Κλιμακώνεται η ένταση των διπλωματικών διαβουλεύσεων προκειμένου να διασαφηνιστεί αν η Τουρκία, που επιμένει να μην αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, έχει το δικαίωμα να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις ένταξης στην ΕΕ. Το εν λόγω ερώτημα, αξίζει να σημειωθεί, δεν προέκυψε μετά από την έκφραση επιφυλάξεων ή αντιρρήσεων από την ελληνική ή την κυπριακή πλευρά, αλλά με πρωτοβουλία της Γαλλίας, η οποία βρήκε την ευκαιρία να αξιοποιήσει το Κυπριακό ως όπλο στην έρπουσα ευρωατλαντική διαμάχη.

Ο Πρόεδρος της Γαλλίας, Ζακ Σιράκ, δήλωσε χτες πως η Γαλλία θέλει να συζητήσει με τους εταίρους της στην ΕΕ την άρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει την Κύπρο. Ο Σιράκ έκανε γνωστή την πρόθεσή του αυτή στη διάρκεια συνομιλίας του με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο.

«Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ενημέρωσε τον πρόεδρο της Επιτροπής για τα ερωτήματά μας σχετικά με την ερμηνευτική δήλωση που προστέθηκε από την Τουρκία στο πρωτόκολλο της Αγκυρας», δήλωσε ο προεδρικός εκπρόσωπος.

Οπως είναι γνωστό, η Τουρκία υπέγραψε στις 29 του Ιούλη μια συμφωνία με την οποία η τελωνειακή ένωσή της με την ΕΕ επεκτείνεται και στην Κυπριακή Δημοκρατία, μια σημαντική προϋπόθεση την οποία είχε θέσει η ΕΕ για να καταστεί δυνατή η έναρξη στις 3 του Οκτώβρη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Η Αγκυρα όμως προσέθεσε στο ντοκουμέντο αυτό μια δήλωση που αναφέρει πως η ενέργειά της αυτή δεν ισοδυναμεί με αναγνώριση της Κύπρου, η οποία εντάχθηκε στην ΕΕ το 2004.

Η τουρκική κυβέρνηση παρακολουθεί με προσοχή τη στάση των ευρωπαϊκών κρατών, κρατά χαμηλούς τόνους, ξεκαθαρίζοντας, ωστόσο, ότι δεν μπορεί να αναγνωρίσει την Κύπρο πριν επιλυθεί συνολικά το κυπριακό πρόβλημα.

Σύμφωνα με χτεσινές δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Οικονομικών, Αλί Μπαμπατσάν, η Τουρκία δεν αναμένει ότι οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ θα καταλήξουν σε συμφωνία όσον αφορά στη διαπραγματευτική εντολή για τις συνομιλίες με στόχο την ένταξή της στην ΕΕ, κατά τη συνάντησή τους στις 1 και 2 του Σεπτέμβρη στην Ουαλία. Ο Μπαμπατσάν ανέφερε όμως ότι η Τουρκία αισιοδοξεί πως θα αρχίσει τις ενταξιακές συνομιλίες, όπως έχει προγραμματιστεί, στις 3 του Οκτώβρη, παρά το γεγονός ότι στους κόλπους της ΕΕ μεγαλώνει η αντίθεση για την ένταξή της. «Υπάρχει μόνο μια μικρή πιθανότητα να ληφθεί μια τελική απόφαση (σχετικά με το κείμενο της διαπραγματευτικής εντολής) στις 1 και 2 Σεπτέμβρη... Θέλουμε όμως το έγγραφο για το διαπραγματευτικό πλαίσιο να έχει υπογραφεί πριν από τις 3 Οκτώβρη», πρόσθεσε.

Ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών στις χτεσινές του δηλώσεις επανέλαβε επίσης τη θέση της Αγκυρας ότι μπορεί να αποδεχτεί τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυπριακή κυβέρνηση μόνο έπειτα από μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού.

Ερωτηθείς σχετικά με τη δήλωση του Γάλλου πρωθυπουργού, Ντομινίκ ντε Βιλπέν, νωρίτερα αυτό το μήνα, ότι η Αγκυρα πρέπει να αναγνωρίσει την Κύπρο πριν αρχίσουν οι ενταξιακές συνομιλίες, ο Μπαμπατσάν απάντησε πως είναι σημαντικό να κατανοήσει κανείς την εσωτερική πολιτική κατάσταση στις χώρες-μέλη της ΕΕ. Ο Μπαμπατσάν πρόσθεσε ότι η Τουρκία δεν έχει φόβους όσον αφορά στη Γερμανία, μολονότι οι Χριστιανοδημοκράτες, που είναι φαβορί για τις γενικές εκλογές του ερχόμενου μήνα, αντιτίθενται έντονα στην ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ.

Μέσα σε αυτό το κλίμα η κυπριακή κυβέρνηση προαναγγέλλει διπλωματική εκστρατεία προκειμένου να διευκρινίσει τη θέση η οποία αποτελεί την κοινή γραμμή πλεύσης που έχει υιοθετηθεί με την Αθήνα.

Σύμφωνα με τη θέση αυτή, η Κύπρος, όπως και η Αθήνα, τάσσεται υπέρ της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας και της έναρξης των διαπραγματεύσεων στις 3 του Οκτώβρη, αρκεί βέβαια να ξεπεραστεί το παράδοξο, μια χώρα (η Τουρκία) να διαπραγματεύεται την ένταξή της σε μια ένωση κρατών την ίδια στιγμή που αρνείται να αναγνωρίσει ένα από τα κράτη (Κύπρος) της ένωσης.

Με τον τρόπο αυτό Αθήνα και Λευκωσία ευελπιστούν να διαφύγουν το σκόπελο να είναι αυτές που θα πρέπει να αρνηθούν την προώθηση των ευρωτουρκικών σχέσεων, καθώς δεν έχουν τέτοια πρόθεση. Πάντως, τόσο η Αθήνα όσο και η Λευκωσία θεωρούν συγκυριακή τη γαλλική «φιλοκυπριακή» τοποθέτηση και δεν εμφανίζονται διατεθειμένες να αναλάβουν μόνες τους το βάρος του «μπλοκαρίσματος» της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας, αν προηγουμένως δεν εξασφαλιστεί μια ευρύτερη συμμαχία.

Στο μεταξύ, ο πρόεδρος της κυπριακής Βουλής και ΓΓ της ΚΕ του ΑΚΕΛ πρόβαλε τις πάγιες θέσεις της κυπριακής εξωτερικής πολιτικής, αποστέλλοντας με αυτόν τον τρόπο το μήνυμα ότι η Λευκωσία δε σταματά να επιδιώκει την επίλυση του πολιτικού προβλήματος. «Δε βολευόμαστε, είπε ο Δ. Χριστόφιας, με διχοτόμηση ούτε με ευρωδιχοτόμηση», κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών της Παγκόσμιας Συντονιστικής Επιτροπής Κυπριακού Αγώνα (ΠΣΕΚΑ), που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του 14ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Αποδήμων Κυπρίων. Ο Δ. Χριστόφιας τόνισε ότι στόχος είναι η επανένωση της Κύπρου, η οποία θα δικαιώνει ολόκληρο το λαό, Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Επιπλέον, ο πρόεδρος της κυπριακής Βουλής χαρακτήρισε απαράδεκτη τη στάση της Τουρκίας να μην αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και να μην εφαρμόζει το Πρωτόκολλο για την Τελωνειακή Ενωση. «Η στάση αυτή αποτελεί πρόκληση για την Ευρωπαϊκή Ενωση, που καλείται να τη λάβει υπόψη της ενόψει της 3ης Οκτωβρίου, όταν θα παρθεί η τελική απόφαση για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας», υπογράμμισε ο Δ. Χριστόφιας.