός θα ανοίξει πλήρως τα χαρτιά του στο θέμα αυτό με τη σημερινή του τοποθέτηση που θα είναι προσαρμοσμένη στον πανηγυρικό χαρακτήρα της συνεδρίασης της ΚΕ. Συνεργάτες του τελευταίου, πάντως, δεν απέκλειαν ο πρωθυπουργός με την ομιλία του να θέσει τις «βασικές κατευθύνσεις» για το ΠΑΣΟΚ που «θέλει ο ίδιος να δημιουργήσει»...