«Ιδιαίτερα σοβαρές και ανησυχητικές» χαρακτηρίζονται από παράγοντες του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών οι τελευταίες κινήσεις της Αγκυρας, καθώς υπενθυμίζουν και προβάλλουν πάγιες απόψεις της τουρκικής διπλωματίας για το Αιγαίο και τη Θράκη. Η τελευταία τουρκική κίνηση διατυπώθηκε με διαβήματα, στα οποία το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών διαμαρτυρήθηκε γιατί η Αθήνα έδωσε άδεια για σεισμογραφικές έρευνες σε πλοίο υπό γερμανική σημαία, βόρεια της Κρήτης. Σύμφωνα με τη θέση της Τουρκίας η Ελλάδα δεν έχει αυτό το δικαίωμα, αφού, κατά την άποψη που επί δεκαετίες προβάλλει, δεν υπάρχει συμφωνία των δύο χωρών για την υφαλοκρηπίδα και υπό αυτήν την έννοια το καθεστώς στο Αιγαίο είναι υπό διευκρίνιση.

Θα πρέπει να θυμίσουμε πως την προηγούμενη βδομάδα η Τουρκία, μέσα από την ίδια λογική και επιχειρηματολογία, πραγματοποίησε ασκήσεις έρευνας και διάσωσης στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου, εντός όμως του FIR Αθηνών.

Μέσα στο πλαίσιο μιας προσπάθειας, που στόχο έχει την υπενθύμιση του συνόλου των διμερών εκκρεμοτήτων στις σχέσεις των δύο χωρών, εντάσσεται, σύμφωνα με την ελληνική διπλωματία και η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος της Αγκυρας για την κατάσταση της «τουρκικής», όπως την αποκαλεί, μειονότητας στη Θράκη.

Παρότι μέχρι αργά το βράδυ της Κυριακής το σκάφος συνέχιζε τις έρευνες κοντά στις ακτές της Κρήτης, η ένταση που σήκωσαν οι Τούρκοι - διεκδικώντας δικαίωμα να εκδίδουν κι αυτοί άδειες για έρευνες στο Αιγαίο - έχει επηρεάσει το πρόγραμμά του. Η Αγκυρα, με διαβήματα προς την Αθήνα και το Βερολίνο, αξίωσε να εκδώσει και αυτή άδεια για τη συνέχιση των ερευνών στα διεθνή ύδατα. Ταυτόχρονα η τουρκική κυβέρνηση έστειλε νωρίς το βράδυ της Παρασκευής ανοιχτά του χώρου των ερευνών τη φρεγάτα «Γκιντίζ», η οποία κινήθηκε, σύμφωνα με στρατιωτική πηγή, «διακριτικά και έφυγε ύστερα από περίπου μία ώρα».

Η κίνηση της φρεγάτας ανάγκασε το Ελληνικό Πεντάγωνο να κατευθύνει προς την περιοχή την κανονιοφόρο «Κραταιός», η οποία εκτελούσε προγραμματισμένες περιπολίες στον νότιο τομέα του Αιγαίου. Το περιστατικό δεν είχε ωστόσο συνέχεια, καθώς η τουρκική φρεγάτα κατευθύνθηκε προς το Βόρειο Αιγαίο.

Η υπόθεση αναμένεται να έχει συνέχεια καθώς στις 23 Μάη το πρόγραμμα προβλέπει έναρξη του κύριου μέρους των ερευνών με πόντιση και σεισμικών συσκευών. Προς το παρόν θέση της Αθήνας, όπως διατυπώθηκε από τον εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών, είναι ότι «τόσο η πραγματοποιημένη (επιστημονική) έρευνα όσο και η προηγηθείσα διαδικασία είναι σύμφωνες με το διεθνές δίκαιο και την ακολουθούμενη διεθνή πρακτική. Επί όλων αυτών, υπογράμμισε ο εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ, είναι ενήμερη η τουρκική πλευρά. Πιστεύουμε ότι το γεγονός αυτό δε θα επηρεάσει τις καλές σχέσεις που επιθυμούν οι δύο χώρες».

Αξίζει να σημειωθεί ότι με τα διαβήματα που υπέβαλε η Αγκυρα, με αφορμή τις έρευνες του υπό γερμανική σημαία σεισμογραφικού πλοίου, υπενθύμισε τη σταθερή και αταλάντευτη από το 1974 θέση της για το Αιγαίο.

Αξιοσημείωτο είναι επίσης πως στα διαβήματά της η Τουρκία χρησιμοποιεί διπλωματικά κέρδη που αποκόμισε από κρίσεις του παρελθόντος. Κατ' αρχήν υπενθυμίζει ότι δεν έχει υπογράψει τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας και προβάλλει τη θέση ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα.

Επίσης η Αγκυρα στα διαβήματά της ισχυρίστηκε ότι με την άδεια που έδωσε η Αθήνα για σεισμογραφικές έρευνες, παραβίασε το Πρακτικό της Βέρνης του 1976, σύμφωνα με το οποίο οι δύο χώρες είχαν συμφωνήσει να αποφεύγουν ενέργειες οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλούν εντάσεις στο Αιγαίο.

Τέλος, η Τουρκία υπενθύμισε τη Συμφωνία της Μαδρίτης του 1998. Με αυτήν τη συμφωνία, αποτέλεσμα της κρίσης των Ιμίων και της αμερικανικής διαμεσολάβησης, ο τότε πρωθυπουργός Κ. Σημίτης αναγνώρισε ενυπογράφως τα τουρκικά ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο...

Στο μεταξύ έντονη ήταν η αντίδραση από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης που κατηγόρησε την κυβέρνηση για... ακινησία. Με δήλωσή του ο τομεάρχης Εξωτερικών και Αμυνας του ΠΑΣΟΚ Χρήστος Παπουτσής κάλεσε την κυβέρνηση να απαντήσει άμεσα σε ποιες ενέργειες έχει προβεί μέχρι σήμερα για τη διασφάλιση της κυριαρχίας και των δικαιωμάτων της χώρας στο Αιγαίο. Φυσικά «ξέχασε» ο τομεάρχης του ΠΑΣΟΚ κάποιες ενέργειες που σφράγισαν την πολιτική των κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όπως το «ευχαριστώ» στις ΗΠΑ στην κρίση στα Ιμια ή την υπογραφή της συμφωνίας της Μαδρίτης κλπ.

Ο αναπληρωτής κυβερνητικός εκπρόσωπος Ευάγγελος Αντώναρος, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, παρέπεμψε στην παραπάνω ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών και δήλωσε ότι οι «σχετικές πληροφορίες δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα».

«Είναι γνωστή η έντονη σεισμικότητα της συγκεκριμένης περιοχής της Μεσογείου και είναι, επίσης, γνωστή η ανάγκη συνεχούς επιστημονικής παρακολούθησης αυτής της σεισμικότητας. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η αμιγώς επιστημονικού χαρακτήρα σεισμική έρευνα πραγματοποιείται από Γερμανικό Πανεπιστημιακό Ιδρυμα που υπέβαλε στην Ελλάδα το σχετικό αίτημα», είπε ο εκπρόσωπος. «Οι έρευνες έγιναν και γίνονται στο προβλεπόμενο διάστημα» πρόσθεσε.