Με τα σχέδια και τις επιδιώξεις των ΗΠΑ και της ΕΕ στην ευρύτερη περιοχή εμπλέκονται ολοένα και περισσότερο το Κυπριακό και τα Ελληνοτουρκικά (Αιγαίο), γεγονός που προμηνύει ανεπιθύμητες περιπέτειες στο όχι και πολύ μακρινό μέλλον.

Κόντρα στην εικόνα που έχει καλλιεργηθεί από τα εγχώρια ΜΜΕ περί δήθεν επικείμενης «κρίσης» στις σχέσεις ΕΕ -Τουρκίας το φθινόπωρο, λόγω του μη ανοίγματος των τουρκικών λιμανιών από την Αγκυρα, οι εξελίξεις δρομολογούνται σε διαφορετική κατεύθυνση.

Ειδικότερα, τόσο οι ΗΠΑ όσο και ισχυρές χώρες της ΕΕ εργάζονται για να αποφευχθεί πάση θυσία αυτό το «εφιαλτικό» σενάριο. Στο πλαίσιο αυτό αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες που έχουν στόχο να «διευκολυνθεί» η Τουρκία - η οποία διά στόματος Ερντογάν έχει ξεκαθαρίσει ότι προτιμά να σταματήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις παρά να αναγνωρίσει έμμεσα την Κυπριακή Δημοκρατία - να μην ανταποκριθεί στις «υποχρεώσεις» της. Τόσο η Ουάσιγκτον όσο και οι Βρυξέλλες στρέφουν την προσοχή τους στην ελληνική κυβέρνηση, την οποία προτρέπουν να εντείνει τις πιέσεις στην κυπριακή ηγεσία ώστε να μη δημιουργήσει «εμπόδια» στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας. Ταυτόχρονα, επιχειρούν να δρομολογήσουν ξανά τις διαδικασίες για τη «λύση» του Κυπριακού, εννοείται στη βάση του «σχεδίου Ανάν», ώστε, εκτός των άλλων, να προσφέρουν στην Αγκυρα το απαραίτητο πρόσχημα για να προχωρήσει στην αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Αμπ. Γκιουλ, εξέφρασε πρόσφατα την ικανοποίησή του για τις θέσεις της Ντ. Μπακογιάννη για το «νέο σχέδιο της ευρωπαϊκής ενωμένης Κύπρου», καθώς και για το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση εμπλέκεται ως «εγγυήτρια δύναμη» στην επίλυση του Κυπριακού...

Οι δυνατότητες και οι τρόποι παρέμβασης της ελληνικής κυβέρνησης προς την κυπριακή, στο όνομα της αποσόβησης μιας ευρωτουρκικής κρίσης, αποτέλεσαν το βασικό αντικείμενο της συνάντησης που είχε χτες το βράδυ η Ντ. Μπακογιάννη με τον Γερμανό ομόλογό της, Φρανκ - Βάλτερ Σταϊνμάιερ.

Για τη γερμανική πλευρά, όπως αναφέρεται σε χτεσινό τηλεγράφημα του ΑΠΕ από το Βερολίνο, η αποσόβηση μιας κρίσης ΕΕ-Τουρκίας είναι σημαντική, τόσο λόγω της βαρύτητας και σημασίας που έχουν οι σχέσεις Γερμανίας -Τουρκίας, όσο και λόγω του ότι η Γερμανία αναλαμβάνει από την 1η του Γενάρη 2007 την προεδρία της ΕΕ και δε θα ήθελε να αναδειχτεί το «τουρκικό» ως το μείζον θέμα που θα κληθεί να διαχειριστεί.

Γερμανοί διπλωμάτες, όπως αναφέρεται στο ίδιο τηλεγράφημα, σημείωναν με νόημα ότι «κοινός παρονομαστής» των συμφερόντων της Γερμανίας και της Ελλάδας, είναι να ...διευκολυνθεί η τουρκική κυβέρνηση να ανταποκριθεί στις ανειλημμένες υποχρεώσεις της έναντι της ΕΕ μέχρι το τέλος του χρόνου. Οι δύο υπουργοί Εξωτερικών στη χτεσινοβραδινή συνάντησή τους είχαν στόχο το συντονισμό των ενεργειών τους ενόψει της αντιμετώπισης των προβλημάτων που άπτονται της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας και των επιπτώσεων που μπορεί να έχει η αποτυχία εξεύρεσης διεξόδου στο θέμα του ανοίγματος των τουρκικών λιμανιών. Η γερμανική κυβέρνηση, πάντως, αυξάνει την «πίεση» για να υπάρξει μία «συμβολή» στην αποκλιμάκωση της υφιστάμενης έντασης προς την κατεύθυνση των Τουρκοκυπρίων, με στόχο την αποσόβηση μιας μείζονος σημασίας κρίσης στο ευρωτουρκικό «μέτωπο».

Την ίδια στιγμή, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει έκθεση του «Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων» στην Ουάσιγκτον, που υποδεικνύει στην κυβέρνηση των ΗΠΑ να ενθαρρύνει την ΕΕ ώστε να αυξήσει τις πιέσεις προς την κυπριακή κυβέρνηση.

Η έκθεση του έγκυρου στρατηγικού ιδρύματος, που έχει ιδιαίτερη επιρροή στη χάραξη της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, φέρει τον τίτλο «Δημιουργώντας δυναμική για μια νέα περίοδο στις σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας».

Σε ό,τι αφορά στο Κυπριακό η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη άμεσου διορισμού ειδικού συντονιστή για το ζήτημα, θέση η οποία παραμένει κενή μετά την αποχώρηση του Τομ Γουέστον. Εκτιμά ότι οι προβλέψεις του «σχεδίου Ανάν» ήταν προς όφελος της ελληνοκυπριακής πλευράς, και καλεί την Ουάσιγκτον να «ενθαρρύνει» τους Ευρωπαίους να ασκήσουν την επιρροή τους προς την Κυπριακή Δημοκρατία για να επιδείξει αυτή «περισσότερο εποικοδομητική συμπεριφορά», ενώ ζητεί από την κυβέρνηση Μπους να προχωρήσει «σε συγκεκριμένα πολιτικά, οικονομικά και διπλωματικά βήματα για να εξέλθουν οι Τουρκοκύπριοι από τη διεθνή απομόνωση».

Εκτιμά, δε, ότι η επίλυση του Κυπριακού «κατέστη αρκετά πιο δύσκολη μετά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ». Αφού αναφέρεται με θετικό τρόπο στο «σχέδιο δράσης» που κατέθεσε τον περασμένο Γενάρη η τουρκική πλευρά, η έκθεση διαπιστώνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει από την Τουρκία να ανοίξει τον εναέριο χώρο και τα λιμάνια της στην Κύπρο ως κίνηση αρχής και όχι στο πλαίσιο μιας λύσης του προβλήματος.

Σε ό,τι αφορά στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις το «Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων» τονίζει πως παρά τις διαφορές και διαφωνίες που υπήρξαν και εξακολουθούν να υφίστανται, Ουάσιγκτον και Αγκυρα έχουν ουσιαστικά κοινούς στόχους στο Ιράκ που είναι κυρίως η δημιουργία ενός ενιαίου, ομόσπονδου κράτους. Γι' αυτό προτείνει την έναρξη ενός «τριμερούς διαλόγου» για τα κουρδικά ζητήματα με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, της Τουρκίας και ηγετών των Κούρδων του Ιράκ, όπως και τη δημιουργία μιας «υψηλού επιπέδου επιτροπής αμερικανοτουρκικής συνεργασίας», που θα εγκαινιάσει έναν διμερή στρατηγικό διάλογο ασφάλειας.