Εξι πολύνεκρα ναυάγια του 1995 που στοίχισαν τη ζωή σε 95 ναυτικούς, καθώς και το πρόσφατο ναυάγιο του "Σι Φέιθ" με 18 αγνοούμενους, έρχονται να προστεθούν στα ναυάγια των προηγούμενων χρόνων και να μεγαλώσουν τη μακάβρια λίστα των ναυτικών ατυχημάτων. Οι εφοπλιστές, έχοντας για θεό τους το κέρδος και μόνο, βγάζουν στους ωκεανούς τα υπερήλικα πλοία τους, χωρίς να τους νοιάζει αν είναι κατάλληλα να ταξιδέψουν, στέλνοντας έτσι συνειδητά τους ναυτικούς "στου χάρου την πόρτα". Ο απολογισμός των τελευταίων χρόνων πρέπει να θεωρείται προσωρινός, καθώς όλα δείχνουν ότι έχουμε μπει ξανά σε μία περίοδο, όπου όλο και πιο συχνά οι οικογένειες των ναυτικών θα μαυροφορούν.

Από στοιχεία του Loyd Register (διεθνής ασφαλιστικός οργανισμός) προκύπτει ότι στη μεγάλη τους πλειοψηφία τα σκάφη του ελληνόκτητου εμπορικού στόλου φέρουν ήδη πάνω τους τη σφραγίδα "υποψήφιο για ναυάγιο"! Ο μέσος όρος ηλικίας του ελληνικού στόλου, 23 χρόνια,είναι ο μεγαλύτερος από όλες τις χώρες. Είναι ενδεικτικό ότι η ηλικία των πλοίων που είναι νηολογημένα στη Λιβερία - μια από τις μεγαλύτερες σε όγκο χωρητικότητας σημαία ευκαιρίας - είναι 12 χρόνια. Η Ιαπωνία,σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, διαθέτει το νεότερο σε ηλικία στόλο και ο μέσος όρος του δεν υπερβαίνει τα 10 χρόνια.

Η γήρανση του ελληνικού εμπορικού στόλου θεωρείται μια από τις βασικές αιτίες της έξαρσης που παρουσιάζουν τα ναυτικά ατυχήματα. Το 1994 έγιναν 17 ναυτικά ατυχήματα, στα οποία έχασαν τη ζωή τους 188 ναυτεργάτες. Το 1993 σε 10 ατυχήματα βρήκαν το θάνατο 40 ναυτεργάτες! Συνολικά, από το 1993 μέχρι και σήμερα, έχασαν τη ζωή τους εν πλω, ή καλύτερα στάλθηκαν στο θάνατο, 278 ναυτεργάτες!

Στοιχεία του ΥΕΝ αποκαλύπτουν ότι οι Ελληνες εφοπλιστές "ανανεώνουν" το στόλο τους με αγορές μεταχειρισμένων πλοίων. Την περίοδο 1989-1993, το 53% του ελληνόκτητου στόλου το αποτελούσαν αγορές μεταχειρισμένων πλοίων!Οι ναυπηγήσεις που έγιναν την ίδια περίοδο μόλις άγγιξαν το 10%!Τα πλοία των 20 μεγαλύτερων Ελλήνων εφοπλιστών έχουν μέσο όρο ηλικίας πάνω από 25 χρόνια!

Ο Γιάννης Λάτσης διαθέτει 88 πλοία από τα οποία, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του 1994, μόνο τα 19,δηλαδή το 21.5%, είναι κατασκευασμένα μεταξύ του 1978 και του 1980! Το πλοίο ΕΡΤΑ κατασκευάστηκε το 1943,το πλοίο EYROPA κατασκευάστηκε το 1964,το ΜΑΡΙΑΝΝΑ 6 κατασκευάστηκε το 1951,το ΜΑΡΙΑΝΝΑ 9 κατασκευάστηκε το 1961..!

Από τα 25 πλοία του εφοπλιστή Θ. Βενιαμή,δυο είναι κατασκευασμένα το 1978 και ένα το 1983. Τα υπόλοιπα έχουν μέσο όρο ηλικίας 25 χρόνια, με εξαίρεση ορισμένα που κατασκευάστηκαν το 1965, είναι δηλαδή 30 ετών!

Ο μεγαλοεφοπλιστής Ν. Φράγκος διαθέτει 39 πλοία. Τα 29 από αυτά κατασκευάστηκαν από το 1968 μέχρι το 1978. Τα υπόλοιπα 10 μεταξύ 1979 και 1980 και ένα μόνο από αυτά έχει έτος κατασκευής το 1982!

Σε ανάλογη κατάσταση είναι και η πλειοψηφία των πλοίων του Α. Αλαφούζου, με εξαίρεση δυο πλοία που έχουν έτος κατασκευής 1984 και 1985, αντίστοιχα!

Το 1993 βυθίστηκαν δέκα ελληνόκτητα πλοία, 3 με ξένη σημαία και 7 με ελληνική, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 17 Ελληνες ναυτικοί και 23 αλλοδαποί! Το 1994 καταγράφτηκαν 17 ναυτικά ατυχήματα. Δεκατρία πλοία βυθίστηκαν, σε δυο εκδηλώθηκε πυρκαγιά, ένα εγκαταλείφθηκε, ένα ημιβυθίστηκε και ένα εξαφανίστηκε (το ΒΑΤΟΥΛΑ). Τα ατυχήματα αυτά στοίχισαν τη ζωή σε 36 Ελληνες ναυτεργάτες και 152 αλλοδαπούς!

Στις 5 Γενάρη του 1995, στο ναυάγιο του φορτηγού πλοίου PARIS βρήκαν τραγικό θάνατο 27 ναυτικοί. Στις 13 Μάρτη 1994, βυθίστηκε το φορτηγό πλοίο ΠΕΛΧΑΝΤΕΡ, παίρνοντας μαζί του άλλους 12 ναυτικούς και το φορτηγό πλοίο ΜΙΛΕΝΑΚΙ, που πήρε φωτιά με αποτέλεσμα να χαθεί ακόμα ένας ναυτεργάτης! Είχαμε το ναυάγιο του πλοίου "Μπέτα Λακ", το οποίο στοίχισε τη ζωή σε τρεις Ελληνες ναυτικούς. Πρόσφατα είχαμε το ναυάγιο του πλοίου "Σι Φέιθ" ηλικίας 23 ετών που πήρε μαζί του 18 ναυτικούς, εκ των οποίων οι 7 Ελληνες.

Και ενώ ζωές ναυτικών χάνονται στο βωμό του κέρδους των εφοπλιστών, το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας σπεύδει να ικανοποιήσει ένα ακόμα αίτημά τους, για "μείωση του κόστους", καταργώντας ουσιαστικά την ειδικότητα του ασυρματιστή στα πλοία. Τη δουλιά των ασυρματιστών, που είναι εξαιρετικά αναγκαίοι ακριβώς την ώρα του ναυαγίου, υποτίθεται πως την αναπληρώνει τώρα πλέον ένα σύστημα επικοινωνίας, το GMDSS. Για την αξιοπιστία του συστήματος αυτού ακόμα και η κατασκευάστρια εταιρεία FURUNDO, σε έκθεσή της, παραδέχεται ότι το 90% των σημάτων που "εκπέμπονται" αποδεικνύονται ψευδή! Η εφαρμογή του συστήματος, σε συνδυασμό με την έλλειψη ασυρματιστή, στοίχισε τη ζωή των 700 επιβατών του σουηδικού πλοίου ΕΣΘΟΝΙΑ και τη ζωή 12 ναυτικών του πλοίου ΠΕΛΧΑΝΤΕΡ.

Μεταξύ 25 και 30 χρόνων κυμαίνεται και η ηλικία των πλοίων της ακτοπλοϊας!Σύμφωνα με στοιχεία της Πανελλήνιας Ενωσης Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού, τα περισσότερα από τα 65 περίπου επιβατικά πλοία της ελληνικής ακτοπλοϊας άνω των 1.000 κόρων, που έχουν έδρα τους το λιμάνι του Πειραιά, είναι υπερήλικα!Να σημειωθεί ότι συνολικά στα πλοία της ακτοπλοϊας, ειδικά την καλοκαιρινή περίοδο, επιβιβάζονται καθημερινά, σύμφωνα με στοιχεία του ΥΕΝ, περίπου 180 χιλιάδες άνθρωποι!

Σύμφωνα με στοιχεία του Loyd's Register,κατά τη διάρκεια του 1994, χάθηκαν σ' όλο τον κόσμο - και χαρακτηρίστηκαν ως ολικές απώλειες - 184 εμπορικά πλοία και έχασαν τη ζωή τους 1.552 ναυτικοί.Από τα παραπάνω πλοία, το 65% περίπου ήταν πλοία γενικού φορτίου και αλιευτικά σκάφη. Σ' ό,τι αφορά το μέσο όρο ηλικίας των πλοίων που χάθηκαν, πρέπει να υπογραμμίσουμε το γεγονός ότι το 62% του συνολικού αριθμού των πλοίων ήταν ηλικίας μεγαλύτερης των 20 ετών.Εξάλλου, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Ινστιτούτου Ασφαλιστών του Λονδίνου - για το εντεκάμηνο Γενάρης - Νοέμβρης 1995, προκύπτει ότι οι συνολικές απώλειες πλοίων σε ατυχήματα ανέρχονται σε 86 πλοία, συνολικής χωρητικότητας 641.620 κόρων. Ο συνολικός αριθμός πλοίων, που είναι νηολογημένα σε σημαίες ευκαιρίας, ανέρχονταν μέχρι τις 31 Δεκέμβρη του 1994 σε 15.934 έναντι 15.343 για το 1993 και 8.016 για το 1980. Με άλλα, δηλαδή, λόγια, τα ευκαιριακά νηολόγια αντιπροσωπεύουν σήμερα περί το 20% (για την ακρίβεια 19.75%) του παγκόσμιου στόλου και 42% της συνολικής χωρητικότητας.

Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού,Θ. Σταματόπουλος, μας δήλωσε σχετικά με το ναυάγιο του "Σι Φέιθ" ότι από την ηλικία του και μόνο το πλοίο είχε φυσιολογικές φθορές και κοπώσεις. Αν αυτά τα "γερασμένα" πλοία - πρόσθεσε - είναι και υποσυντηρημένα, τότε ο κίνδυνος για να συμβούν ατυχήματα είναι πολύ μεγαλύτερος. "Η παγκόσμια ναυτιλία - τονίζει - πρέπει να εκσυγχρονιστεί. Χρειάζονται ομοιογενή πληρώματα και καλά εκπαιδευμένα". Αναφερόμενος στα πλοία, ελληνικά και ελληνόκτητα, ο πρόεδρος της ΠΕΜΕΝ τόνισε: "Υπάρχει ανομοιογένεια στα πληρώματα. Δουλεύουν σ' αυτά ξένοι, που στην πλειοψηφία τους είναι ανεκπαίδευτοι". Για τη μεγάλη ηλικία των πλοίων, ο Θ. Σταματόπουλος μας είπε: "Τα ίδια τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι τα περισσότερα ατυχήματα έχουν γίνει στα πλοία μεγάλης ηλικίας και πιο ειδικά σε πλοία που υπάρχει πλημμελής συντήρηση των χαμηλών επιπέδων ασφαλείας. Χρειάζονται πλοία μικρής ηλικίας, καλά συντηρημένα και πληρώματα ομοιογενή και καλά εκπαιδευμένα, σε αριθμό τέτοιο που να καλύπτουν τις πραγματικές ανάγκες των πλοίων". Ο πρόεδρος της ΠΕΜΕΝ σημείωσε, επίσης, το πολύ σοβαρό γεγονός της αποβολής των ασυρματιστών από τα πλοία και της αντικατάστασή τους με το GMDSS.

"Ολα αυτά συμβαίνουν - τόνισε ο πρόεδρος της ΠΕΜΕΝ - στο όνομα του υπερκέρδους, καθώς το κόστος των Ελλήνων ναυτεργατών είναι μεγαλύτερο, σε σύγκριση με ένα πλήρωμα τριτοκοσμικό και ανειδίκευτο, που πληρώνεται με το μισθολόγιο της χώρας προέλευσής του. Ο αριθμός πληρώματος πρέπει να είναι σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες του πλοίου, κάτι που δε συμβαίνει στην πράξη. Εξυπακούεται ότι το μικρής ηλικίας πλοίο κοστίζει πιο πολλά από πλοία μεγάλης ηλικίας και υποσυντηρημένα που προτιμούνται από Ελληνες εφοπλιστές. Επειδή όμως ωραία είναι να λέγονται και να επισημαίνονται τα σωστά, αλλά στην πράξη δεν προωθούνται, η πολιτεία πρέπει να εντείνει τις προσπάθειές της προς αυτές τις κατευθύνσεις, παράλληλα και με το συνδικαλιστικό κίνημα, ώστε να προστατέψει τους ναυτεργάτες, για να μην ερχόμαστε εκ των υστέρων, όταν συμβούν τα ναυτικά ατυχήματα με ολικές απώλειες πλοίων και ναυτεργατών, να τα αποδίδουμε στις κακές καιρικές συνθήκες. Το πλοίο είναι φτιαγμένο να ταξιδεύει και με καλές και με κακές καιρικές συνθήκες και να εξασφαλίζει τα μέγιστα μέτρα ασφάλειας".

Γιώτα ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΗ