Μια τρίτη πηγή αύξησης της ανεργίας είναι η μεγάλη συρρίκνωση του αγροτικού τομέα.

Με τη μαζική χρησιμοποίηση των αυτόματων μηχανών σε όλο και περισσότερους τομείς της γεωργίας έχει αυξηθεί αφάνταστα η παραγωγικότητα της εργασίας και ο τρόπος παραγωγής φυτών και ζώων, παρακάμπτοντας τις δυσκολίες της γης, του κλίματος, την αλλαγή των εποχών. Ηδη, έχουν δημιουργηθεί καινούριες ποικιλίες φυτών και ζώων με στόχο πάντα την αύξηση της παραγωγικότητας και του κέρδους.

Η υπερπαραγωγή, η πτώση τιμών και η καταστροφή μικρών και μεσαίων νοικοκυριών προς όφελος των πολυεθνικών θα οξύνει στο έπακρο την αγροτική κρίση, την ίδια στιγμή που εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από την πείνα.

Αν υπολογιστεί ότι στον πλανήτη ο μισός πληθυσμός είναι αγροτικός (2,4 δισ. άνθρωποι) και ότι στο βιομηχανικό τομέα και στον τομέα των υπηρεσιών δε δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας, αλλά αντίθετα μειώνονται, τότε το πρόβλημα γίνεται ακόμα πιο εκρηκτικό.

Στην καλύτερη περίπτωση θα έχουμε στα επόμενα χρόνια μεγάλα κύματα μετανάστευσης και πίεσης μεγάλων διαστάσεων σε όσους συνεχίζουν να έχουν εξασφαλισμένη μια κάπως σταθερή δουλιά έστω και με μερική απασχόληση.

Πρέπει να αναμένουμε παραπέρα χειροτέρευση και ριζικές αλλαγές στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης στον αγροτικό τομέα. Η ελληνική αγροτική οικονομία θα βρεθεί αντιμέτωπη με τεράστια προβλήματα.

Ως το 2010, σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, θα προστεθούν 700 εκατ. νέα εργατικά χέρια στον πλανήτη, δυναμικό μεγαλύτερο από το εργατικό δυναμικό του βιομηχανικού κόσμου.

Για να εξασφαλίσουν ένα εισόδημα στις αναπτυσσόμενες και αναπτυγμένες χώρες τα νέα εργατικά χέρια πρέπει να δημιουργηθούν σε όλο τον κόσμο στα επόμενα 10 χρόνια περισσότερες από 1 δισ. θέσεις εργασίας, πράγμα εντελώς αδύνατο στα πλαίσια του καπιταλισμού.

Από τα περιορισμένα αυτά στοιχεία είναι ολοφάνερη η τάση που κυριαρχεί.Οι πολυεθνικές μπορούν σήμερα να παράγουν έναν άνευ προηγουμένου όγκο αγαθών και υπηρεσιών με όλο και μικρότερο εργατικό δυναμικό.

Η μαζική ανεργία που δημιουργείται δεν μπορεί να απορροφηθεί.

Η εξέλιξη αυτή είναι ανεπίστρεπτη και είμαστε ακόμα στην αρχή.

Για την εξέλιξη αυτή δε φταίει βέβαια η τεχνολογική εξέλιξη, αλλά το ότι αυτή και τα αποτελέσματά της υποτάσσονται στο κεφάλαιο.

Στο χώρο της Ευρώπης, παρά τη σοβαρή επίθεση που έχει δεχτεί η εργατική τάξη, διατηρούνται ακόμα βασικές κατακτήσεις που για ιστορικούς λόγους ήταν σημαντικές.

Συνολικά οι δαπάνες εργασίας είναι κατά 50% ακριβότερες από τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία.

Οι δημόσιες κοινωνικές δαπάνες είναι υψηλότερες από κάθε άλλη βιομηχανική περιοχή, καθώς και η φορολογία των επιχειρήσεων.

Συνολικά οι φόροι και οι δαπάνες για την κοινωνική ασφάλιση, τα επιδόματα ανεργίας, συντάξεις και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ανέρχονται στο 41% του ΑΕΠ της ΕΕ. Ενώ το αντίστοιχο ποσό για τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία φτάνει στο 30% με τάσεις μείωσης.

Με τη "Λευκή Βίβλο" και το "Σύμφωνο Σταθερότητας" ό,τι έχει απομείνει για την εργατική τάξη θα αποτελεί παρελθόν αν δε μεγαλώσει η αντίσταση των εργαζομένων.

Οι καπιταλιστές στην Ευρώπη ξεχωριστά και η Ευρωπαϊκή Ενωση ως συλλογικός εκφραστής τους ακολουθούν κατά πόδας τις ΗΠΑ στην πολιτική τους απέναντι στην εργατική τάξη. Μόνο που στο χώρο της Ευρώπης οι αγωνιστικές παραδόσεις της εργατικής τάξης είναι πολύ πιο πλούσιες.