Το ερώτημα αυτό έθεταν τη νύχτα της Πρωτοχρονιάς χιλιάδες και χιλιάδες Ρώσοι πολίτες που από καιρό πέρασαν τα 60 χρόνια. Πρόκειται για τους πιο άμοιρους πολίτες της Ρωσίας, εξαιτίας των γιελτσινικών "μεταρρυθμίσεων" - τους συνταξιούχους. Είναι πλέον εντελώς αδύνατο να ζήσουν με την πενιχρή σύνταξη σε συνθήκες που ο πληθωρισμός και οι τιμές καλπάζουν. Το μεγαλύτερο μέρος της σύνταξης πηγαίνει στην πληρωμή του ενοικίου, ενώ με το υπόλοιπό της οι συνταξιούχοι μπορούν μόλις και μετά βίας να τα βγάλουν πέρα, στερούμενοι τα απαραίτητα. Μια γνωστή μου οικογένεια υπολόγισε τον οικογενειακό προϋπολογισμό της, αλλά, προς μεγάλη της λύπη, με κανέναν τρόπο δε "δένονταν" τα έσοδα - έξοδα. Προσθέτοντας τις δυο συντάξεις τους και αφαιρώντας το ενοίκιο, έμεινε ένα ποσό που μόλις φτάνει για ψωμί και γάλα. Το κρέας, τα ψάρια, τα λαχανικά και τα φρούτα και άλλα αναγκαία είδη διατροφής θα έπρεπε να τα ξεχάσουν αν η σύζυγος, έμπειρος χειρουργός, άφηνε τη δουλιά της. Αυτή, όμως, παρά την ηλικία της (είναι 70 χρονών), εξακολουθεί να εργάζεται σε νοσοκομείο. Ο σύζυγός της, πρώην γεωλόγος, υπεύθυνος μεγάλης γεωλογικής ομάδας, έπαθε αποπληξία και δεν μπορεί να εργάζεται, πράγμα που τον πληγώνει ψυχικά, διότι δεν έχει συνηθίσει "να κάθεται στο σβέρκο της γυναίκας" του. Η πρωτοχρονιάτικη νύχτα δηλητηριάστηκε από μαύρες σκέψεις και ανησυχία, που σχετίζονται με τις φήμες ότι από την 1 Γενάρη θα απαγορευτεί να εργάζονται οι συνταξιούχοι.

Το ίδιο άχαρο και αβέβαιο είναι το μέλλον και για πάρα πολλούς άλλους συνταξιούχους, μεταξύ τους και ο Μιχαήλ Μπορίσοβιτς Τάουμπκιν. Είναι 74 ετών, αλλά παρά την ηλικία του αναγκάζεται να δουλεύει καθαριστής στην εταιρία "Ροσαγκροπρομστρόι". Σπάει τον πάγο, μαζεύει το χιόνι, καθαρίζει τα δρομάκια στο χώρο της εταιρίας. Πρέπει να βρίσκεται συνεχώς σε "ετοιμότητα", διαφορετικά στο χώρο αυτό μπορούν να δημιουργηθούν "τρύπες" - η εταιρία έχει δεκάδες λιμουζίνες και φορτηγά αυτοκίνητα και η κίνηση εδώ είναι εντατική. Ετσι, ο Τάουμπκιν δουλεύει από το πρωί ως αργά το βράδυ, διότι εκτιμάει τη δουλιά του και πολλοί λίγοι ξέρουν ότι αυτός είναι μια ζωντανή ιστορία του σοβιετικού κράτους και οι υπηρεσίες του προς την πατρίδα είναι τόσο μεγάλες που από καιρό έπρεπε να ξεκουράζεται με ιδιαίτερες τιμές. Στο πέτο του σακακιού του κρέμεται το "Παράσημο Τιμής". Ενδιαφέρθηκα να μάθω, γιατί και πότε του απονεμήθηκε αυτός ο υψηλός τίτλος και άκουσα μια καταπληκτική ιστορία, εξάλλου, πολύ χαρακτηριστική για τη σοβιετική εποχή και για πολλούς άλλους Σσοβιετικούς πολίτες.

"Το 1941 το εργοστάσιό μας μεταφέρθηκε από τη Μόσχα στην περιοχή Σβερντλόφσκ", είπε ο Τάουμπκιν. "Πήραμε εντολή να εγκατασταθούμε στην πόλη Ρέβντα, 50 χλμ. από την πόλη Σβερντλόφσκ, και να ξεκινήσουμε εκεί την παραγωγή ραντιατέρ για τα τανκς και τα αεροπλάνα. Η διαταγή του Ανωτάτου Διοικητή και προέδρου του Συμβουλίου Αμυνας Ι. Β. Στάλιν ήταν ως προς τη σημερινή εποχή αυστηρή και σκληρή: μέσα σε δυο μήνες το εργοστάσιο πρέπει να δώσει τα πρώτα προϊόντα για το μέτωπο. Η μη εκτέλεση της εντολής ισοδυναμούσε με προδοσία. Στο δρόμο, τα φασιστικά αεροπλάνα κατέστρεψαν το τρένο μας. Οι εργάτες που έμειναν ζωντανοί επέστρεψαν, φόρτωσαν τον εξοπλισμό και πάλι η πομπή τράβηξε προς τα Ουράλια. Ο χειμώνας ήταν άγριος, το κρύο έφτανε τους 40 - 45 βαθμούς υπό το μηδέν, αλλά οι εργασίες δε σταματούσαν ούτε στιγμή. Η εγκατάσταση των εργαλειομηχανών γινόταν κατευθείαν στο ύπαιθρο. Τα γυναικεία συνεργεία άρχισαν την παραγωγή των προϊόντων, επειδή στο αεροδρόμιο περίμεναν ήδη τα έτοιμα για αποστολή στο μέτωπο αεροπλάνα και στο τανκοδρόμιο τα τανκς. Οι τοίχοι των τμημάτων του εργοστασίου χτίζονταν παράλληλα με την εγκατάσταση των εργαλειομηχανών και του άλλου μηχανικού εξοπλισμού. Ο εχθρός ορμούσε προς τη Μόσχα, εμείς νύχτα - μέρα δε φεύγαμε από τον τόπο δουλιάς, κοιμόμασταν δίπλα στις εργαλειομηχανές, στα τμήματα. Εκτελούσαμε υπεύθυνη αποστολή. Στην καθορισμένη προθεσμία τα τανκς και τα αεροπλάνα με τα δικά μας ραντιατέρ έφυγαν για το μέτωπο να χτυπήσουν τον εχθρό. Γι' αυτό, εγώ, μεταξύ άλλων, τιμήθηκα με το ακριβό για μένα παράσημο. Τότε ήμουνα αρχιμηχανολόγος μηχανικός του εργοστασίου και μετά έγινα γενικός διευθυντής. Πέρασαν τα χρόνια, επέστρεψα στη Μόσχα, εργάστηκα σε επιστημονικοερευνητικό ινστιτούτο, υποστήριξα τη διδακτορική διατριβή, ύστερα πήγα στην επάξια, όπως έλεγαν τότε, ξεκούραση. Στην εποχή μας, εγώ και η γενιά μου δώσαμε στη χώρα και το λαό όλες τις δυνάμεις, την πείρα, τις γνώσεις μας, δουλεύαμε, γινόμασταν θυσία και δικαιωματικά υπολογίζαμε σε εξασφαλισμένα γηρατειά. Αλίμονο, η ζωή κάθε μέρα γίνεται όλο και δυσκολότερη, δεν μπορείς να ζήσεις με τη σημερινή σύνταξη. Γι' αυτό και αναγκάζομαι να δουλεύω σε προχωρημένη ηλικία".

Ο συνομιλητής μου φοβάται ότι το νέο χρόνο δε θα παίρνει και τη σύνταξη, και το μισθό. Είναι αλήθεια ότι το Ταμείο Συνταξιοδότησης διέψευσε ως αβάσιμες αυτές τις φήμες. Η κυβερνητική εφημερίδα "Ροσίισκιε βέστι" αναφέρει ότι το Ταμείο Συνταξιοδότησης και η ρωσική κυβέρνηση έλαβαν έκτακτα μέτρα για την είσπραξη των συνταξιοδοτικών εισφορών και χρεών των επιχειρήσεων, που ανέρχονται στα 16 δισεκατομμύρια ρούβλια. Πάρθηκαν και άλλα μέτρα, ωστόσο, η κατάσταση παραμένει τεταμένη. Οπως φαίνεται, στο νέο έτος θα σταθεί δυνατό να καταβληθούν οι συντάξεις του Δεκέμβρη. Οι προγνώσεις για τη χρονιά αυτή είναι ανησυχητικές. Κατά τη γνώμη του προέδρου του Ταμείου Συνταξιοδότησης Βασίλι Μπαρτσιούκ, που επικαλείται η εφημερίδα "Ροσίισκιε βέστι", για να συγκεντρωθούν 133 τρισεκατομμύρια ρούβλια ασφαλιστικών εισφορών "απαιτούνται νομοθετικές πράξεις αναγκαστικού χαρακτήρα". Επομένως, μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Οι συνταξιούχοι, που επί σοβιετικής εξουσίας είχαν εξασφαλισμένα τα γηρατειά τους και ήρεμη ζωή, ζούνε τώρα σε συνεχή αγωνία: θα πάρουν ή όχι έγκαιρα τη σύνταξη, θα καθυστερήσει και πόσους μήνες, πώς θα ζήσουν; Οι άνθρωποι, που έχουν αφιερώσει όλες τις δυνάμεις τους στη χώρα, σήμερα έχουν καταντήσει σχεδόν παρίες της κοινωνίας. Το κράτος του Γιέλτσιν δεν είναι σε θέση να εξασφαλίσει ευτυχισμένα, ήσυχα γηρατειά.

Ναντιέζντα ΓΚΑΡΙΦΟΥΛΙΝΑ