10ο ΜΕΡΟΣ

Ενώ συνεχιζόταν η καμπάνια ότι ο Τσε είχε δολοφονηθεί στην Κούβα, στις 29 του Ιούνη ο δημοσιογράφος του Ασοσιέιτεντ Πρες (AP) Ρόμπερτ Μπέπρεγες έστειλε ανταπόκριση από το Καμίρι, όπου αμφέβαλε αν πραγματικά ο Τσε βρισκόταν στη Βολιβία ή αν οι φιντελιστές εκμεταλλεύονταν απλά το όνομα και τη φήμη του για να δώσουν λάμψη στο αντάρτικο, να ξυπνήσουν τον ενθουσιασμό και να καταφέρουν να εμφανιστούν παρόμοια κινήματα στην Αργεντινή, τη Βραζιλία και την Παραγουάη. Εγραψε ότι ο Τσε Γκεβάρα είχε εξαφανιστεί από την Κούβα το Μάρτη του 1965 κι ότι ο Φιδέλ Κάστρο είχε πει πως είχε πάει σε επαναστατική αποστολή σε άλλες χώρες. Ανέφερε ότι από τότε είχε ειπωθεί πολλές φορές πως βρισκόταν στο Κογκό, στην Αργεντινή, στο Περού ή σε κάποιο άλλο μέρος, αλλά ότι πολλοί πίστευαν πως τον σκότωσαν στην Κούβα οι αντίπαλοί του, που ήταν αντίθετοι με την πολιτική του υπέρ της ιδεολογίας των Κινέζων κομμουνιστών που διαφωνούσαν με τη Μόσχα.

Στο μεταξύ, οι μυστικές υπηρεσίες της Βολιβίας και η CIA είχαν συμφέρον να εξακολουθήσουν να τροφοδοτούν την ιδέα ότι ο Τσε ήταν νεκρός, μέχρι να ολοκληρωθεί το σχέδιο εξόντωσης της αντιπολίτευσης και φυλάκισης όλων των πιθανών συνεργατών της.

Ο Βολιβιανός δημοσιογράφος Χόρχε Ρόσα έγραψε ότι τα μέσα ενημέρωσης και όλος ο προπαγανδιστικός μηχανισμός του στρατηγού Μπαριέντος ωρύονταν ενάντια στους αντάρτες, με σκοπό να δηλητηριάσουν την κοινή γνώμη με το άρρωστο μίσος τους και διαβεβαίωσε: "Ελεγαν μια λέξη και... ήταν ψέμα. Μετέδιδαν ένα ανακοινωθέν και... ήταν πλαστό".

Στις 6 Ιούλη του 1967, οι αντάρτες κατέλαβαν την πόλη Σαμαϊπάτα, πρωτεύουσα της επαρχίας Φλόριδα, που βρίσκεται στα 120 χιλιόμετρα απόσταση από την πόλη Σάντα Κρους, από τον κυριότερο δρόμο που συνδέει αυτή την πόλη με την Κοτσαμπάμπα, το Ορούρο, το Σούκρε και τη Λα Πας. Είναι μια απ' τις πόλεις με τη μεγαλύτερη διέλευση οχημάτων, όπου ανεφοδιάζονταν με καύσιμα τα οχήματα και σταματούσαν για φαγητό οι ταξιδιώτες.

Η κατάληψή της συνιστούσε πρόκληση και ταυτόχρονα κατόρθωμα, γιατί η πιο κοντινή φρουρά είχε ενισχυθεί πριν από βδομάδες.

Με μια γρήγορη επιδρομή, έξι αντάρτες κατέλαβαν το διοικητήριο του στρατού, αφόπλισαν τους στρατιωτικούς, αγόρασαν φάρμακα, τρόφιμα και ρουχισμό, μίλησαν με τους κατοίκους της περιοχής και τους ταξιδιώτες, στους οποίους εξήγησαν τους στόχους του αγώνα.

Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ αξιολόγησαν την πράξη αυτή σαν μια μεγάλη ήττα του βολιβιανού στρατού. Με διαφορετική πρόθεση, η στρατιωτική διοίκηση της 8ης Μεραρχίας μεγιστοποίησε τον αριθμό των ανταρτών που πήραν μέρος, αναφέροντας ότι ήταν δεκάδες κι ότι ανάμεσά τους υπήρχαν Βιετκόνγκ σαν διοικητές, κι όλα αυτά για να δικαιολογήσουν τη στρατιωτική αποτυχία και να μπορέσουν έτσι να ζητήσουν μεγαλύτερη βοήθεια από τις ΗΠΑ.

Οι πληροφορίες αυτές ενίσχυσαν τη μαρτυρία που παρουσίασε ο πρέσβης των ΗΠΑ στις 4 του Μάη, αναφερόμενος στους αντάρτες, σε μια επιτροπή του Κογκρέσου της χώρας του: "Πρόκειται για ένα συγκεκριμένο πυρήνα που δε θα ξεριζωθεί εύκολα. Θα μπορούσε να πάρει πολύ καιρό. Σ' αυτό το διάστημα, αναγκαστικά θα διατεθούν τα μέσα που υπάρχουν για άλλους σκοπούς, κι αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι μακροπρόθεσμα το νόημα της απειλής".

Επίσης, οι αναλύσεις του Τύπου στις ΗΠΑ συμφωνούσαν μ' αυτή την εκτίμηση. Στο τεύχος του στις 26 του Ιούνη, το βδομαδιάτικο περιοδικό Γιου Ες - Νιουζ εντ Ουέρλντ Ριπόρτ έγραψε ότι ενώ οι αντάρτες συνέχιζαν τις επιχειρήσεις τους, η χώρα αντιμετώπιζε τον υπαρκτό κίνδυνο να κατρακυλήσει σ' ένα άλλο στρατιωτικό πραξικόπημα, έναν ανεξέλεγκτο πληθωρισμό, ακόμα και σ' ένα εμφύλιο πόλεμο κι ότι ο βολιβιανός στρατός είχε απογοητευτεί μετά από δύο μήνες που κυνηγούσε τους αντάρτες, χωρίς να έχει να επιδείξει τίποτα κι ότι τόσο ο Μπαριέντος όσο κι ο Οβάντο είχαν χάσει το κύρος τους, λόγω της φανερής σύγχυσης και της αναποφασιστικότητάς τους.

Η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς, απ' την πλευρά της, σε κυριακάτικη ανάλυσή της έγραψε ότι και μόνο το γεγονός ότι συνέχιζε να υπάρχει το αντάρτικο, αποτελούσε στρατιωτική νίκη του.

Αργότερα, η εφημερίδα απέδωσε σε έναν αξιωματούχο των ΗΠΑ την άποψη ότι αν οι αντάρτες μπορούν να κινούνται ελεύθερα και καταφέρουν να έχουν τη στήριξη περισσότερων οπαδών, αυτό θα κόστιζε μεγαλύτερη προσπάθεια για να τους μετακινήσουν απ' τις θέσεις τους.

Οι αναλύσεις αυτές και η κατάληψη της Σαμαϊπάτα ανησύχησαν τους Βορειοαμερικανούς, οι οποίοι εκτίμησαν την πιθανότητα μιας άμεσης επέμβασης των στρατευμάτων τους, γιατί οι αρχηγοί του στρατού της Βολιβίας έδειχναν μεγάλη ανικανότητα στο να σταματήσουν την προέλαση των ανταρτών, παρά την τεράστια βοήθεια σε συμβούλους και σε πόρους που είχαν πάρει.

Το βδομαδιάτικο περιοδικό Νιούσγουικ σημείωσε ότι υπάρχει αυξανόμενη έλλειψη εμπιστοσύνης εκ μέρους του Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ στην ικανότητα της κυβέρνησης του Μπαριέντος να αντιμετωπίσει την κατάσταση που δημιουργούσαν οι αντάρτες στη χώρα.

Το καθεστώς της Βολιβίας παρέπαιε λόγω των επιτυχιών που είχαν οι αντάρτες και της επίδρασής τους στην κοινή γνώμη, των στρατιωτικών αποτυχιών και των αντιθέσεων στα υψηλά κλιμάκια, του φοιτητικού κινήματος που ήταν σε πραγματική εξέγερση, των άνεργων εργατών, των δασκάλων που ήταν έτοιμοι να κατέβουν σε απεργία, των ορυχείων και των συνδικάτων που είχαν καταληφθεί από το στρατό.

Από την εξορία όπου βρίσκονταν, διάφοροι ηγέτες της αντιπολίτευσης διακήρυσσαν ότι ο Μπαριέντος έπρεπε να παραιτηθεί από τα καθήκοντά του, ότι η Βολιβία γινόταν Βιετνάμ, ότι μια κυβέρνηση, που δεν μπορεί από μόνη της να διατηρήσει την τάξη και να αποκαταστήσει το κύρος της, οφείλει να παραιτηθεί. Κι αν δεν το κάνει, πρέπει να ανατραπεί με οποιοδήποτε τίμημα.Ο Βορειοαμερικανός δημοσιογράφος Ου. Στίβενς της εφημερίδας Λος Αντζελες Τάιμς κατάφερε να πάρει συνέντευξη από διάφορους υψηλόβαθμους αξιωματικούς του στρατού και διαπίστωσε ότι η σύγκρουση ανάμεσα στους στρατηγούς και σε άλλους αξιωματικούς του στρατού είχε φτάσει στο αποκορύφωμά της. Ο καθένας τους ονειρευόταν να φορέσει τον προεδρικό μανδύα και η αμφιβολία, η υποψία, η ίντριγκα δημιουργούσαν ένα συμπαγές δίκτυο που περιλάμβανε και υψηλόβαθμους ηγέτες του πολιτικού μηχανισμού.

Στο διεθνές επίπεδο, νέα προβλήματα έρχονταν να προστεθούν. Στις 4 του Ιούλη, η κοινή γνώμη έμαθε ότι το τρένο 503 με 28 βαγόνια ερχόταν γεμάτο όπλα, καμουφλαρισμένο με σακιά αλεύρι από στάρι. Η πληροφορία έλεγε επιπλέον ότι επρόκειτο για το τέταρτο τρένο που έφτανε από το Τουκουμάν στη συνοριακή πόλη Κιάκα, ότι Αργεντινοί στρατιώτες εξασφάλιζαν την προστασία του μέχρι την πόλη αυτή και από εκεί και πέρα θα τους αντικαθιστούσαν Βολιβιανοί στρατιώτες.

Η κυβέρνηση της Χιλής αντέδρασε βίαια. Απαίτησε εξηγήσεις και απ' τις δύο κυβερνήσεις. Η στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ και της Αργεντινής για τον επανεξοπλισμό των Βολιβιανών αποτελούσε κίνδυνο που οι Χιλιανοί στρατιωτικοί δεν ήταν διατεθειμένοι να επιτρέψουν. Αμέσως οι βορειοαμερικανικές αρχές ανέλαβαν να τους δώσουν εγγυήσεις ότι τα όπλα δεν επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν εναντίον τους.

Από την άλλη μεριά, οι δηλώσεις του κυβερνήτη της Παραγουάης Αλφρέδο Στρέσνερ, ότι σε περίπτωση ανάγκης ήταν διατεθειμένος να στείλει στρατιώτες στη Βολιβία, γιατί η έξαρση της δραστηριότητας των ανταρτών αποτελούσε πραγματικό κίνδυνο για το καθεστώς του, αφού ο Μπαριέντος, απ' ό,τι φαινόταν, δεν ήταν σε θέση να ελέγξει την κατάσταση, ανησύχησαν την κοινή γνώμη της Βολιβίας, που είχε ακόμα πρόσφατες τις συνέπειες του πολέμου του Τσάκο, όπου είχε χάσει σημαντικό μέρος της επικράτειάς της και είχαν πεθάνει πολλά άξια παιδιά της.

Οι Βορειοαμερικανοί ενδιαφέρονταν και πίεζαν ώστε οι στρατοί των γειτονικών με τη Βολιβία χωρών να είναι αυτοί που θα έκαναν την άμεση επέμβαση. Ομως, οι αντιθέσεις, οι διασπάσεις και οι καχυποψίες μεταξύ της στρατιωτικής ιεραρχίας των χωρών αυτών εμπόδιζαν μια τέτοιου είδους συμφωνία.

Μια συνάντηση που προετοίμασαν οι Βορειοαμερικανοί στη Σάντα Κρους δεν απέφερε καρπούς. Το περισσότερο που κατάφεραν ήταν η αποστολή όπλων και προμηθειών από τη Βραζιλία και την Αργεντινή και μια συμφωνία για ανταλλαγή πληροφοριών που είχαν σχέση με τις κινήσεις των συμπαθούντων των ανταρτών και την εξακρίβωση των στοιχείων τους.

Μέσα στο βολιβιανό στρατό υπήρχαν ομάδες που δε συμφωνούσαν να αναληφθούν δεσμεύσεις απέναντι στην κυβέρνηση της Παραγουάης. Γι' αυτό και οι διαπραγματεύσεις έγιναν μυστικά. Τις έκανε ο στρατηγός Σαμουέλ Αλκόρεσα Μενέσες, διοικητής της στρατιωτικής συνοριακής ζώνης με αυτή τη χώρα, αλλά με μια ρήτρα που όριζε ξεκάθαρα ότι αφορούσαν μόνο την καλύτερη φύλαξη των κοινών συνόρων κι ότι ο στρατός της Παραγουάης δεν μπορούσε σε καμιά περίπτωση να διεισδύσει στο έδαφος της Βολιβίας.

Μπροστά στις δυσκολίες αυτές και την επιδείνωση της κατάστασης, οι Βορειοαμερικανοί αναλυτές είχαν τη γνώμη ότι η άμεση επέμβαση των στρατευμάτων τους ήταν αναπόφευκτη.

ΑΥΡΙΟ ΤΟ 11ο ΜΕΡΟΣ