Παπαγεωργίου Βασίλης

Η Κομισιόν υιοθέτησε χτες την πρόταση προς το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) για την «εταιρική σχέση προσχώρησης» της Τουρκίας, στη βάση των αποφάσεων του Ελσίνκι, αλλά χωρίς συγκεκριμένη δέσμευση της Αγκυρας για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και με γενικόλογη αναφορά στο Κυπριακό.

Πρόκειται για το βασικό «πλαίσιο» που θα ρυθμίζει τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας τα επόμενα χρόνια και θα «προπαρασκευάσει» τις διαπραγματεύσεις ένταξης της Τουρκίας, που αντιμετωπίζεται, πλέον, ως «υποψήφιο κράτος» με πλήρη δικαιώματα και υποχρεώσεις. Το δεκαεξασέλιδο κείμενο της «εταιρικής σχέσης» αποτελείται από την «πρόταση» της Κομισιόν προς το Συμβούλιο, ένα «διευκρινιστικό μνημόνιο» και ένα παράρτημα «γενικών αρχών», «προτεραιοτήτων» σε βραχυπρόθεσμη και μεσοπρόθεσμη βάση, καθώς και συγκεκριμένων «πολιτικών και οικονομικών κριτηρίων».

Η Τουρκία υποχρεούται «πριν από το τέλος του χρόνου» να υιοθετήσει ένα «εθνικό πρόγραμμα για την αποδοχή του κοινοτικού κεκτημένου» στη βάση της «εταιρικής σχέσης», που προτείνεται από την ΕΕ. Η πρόταση της Κομισιόν θα πρέπει να υιοθετηθεί από το Συμβούλιο της ΕΕ είτε σε επίπεδο υπουργών, είτε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Δεδομένης της σημασίας του ζητήματος, αναμένεται ότι θα εγκριθεί οριστικά από τους 15 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στη Νίκαια (7-9 Δεκέμβρη).

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι (Δεκέμβρης 1999) αποφάσισε ότι «η Τουρκία είναι υποψήφιο κράτος που προορίζεται να προσχωρήσει στην ΕΕ με βάση τα ίδια κριτήρια, τα οποία ισχύουν για τα λοιπά υποψήφια κράτη».

Για το σκοπό αυτό θα έπρεπε να ισχύσει μια «προενταξιακή στρατηγική», η οποία θα περιλαμβάνει: 1) τη βασική, δεσμευτική και υποχρεωτική «εταιρική σχέση προσχώρησης», 2) ένα «ενιαίο πλαίσιο για το συντονισμό όλων των πηγών κοινοτικής προενταξιακής ενίσχυσης» της ΕΕ προς την Τουρκία και 3) έναν γενικόλογο και μη καθορισμένο «ενισχυμένο πολιτικό διάλογο» σχετικά με την «πρόοδο για την εκπλήρωση των πολιτικών κριτηρίων προσχώρησης» (παράγραφος 12 του Ελσίνκι).

Στον ακαθόριστο «πολιτικό διάλογο» θα περιλαμβάνονται «και» τα θέματα που αφορούν την «αρχή της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών» σύμφωνα με τη Χάρτα του ΟΗΕ, καθώς και την «υποστήριξη» της ΕΕ στις «προσπάθειες» του γγ του ΟΗΕ για «συνολική ρύθμιση του Κυπριακού».

Εδώ και ένα χρόνο, μετά το Ελσίνκι, η Τουρκία αποδέχτηκε με ικανοποίηση τις αποφάσεις, επαναλαμβάνοντας, σε κάθε ευκαιρία, την (...) προσήλωση της Αγκυρας στις «αρχές» του ΟΗΕ. Η Αθήνα (...) χαιρέτισε, επίσης, προπαγανδίζοντας ότι οι υπόνοιες του Ελσίνκι περί «αρχών» για τα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό θα ενταχθούν ως «υποχρέωση».

Η πρόταση της Κομισιόν επανέφερε τις «αρχές» του Ελσίνκι στις «αρχές» της «εταιρικής σχέσης» και ενέταξε στο γενικόλογο και μη δεσμευτικό «πολιτικό διάλογο» μία υποχρέωση της Τουρκίας, «να στηρίξει σθεναρά τις προσπάθειες του γγ του ΟΗΕ ώστε να φέρει τη διαδικασία εξεύρεσης συνολικής λύσης του Κυπριακού σε αίσιον πέρας» - που η Αγκυρα δεν αποποιήθηκε ποτέ λεκτικά. Ετσι έκλεισε και επίσημα από την ΕΕ το Κυπριακό ως ζήτημα εισβολής και κατοχής, τα Ιμια και όλη η τουρκική προκλητικότητα στο Αιγαίο.

Πρόκειται για δικαίωση των τουρκικών θέσεων. Η τουρκική ηγεσία αρνήθηκε να εντάξει τα «διμερή» ελληνοτουρκικά θέματα και το Κυπριακό στις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας. Η Τουρκία είναι, πλέον, «υποψήφιο για ένταξη» κράτος στην ΕΕ έχοντας επιβάλει και διά νόμου τις γεωστρατηγικές επιδιώξεις της στην περιοχή της Ανατ. Μεσογείου.

Η πρόταση της Κομισιόν εμπλέκει την Τουρκία στις ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις των ευρωπαϊκών «μεγάλων δυνάμεων» με οικονομική «προσχώρηση», αλλά χωρίς να θίγεται ιδιαίτερα η καθεστωτική εσωτερική τάξη. Προβλέπεται «υποχρέωση» γενικού «εκδημοκρατισμού», αλλά είναι χαρακτηριστικό ότι δεν υπάρχει η λέξη «Κούρδοι».