Την ερχόμενη Τετάρτη περίπου 1.600.000 μαθητές θα δώσουν το "παρών" στα σχολεία. "Παρών" θα δώσει βέβαια και ο υπουργός Παιδείας, όπως γίνεται κάθε αρχή της σχολικής χρονιάς, για να δηλώσει ότι "όλα είναι έτοιμα", "η κυβέρνηση έχει δρομολογήσει λύσεις", "θα κάνει ετούτο, θα κάνει το άλλο" κ. ο. κ. Ισως φέτος, που είναι προεκλογική περίοδος, να βάλει και κάτι παραπάνω. Ομως, όπως κάθε χρόνο, από την πρώτη στιγμή που θα αρχίσουν τα μαθήματα, θα φανεί η σκληρή πραγματικότητα. Οι μαθητές στοιβάζονται κατά δεκάδες σε αίθουσες, πολλές από τις οποίες δεν πληρούν τις στοιχειώδεις παιδαγωγικές προϋποθέσεις, ακόμη και σε άθλια πολυώροφα κτίρια. Στα μεγάλα αστικά κέντρα βιώνουν το απαράδεκτο καθεστώς της διπλής βάρδιας και τα αναχρονιστικά προγράμματα σπουδών, που σε αρκετές περιπτώσεις αναμασούν πράγματα που έχουν ξεπεραστεί εδώ και αρκετές δεκαετίες και δεν προσφέρουν το παραμικρό στους νέους. Με τα σχολικά εργαστήρια, τα εποπτικά μέσα και τις βιβλιοθήκες να φαντάζουν πολυτέλεια μπροστά στην αδυναμία κάλυψης των στοιχειωδών αναγκών καθαριότητας και θέρμανσης. Σε πολλά σχολεία οι γονείς θα κληθούν να βάλουν το χέρι στην τσέπη για να αντιμετωπιστούν ακόμη και λειτουργικά έξοδα των σχολείων. Εκατομμύρια διδακτικές ώρες χάνονται, μέχρι να προσληφθούν οι νομαρχιακοί, αφού οι κενές θέσεις των εκπαιδευτικών είναι δεκάδες χιλιάδες. Ενώ από την πλευρά τους οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί αρχίζουν μια νέα χρονιά με μισθούς πείνας, έτσι για να αναγκάζονται από το ίδιο το κράτος να στρέφονται - χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι καλά κάνουν - στην παραπαιδεία.

Η πολιτική της λιτότητας για την παιδεία συνεχίστηκε και από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ τα τρία προηγούμενα χρόνια που πέρασαν, ακολουθώντας το δρόμο που είχε χαράξει προηγούμενα η ΝΔ. Στον πίνακα που δημοσιεύεται δίπλα φαίνεται ανάγλυφα η κοινή στάση τους απέναντι στο μεγάλο αυτό θέμα. Το 1995 οι δαπάνες ήταν μόλις το 6,78% των συνολικών δαπανών του προϋπολογισμού, σπάζοντας κάθε αρνητικό προηγούμενο ρεκόρ.

Σημαντικό στοιχείο είναι η μείωση των δημοσίων επενδύσεων (αφορά τον κτιριακό εξοπλισμό), καθώς από 105 δισ. δραχμές που ήταν το 1994, το 1995 κυμάνθηκαν στα 106 δισ., δηλαδή υπήρξε πραγματική μείωση, αν υπολογιστεί ο πληθωρισμός. Αποτέλεσμα της παραπάνω μείωσης ήταν η συνέχιση της απαράδεκτης κατάστασης στον τομέα της υλικοτεχνικής υποδομής και έτσι η διπλοβάρδια και τα άθλια κτίρια θα συνεχίσουν να χαρακτηρίζουν την εκπαίδευσή μας.

Η υποχρηματοδότηση έφερε άσχημα αποτελέσματα και για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς η επιχορήγηση για τα ΑΕΙ από 25 δισ. δραχμές που ήταν το 1994 παρέμεινε στα ίδια ποσά, ενώ για τα συγγράμματα των φοιτητών μειώθηκε από 3,4 δισ. σε 3,1 δισ. Στάσιμα επίσης παρέμειναν τα κονδύλια για τη σίτιση των φοιτητών, επιβεβαιώνοντας τις θέσεις του υπουργού Παιδείας για την περικοπή των κοινωνικών παροχών στους φοιτητές και τους σπουδαστές.

Ιδια και η κατάσταση στα ΤΕΙ, καθώς μειώθηκαν οι δαπάνες για τα συγγράμματα των σπουδαστών, για τα λειτουργικά έξοδα των ιδρυμάτων και για τα συσσίτια των σπουδαστών.

Την τελευταία θέση κατέχει η Ελλάδα ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε ό,τι αφορά τις δαπάνες για την εκπαίδευση, με ποσοστό 4% του ΑΕΠ, που είναι χαμηλότερο και από το μέσο όρο δαπανών των χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την εκπαίδευση. Η περιβόητη "σύγκλιση" των οικονομιών, για την οποία ΠΑΣΟΚ και ΝΔ "σφάζονται" για το ποιος θα καταφέρει να πετύχει, αποδεικνύεται περίτρανα ότι δεν αφορά βέβαια το βιοτικό επίπεδο των λαών, αλλά τη λιτότητα που στρέφεται εναντίον τους.

Ο μέσος όρος δαπανών για την παιδεία στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι 5.5% επί του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, αλλά στην Ελλάδα είναι μόλις 4%.

Τα αποτελέσματα της "σπάταλης" χρηματοδότησης (όπως είχε πει χαρακτηριστικά πέρσι ο υπουργός Οικονομικών για τα πενιχρά αυτά ποσά) της παιδείας είναι ορατά: Δάσκαλοι και καθηγητές με μισθούς πείνας, έλλειψη 22.000 αιθουσών διδασκαλίας, σχολεία με ανύπαρκτο υλικοτεχνικό εξοπλισμό, με αναχρονιστικά προγράμματα διδασκαλίας. Παρ' όλα αυτά, οι εταίροι του δικομματισμού ετοιμάζονται για ακόμα μεγαλύτερες περικοπές στις δαπάνες, την ίδια στιγμή που μόνο για τη λύση του κτιριακού προβλήματος σε όλες τις βαθμίδες απαιτούνται 800 δισ. δρχ., ενώ για την κάλυψη συνολικά των ελλείψεων και τον εκσυγχρονισμό υποδομής απαιτούνται 2,9 τρισεκατομμύρια δραχμές!

Ως συνέπεια των περικοπών στις δαπάνες για την παιδεία, οι εργαζόμενοι είναι υποχρεωμένοι να σηκώσουν ακόμα μεγαλύτερα βάρη για την εκπαίδευση των παιδιών τους. Οι εργαζόμενοι, που ήδη υποχρεώνονται να πληρώσουν τεράστια ποσά για τη δημόσια "δωρεάν" εκπαίδευση των παιδιών τους. Ποσά, που, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, μεταφράζονται στο ποσοστό - ρεκόρ 60% των δημοσίων δαπανών για την εκπαίδευση.

Περισσότερο, δηλαδή, από το μισό κρατικό προϋπολογισμό (στοιχεία 1995) για την παιδεία πληρώνουν οι γονείς για τα δίδακτρα ιδιωτικών σχολείων και σχολών, φροντιστηρίων, δημοσίων και ιδιωτικών ΙΕΚ, για σπουδές στο εξωτερικό κτλ. Συγκεκριμένα, το 1994, το συνολικό ποσοστό των δημοσίων και ιδιωτικών δαπανών για την παιδεία επί του ΑΕΠ υπολογίζεται σε 6.3%,το οποίο αναλύεται σε 4% δαπάνες του κράτους και σε 2.3% δαπάνες των γονιών των μαθητών.