Το δρόμο να χρησιμοποιούνται οι κάμερες της Αστυνομίας και για άλλους «σκοπούς», πέραν της διαχείρισης της κυκλοφορίας, άνοιξε η «Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα» (ΑΠΔΠΧ). Επιβεβαιώνοντας έτσι όλους αυτούς τους μαζικούς φορείς που στηλιτεύουν το ρόλο της και της ζητούν να μην παρέχει άλλο άλλοθι για την παραβίαση όσων υποτίθεται ότι προστατεύει. Φορείς που καταγγέλλουν την παρακολούθηση την οποία υφίστανται και ζητούν την εδώ και τώρα αποκαθήλωση όλων των ηλεκτρονικών χαφιέδων.

Συγκεκριμένα, με ανακοίνωσή της στις 2/8/2005 η ΑΠΔΠΧ ενημέρωνε ότι επέτρεψε έως τις 24-5-2006 τη λειτουργία 293 καμερών του συστήματος «C4I» και 49 καμερών της ΕΛ.ΑΣ. Επαιρόταν μάλιστα ότι «απορρίπτει το αίτημα της Ελληνικής Αστυνομίας για επέκταση της λειτουργίας του συστήματος για οποιονδήποτε άλλο σκοπό πέραν αυτού της διαχείρισης της κυκλοφορίας και για άρση των περιορισμών, που είχαν τεθεί με την ανωτέρω απόφαση της Αρχής».

Τώρα, όμως, και καθώς δημοσιοποιήθηκε το πλήρες κείμενο της απόφασης (υπ' αριθμ. 58/2005) φαίνεται ότι η «Αρχή» δεν είπε όλη την αλήθεια...

Σύμφωνα με την απόφαση της ΑΠΔΠΧ, το υπουργείο Δημόσιας Τάξης υπέβαλε αίτημα «επέκτασης του σκοπού επεξεργασίας των προσωπικών δεδομένων που λαμβάνονται από το σύστημα. Ως δευτερογενής σκοπός επεξεργασίας δηλώνεται η προστασία προσώπων και αγαθών, στην οποία περιλαμβάνονται:

α) Η ειδική πρόληψη και εξιχνίαση σοβαρών αξιόποινων πράξεων, με αναφορά στη δυνατότητα χρήσης του συστήματος κατά τη διάρκεια συγκεντρώσεων ή συναθροίσεων(σ.σ.: Τι άλλο να πούμε εμείς;).

β) Η διαχείριση σοβαρών περιστατικών ασφάλειας και κρίσεων (σ.σ.: Οπως μια σύγκρουση με διαδηλωτές, μετά τη δράση των γνωστών αγνώστων προβοκατόρων;).

γ) Η προστασία επισήμων προσώπων κατά τις μετακινήσεις τους (σ.σ.: Ο Κλίντον ξανάρχεται;).

δ) Η προστασία ευπαθών στόχων (δημοσίων κτιρίων, πρεσβειών κλπ.), χωρίς αυτά να προσδιορίζονται ειδικότερα και συγκεκριμένα (σ.σ.: Πώς θα αντιμετωπιστεί άραγε μια κατάληψη υπουργείου;).

ε) Ο συντονισμός και έλεγχος του προσωπικού της Ελληνικής Αστυνομίας κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του.

στ) Η καταγραφή και διαβίβαση στις αρμόδιες αστυνομικές, εισαγγελικές και δικαστικές αρχές δεδομένων σε περίπτωση θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων και τροχαίων ατυχημάτων με εγκατάλειψη, καθώς και σε περίπτωση σοβαρών εγκληματικών αξιόποινων πράξεων».

Επίσης, η κυβέρνηση ζήτησε «διεύρυνση του αριθμού των χρηστών του συστήματος ώστε να υπάρχει η δυνατότητα (α) απευθείας λήψης και επεξεργασίας της εικόνας εκτός του ΘΕΠΕΚ και από τα Κέντρα Επιχειρήσεων της ΓΑΔΑ και της Γενικής Διεύθυνσης Ασφάλειας Επισήμων/Υπηρεσίας Προστασίας Επισήμων, του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας και (β) παράλληλης διασύνδεσης του συστήματος με τα Κέντρα Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού και του Λιμενικού Σώματος, χωρίς δυνατότητα χειρισμού των μηχανημάτων λήψης από τα τελευταία αυτά κέντρα».

Ζήτησε ακόμα να δοθεί «η δυνατότητα προσωρινής άρσης της απαγόρευσης που αφορά την αλλαγή της οπτικής γωνίας λήψης και την απόκρυψη εικόνας της εισόδου ή του εσωτερικού κατοικιών σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης και κατόπιν ειδικής αδείας της Αρχής».

Εκτός από τα όσα διαβάζονται πίσω από τις γραμμές στα αιτήματα της κυβέρνησης, στην απόφαση της «Αρχής» συμπεριλαμβάνονται και άλλα στοιχεία, τα οποία αποκαλύπτουν ότι μόνο για την αντιμετώπιση της εγκληματικότητας δε χρησιμοποιούνται οι κάμερες.

Π.χ. γράφει η ΑΠΔΠΧ ότι «δεν μπορούν να συναχθούν στοιχεία από τα οποία να προκύπτει η αποτελεσματικότητα της λειτουργίας κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης σε δημόσιους χώρους σε σχέση με την πρόληψη ή την καταστολή πράξεων που βλάπτουν τη δημόσια ασφάλεια.

»Ενδεικτικά, το υπουργείο Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου (Home Office) έχει εκπονήσει ειδική επιστημονική μελέτη (Home Office Research study 292, Martin Gill, Angela Spriggs, Assessing the impact of CCTV, Φεβρουάριος 2005), τα αποτελέσματα της οποίας είναι ιδιαιτέρως αποθαρρυντικά για την αποτελεσματικότητα των κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης σε σχέση με την ασφάλεια των πολιτών. Συγκεκριμένα, η μελέτη έδειξε ότι στις περισσότερες περιοχές όπου υπήρχε εγκατεστημένο ηλεκτρονικό σύστημα παρακολούθησης, η εγκληματικότητα δε μειώθηκε και ότι, όπου μειώθηκε, αυτό δεν είναι βέβαιο ότι οφειλόταν στην παρουσία καμερών. Η μελέτη έδειξε επίσης ότι οι κάτοικοι των περιοχών αυτών θεωρούσαν ότι η παρουσία των καμερών δεν τους έκανε να νιώθουν ασφαλέστεροι.

»Σύμφωνα με τα πορίσματα της μελέτης, η τοποθέτηση κλειστών κυκλωμάτων τηλεόρασης είναι αποτελεσματική σε σχέση με τη μείωση της εγκληματικότητας και την προστασία αγαθών σε μικρής κλίμακας φυλασσόμενους χώρους, όπως χώρους στάθμευσης, αποθήκες εμπορευμάτων, κλπ. Αλλά δεν υπάρχουν ενδείξεις που να καταδεικνύουν ότι είναι αποτελεσματική σε μεγάλης κλίμακας χώρους, όπως είναι οι δημόσιοι χώροι».

Εξάλλου, η ΑΠΔΠΧ παραπέμπει στο Μονομελές Πρωτοδικείο Πατρών, το οποίο «έκρινε προσφάτως με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (απόφαση 2765/2005) ότι "η λειτουργία των καμερών προσβάλλει παράνομα το δικαίωμα της προσωπικότητας (...) των πολιτών, διότι τους θέτει υπό έλεγχο και αδικαιολόγητο περιορισμό της ελευθερίας τους, ως εκδήλωση της προσωπικότητάς τους και τους παρεμποδίζει στην ελεύθερη ανάπτυξη της κοινωνικής και πολιτικής δραστηριότητάς τους. Η αίσθηση του πολίτη ότι είναι πολύ πιθανό να βρίσκεται υπό παρακολούθηση σίγουρα επηρεάζει τη συμπεριφορά του κατά τρόπο αντιτιθέμενο σε βασικές αξιολογήσεις μίας δημοκρατικής εννόμου τάξεως. Επομένως η λειτουργία των επίμαχων καμερών συνιστά ανεπίτρεπτη προσβολή των συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας του ατόμου (άρθρο 5 παρ. 1 Σ), της ιδιωτικής ζωής (άρθρο 9 Σ) και της προστασίας του ατόμου από τη συλλογή, επεξεργασία και χρήση των προσωπικών του δεδομένων (άρθρο 9Α Σ)».

Κι όμως, μετά από όλα αυτά - που και η ίδια άμεσα ή έμμεσα αναγνωρίζει - η ΑΠΔΠΧ, λίγες γραμμές πιο κάτω στην απόφασή της, αφήνει ανοιχτό «παραθυράκι» για παρακολουθήσεις και για άλλους «σκοπούς» πέραν της κυκλοφορίας. Σκοπούς τους οποίους ορίζουν οι μηχανισμοί καταστολής, με βάση «απειλές» που οι ίδιοι αυτοί μηχανισμοί προσδιορίζουν ως τέτοιες:

«Αυτό δεν αποκλείει το ενδεχόμενο, σε περίπτωση έκτακτης και ειδικής ανάγκης, να επιτραπεί η χρήση δεδομένων για άλλο σκοπό, αλλά μόνο μετά από ειδική άδεια της Αρχής, η οποία εκδίδεται κατόπιν υποβολής ειδικού και συγκεκριμένου αιτήματος του υπεύθυνου επεξεργασίας και υπό την προϋπόθεση ότι δεν θίγονται τα θεμελιώδη δικαιώματα των υποκειμένων».

Εύηχες οι προϋποθέσεις που θέτει στα χαρτιά της η ΑΠΔΠΧ, αλλά η εμπειρία της ΕΕ και της καλλιεργούμενης «τρομο-υστερίας» αποδεικνύει ότι άπαξ και ανοίξει η κερκόπορτα στην προστασία των δημοκρατικών δικαιωμάτων, δύσκολα κλείνει. Ειδικά από μια υπηρεσία που είτε δε θέλει, είτε δεν μπορεί.

Για του λόγου το αληθές σημειώνουμε τις πληροφορίες μέσα από την ίδια την ΑΠΔΠΧ ότι δεν έχει το προσωπικό ή τους μηχανισμούς να ελέγξει πώς και αν υλοποιούνται τελικά οι αποφάσεις της.

Και επισημαίνουμε το αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι στην τωρινή της απόφαση ζητά την αφαίρεση 32 καμερών που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις που έχει θέσει στη λειτουργία τους. Πρόκειται για τις ίδιες ακριβώς κάμερες των οποίων την αφαίρεση ζήτησε στις 24/11/2004, με την 63/2004 απόφασή της, όπου νομιμοποιούσε τη λειτουργία του συστήματος και μετά το πέρας των Ολυμπιακών Αγώνων.